Novoizabrani gradonačelnici opštine Zvečan, Leposavić i Zubin Potok položili su zakletvu 25. maja, čime su preuzeli lokalnu vlast u ove tri opštine sa srpskom većinom na severu Kosova.
Novi predsednik opštine Zvečan je Iljir Peci (Ilir) iz redova Demokratske partije Kosova (DPK), koji je osvojio oko 114 glasova, u Leposaviću Ljuljzim Hetemi (Lulzim) iz Samoopredeljenja sa osvojenih 100 glasova.
Na čelu opštine Zubin Potok je Izmir Zećiri (Zeqiri), takođe iz DPK-a, koji je na aprilskim izborima dobio oko 200 glasova.
Novi gradonačelnik Zubinog Potoka je preuzeo dužnost u prostorijama opštinske kancelarije za zajednice u selu Čabar, gradonačelnik Zvečana u selu Boljetin, u zgradi Osnovne škole "Isa Boljetini", a gradonačelnik Leposavića u selu Bistrica u Osnovnoj školi "Kadri Bistrica“.
Zećiri je nakon polaganja zakletve poručio da neće biti razlike među građanima u vreme njegovog mandata.
"Odgovornost će biti na najvišem nivou, pružaćemo usluge svim građanima opštine Zubin Potok, bez ikakve razlike", rekao je nakon što je preuzeo mandat.
Zećiri je rekao da svi objekti na teritoriji opštine Zubin Potok pripadaju građanima, te poručio kako će nova lokalna vlast svoje dužnosti obavljati iz opštinske zgrade u samom gradu.
S druge strane, gradonačelnik Zvečana Peci nije mogao novinarima da kaže da li i kada bi novo lokalno rukovodstvo moglo da uđe u opštinsku zgradu, u kojoj se nalaze paralelne srpske vlasti.
Do sada su kosovske opštine funkcionisale u istoj zgradi gde i Privremeni opštinski organi, koji rade u sistemu Srbije.
U nekim opštinama su čak gradonačelnici bili isti u oba sistema.
“Radiću za sve. Odnosiću se jednako prema svim građanima opštine Zvečan“, rekao je Peci.
Gradonačelnik Leposavića Ljuljzim Hetemi je rekao da će svoju dužnost obavljati iz kancelarije u selu Bistrica.
Dodao je da je ipak “blizu dan” kada će moći da ode i u opštinsku zgradu u samom gradu.
On je za svoju zamenicu imenovao Draganu Miletić iz redova srpske zajednice.
I u opštini Severna Mitrovice zamenica gradonačelnika dolazi ispred srpske zajednice, Katarina Ađančić.
Zašto se polaže zakletva van opštinskih zgrada?
Polaganje zakletve se ne održava u opštinskim zgradama, kako je to uobičajena praksa, već u "javnim zgradama", odnosno u selima u kojima živi albansko stanovništvo.
Ovako nešto se dešava jer se u opštinskim zgradama nalaze Privremeni organi koji rade u sistemu Srbije, a novi gradonačelnici im nemaju pristup.
Jedino u Severnoj Mitrovici je zgrada opštine koja radi po kosovskom sistemu i u njoj je Erden Atić (Atiq) iz Samoopredeljenja 19. maja stupio na dužnost.
Lokalni izbori na severu Kosova su održani 23. aprila nakon ostavke gradonačelnika iz redova Srpske liste – najveće partije kosovskih Srba – koji su se usprotivili odluci Vlade Kosova da sprovede proces preregistracije sa srpskih na kosovske tablice.
Te izbore je bojkotovalo većinsko srpsko stanovništvo u tom regionu, koje sada ne prihvata rezultate, odnosno nove gradonačelnike iz redova albanske zajednice.
Izlaznost na aprilskim izborima je bila 3,47 odsto od ukupnog broja upisanih u birački spisak.
Premijer Kosova Aljbin (Albin) Kurti je 24. maja rekao da su akcije oko polaganja zakletve usmerene na demokratsko funkcionisanje državnih institucija i pružanje javnih usluga svim građanima bez razlike.
"Ovo nije izbor. To je naša obaveza. Posvećeni smo tome da štitimo ljudska prava, građanske slobode, vladavinu prava, politički pluralizam, mir i bezbednost u zemlji", rekao je Kurti.
Kakav je odgovor Srpske liste?
S druge strane, rukovodstvo Srpske liste je najavilo da će se od 1. juna pripadnici srpske zajednice "braniti svim sredstvima protiv represije Vlade Kosova", uz napomenu da je preuzimanjem dužnosti gradonačelnika Severne Mitrovice počela "okupacija severa".
Ovakav stav Srpske liste je podržao i zvanični Beograd, a direktor Kancelarije za Kosovo Vlade Srbije Petar Petković je izjavio da kosovski premijer Kurti "želi da protera srpski narod sa Kosova i isprovocira rat".
Zemlje Kvinte - Sjedinjene Države, Francuska, Italija, Nemačka i Ujedinjeno Kraljevstvo - su izrazile zabrinutost zbog aprilskih lokalnih izbora uz ocenu da oni ne predstavljaju dugoročno stabilno političko rešenje za opštine ne severu, jer ih je bojkotovala srpska zajednica.
Kvinta je pozvale Kosovo i Srbiju da "da hitno rade na obezbeđivanju stabilne, reprezentativne i participativne demokratije u ovim opštinama".
