Kosovske vlasti zatvorile su u petak pet paralelnih srpskih institucija na sjeveru zemlje - dijelu koji je naseljen većinom Srbima, saopštio je kosovski ministar administracije lokalne samouprave Elbert Krasnići (Elbert Krasniqi).
On je rekao da paralelne srpske opštine rade pod rukovodstvom Srbije, "kršeći ustavnost i zakone Republike Kosovo".
Krasnići je naveo da su zatvorene institucije: Kosovski okrug Mitrovica, paralelna opština Mitrovica, paralelna opština Zvečan, paralelna opština Zubin Potok i paralelna opština Leposavić.
Ambasada Sjedinjenih Američkih Država u Prištini kritikovala je ovu odluku i saopštila da je "zabrinuta i razočarana" kontinuiranim nekoordiniranim akcijama Vlade Kosova koje odražavaju rastuće pogoršanje odnosa između dve zemlje.
Zamjenik direktora kosovske policije za sjeverni region Veton Elšani potvrdio je za Radio Slobodna Evropa da su specijalne jedinice izvele akciju u četiri opštine sa srpskom većinom na sjeveru. Akcija je sprovedena na dve lokacije u Severnoj Mitrovici, kao i na jednoj lokaciji u Zubinom Potoku i drugoj u Leposaviću.
Policija je, prema njegovim riječima, izvršila akciju u bolnici, u perionici rublja, nakon dojava da može biti oružja.
Predsjednik Srpske liste Zlatan Elek izjavio je na konferenciji za novinare kako se "danas jasno vidjelo da Kurti ne želi Srbe" na Kosovu, niti institucije Srbije a ni Zajednicu opština sa srpskom većinom.
Lider ove vodeće srpske stranke na sjeveru Kosova rekao je kako je to "još jedan pokušaj etničkog čišćenja" Srba sa Kosova, prije svega sa sjevera.
Beograd traži hitnu reakciju međunarodne zajednice
Premijer Srbije Miloš Vučević zatražio je hitnu i najoštriju reakciju međunarodne zajednice.
Vučević je u saopštenju Vlade Srbije poručio da je Srbija jasno poslala poruku da se čvrsto zalaže za mir i stabilnost u regionu, ali da "neće dozvoliti nasilje i pogrom nad njenim narodom".
Direktor Kancelarije za Kosovo u Srbiji Petar Petković saopštio je da će zatvaranje srpskih institucija na sjeveru Kosova imati "dalekosežne posljedice po normalizaciju odnosa Beograda i Prištine".
"Aljbin Kurti je ovim krenuo u gašenje svih srpskih institucija na sjeveru pokrajine, koje nisu nikakve paralelne institucije nego one institucije koje bi trebalo da budu baza za formiranje ZSO", rekao je Petković, i dodao da međunarodna zajednica proteklih mjeseci "uporno ponavlja" da Priština treba što prije da osnuje Zajednicu opština sa srpskom većinom.
Kako je poručio, zatvorene institucije omogućavale su Srbima na Kosovu "minimum javnih usluga i egzistencije, od socijalnih davanja, preko plata i penzija".
"Ovo je očigledni dokaz da Kurtija ne zanimaju stavovi međunarodne zajednice", rekao je Petković.
Prethodno zatvoreno još sedam
Ranije ove godine, kosovske vlasti su zatvorile još sedam paralelnih srpskih opština u drugim djelovima zemlje, kao što su Prizren, Peć, Suva Reka, Istok, Klina, Orahovac i Dragaš.
"Institucije Republike Kosovo nude usluge svim građanima, bez razlike. Prava su adresa za sve zahtjeve i potrebe naših građana. Ostajemo posvećeni što je moguće više usluga sa najvišim kvalitetom", rekao je Krasnići.
Kosovska policija je ranije saopštila da je na zahtev Ministarstva uprave i lokalne samouprave sprovela policijsku akciju u četiri opštine na sjeveru Kosova.
"Svrha policijske akcije je uspostavljanje reda i zakonitosti i zaustavljanje aktivnosti u pet objekata koji su korišćeni kao nelegalne komune, a koji su u suprotnosti sa ustavnim pravnim poretkom", saopštila je policija.
Vlada Kosova je u više navrata govorila da ukidanjem paralelnih srpskih institucija pokušava da uspostavi red i zakon, posebno na sjeveru Kosova naseljenog većinom Srbima.
Opštine na sjeveru
Četiri opštine sa srpskom većinom na sjeveru, Sjeverna Mitrovica, Zvečan, Leposavić i Zubin Potok, predvode albanski gradonačelnici od maja prošle godine, kada su preuzeli dužnost na lokalnim izborima koje je bojkotovalo većinsko srpsko stanovništvo.
Lokalni Srbi su - iako su dobili peticiju za opoziv gradonačelnika - kasnije bojkotovali proces, na što je pozvala Lista Srbija, najveća stranka Srba na Kosovu, koja ima podršku zvaničnog Beograda.
Na Kosovu postoje opštine, javna preduzeća i preduzeća, vrtići, osnovne i srednje škole i javni univerziteti koje direktno finansira Vlada Srbije, a koji se nalaze u gradovima i mjestima u kojima živi srpska zajednica.
Prema zakonima na Kosovu, ove institucije su nelegalne.
Kosovo i Srbija su 2013. godine u dijalogu za normalizaciju odnosa u Briselu postigli dogovor o gašenju paralelnih institucija, ali taj sporazum još nije u potpunosti sproveden.
Srbija je u budžetu za 2024. povećala sredstva za rad paralelnih institucija na Kosovu, poboljšanje života građana, informisanje, ali i za podršku sveštenstvu i monaštvu na Kosovu.
Takođe podržava rad Prištinskog univerziteta sa sjedištem u sjevernoj Mitrovici i ulaže u ekološke projekte.
