Očekujemo da svi navodi o pronevjeri sredstava Evropske unije (EU) dobiju kredibilne, nezavisne i efikasne institucionalne odgovore, saopšteno je iz Delegacije EU u Crnoj Gori za Radio Slobodna Evropa (RSE) povodom informacije da je u Ministarstvu unutrašnjih poslova (MUP) Crne Gore otkrivena pronevjera donacije EU vrijedne više od milion eura, namijenjene nabavci opreme za nadzor morske granice prema Hrvatskoj i Albaniji.
A da je u Ministarstvu unutrašnjih poslova (MUP) Crne Gore otkrivena pronevjera donacije Evropske unije (EU) vrijedne više od milion eura, rekao je potredsjednik Vlade Dritan Abazović.
“Nabavljena je oprema jeftinija pet puta i lošija od tražene, a na kojoj su staviljene naljepnice bolje firme. Ta oprema ne radi više od godinu i po”, izjavio je Abazović.
Rukovodstvo MUP koje je preuzelo kontrolu nad policijom 4. decembra 2020. kada je izabrana nova Vlada, počelo je provjeru poslova i tendera iz vremena bivše vlade, Demokratske partije socijalista (DPS) koja je nakon 30 godina vladanja izgubila na izborima krajem avgusta prošle godine.
Kako navode iz EU, oni su obezbijedili bespovratna sredstva za unaprjeđenje upravljanja Crne Gore granicama u skladu sa zahtjevima Šengena kroz Program budžetske podrške, kojima Crna Gora nezavisno upravlja, a za nabavke su u cjelosti odgovorne državne vlasti.
“Budući da su, u okviru Programa budžetske podrške, sredstva EU postala dio državnog budžeta, EU ne nadgleda korišćenje tih sredstava, već procjenjuje napredak u sprovođenju Akcionog plana države za unapređenje bezbjednosti na granicama, prema dogovorenim mjerilima. Budžetska podrška je dovela do značajnog napretka u sektoru integrisanog upravljanja granicama”, navodi se u dopisu Delegacije EU u Crnoj Gori.
Navodno namješten tender
Kako je saopštio državni sekretar u Ministarstvu unutrašnjih poslova (MUP) Rade Milošević, tender za nabavku opreme je bio namješten, a dobavljač je bila firma Makina Sikjuriti iz Srbije, sa kojom se povezuje ime Branislava Krekića.
Osim aspekta potencijalne pronevjere u iznosu većem od milion eura za video nadzor na morskoj granici prema Hrvatskoj i Albaniji, na pres konferenciji potpredsjednika Vlade i državnog sekretara MUP-a je pomenuto ugrožavanje bezbjednosti države. Naime, prema riječima državnog sekretara MUP-a Rada Miloševića, opremi za nadgledanje granice mogla je da pristupi i firma iz Beograda.
“Skandal je da smo omogućili firmi koja nije crnogorska, da daljinskim pristupom može da pristupi video nadzoru ovog graničnog prelaza. Znači, neko treće lice koje nije iz države Crne Gore je moglo da pristupi antenskim pristupom preko interneta, monitorima granične policije, tačnije NCC centra i da kontroliše situaciju”, rekao je Milošević.
Pročitajte i ovo: Crna Gora u riziku prekida pregovora sa EUOcjene o ugrožavanju državne bezbjednosti
Državnog sekretara u Upravi policije Zorana Miljanića pitali smo u kojoj je mjeri prisutan bezbjednosni rizik i da li postoje posljedice zbog činjenice da je crnogorska granica mogla da se prati iz druge države:
“Kriminal je manja stavka u odnosu na dio koji se odnosi na ugrožavanje granice, znači na ugrožavanje svih građana Crne Gore. Jer kad neko ima mogućnost da nadzire granicu Crne Gore, bez obzira koje su firme u pitanju i iz koje države je ta firma, može i da utiče na samu bezbjednost. Radi se o jednom ogromnom bezbjednosnom popustu koji je bio evidentiran i trajao je u jednom dužem vremenskom periodu”, kaže Miljanić.
On dalje za Radio Slobodna Evropa naglašava da se niko od tadašnjih nosilaca funkcija iz vlasti nije osvrnuo na aspekt ugrožavanja bezbjednosti države:
“Čak im nije bila bitna ni bezbjednost Crne Gore na koju se zdušno pozivaju, a ni bezbjednost građana Crne Gore.”
Naime kako je saopštio potpredsjednik Vlade Abazović ni Agencija za nacionalnu bezbjednost (ANB), godinu i po dana nije sugerisala da ne rade kamere na graničnim pojasevima, a bavi se nacionalnom bezbjednošću iz čega je zaključio da je “onda Crna Gora zaista u jednom problemu”.
Pročitajte i ovo: Tajna služba Crne Gore pod istragom Specijalnog tužilaštvaPolicijska istraga i navodno nuđenje mita
Prema riječima Miloševića policija se bavila ovim slučajem, ali po drugom osnovu, i nalaze je predala Višem tužilaštvu, a jedan policijski službenik je prijavio pokušaj podmićivanja.
“Mito je nuđen članu Nadzorne komisije koju je formirao sam Nuhodžić (Mevludin Nuhodžić, bivši ministar unutrašnjih poslova), koji nije htio da potpiše određene izvještaje jer je utvrdio i tada nepravilnosti. Pokušana je korupcija policijskog službenika koji je savjesno i časno obavljao posao i koji je koruptivno djelo prijavio nadređenima, dao izjavu Višem tužilaštvu, ali je taj slučaj stavljen u fioku. Mito je dao vlasnik firme koja je dobila tender”, rekao je Milošević.
Beogradskoj kompaniji „Macchina Security” koja je označena kao firma koja je dostavila sporni video nadzor državne granice smo poslali pitanja u odnosu na optužbe o mogućoj korupciji koje su iznijeli potpredsjendik Vlade Dritan Abazović i državni sekretar Rade Milošević. Pisani odgovor nismo dobili.
Na novinarsko pitanje ima li odgovornosti u ovom slučaju bivšeg ministra unutrašnjih poslova Mevludina Nuhodžića, potpredsjednik Vlade Dritan Abazović je kazao da ne želi da preuzima ulogu tužilaštva i da poštuje presumpciju nevinosti, ali da postoji ministarska funkcionalna odgovornost.
U reagovanju na navode sa konferencije za medije, Nuhodžić je pozvao na provjeru svih tendera za vrijeme njegovog mandata, za koje je kazao da su javno objavljeni i sprovedeni u transparentnom postupku.
Kada je u pitanju konkretan tender, Nuhodžić navodi da je u junu 2020. godne, po anonimnoj prijavi, naložio da se sva dokumentacija stavi na raspolaganje nadležnim državnim organima, što je i učinjeno.
“Ukupan projekat je vrijedan 1.144.850 eura, a sistem je stavljen u funkciju i njegovom aktiviranju prisustvovao je i tadašnji šef Evropske delegacije u Crnoj Gori, Aivo Orav, i ne ulazeći u motive 'zaključaka' govornika sa današnje konferencije mislim da niko ne može povjerovati da smo imali tako neozbiljan odnos da organizujemo aktiviranje sistema koji nije bio ispravan”, naveo je Nuhodžić
Istragu vodi Specijalno tužilaštvo
Specijalno državno tužilaštvo (SDT) je 17. februara saopštilo da im je pet dana ranije dostavljen izvještaj Međuresorske komisija MUP-a o nepravilnostima u postupku javne nabavke za opremu u Sistemu za elektronski nadzor državne granice, koje su evidentirali kako je navedeno 20. januara.
„Izvještaj nije potpisan od strane članova komisije, niti je pečatiran od strane nadležnog organa, ali je i pored toga formiran predmet istog dana po prijemu izvještaja, i biće predmet provjere od strane ovog tužilaštva“, navodi se u saopštenju Specijalnog državnog tužilaštva.
Najava daljih istraga
Borba protiv korupcije i organizovanog kriminala ostaje “prioritet svih prioriteta” Vlade, poručio je potpredsjednik Abazović:
"Došli smo do prvog većeg slučaja koji neće biti jedini. Otkrivena je prevara od preko milion eura od donacije EU. Kupljena oprema ne radi više od godinu i po što je direktno u vezi sa stvarima koje se dešavaju na graničnom pojasu. Nemamo evidentne dokaze, ali je velika mogućnost da se dešavao šverc u tom periodu, možete zamisliti kojih razmjera."
On je najavio i da će se sa svih prethodnih tendera MUP-a biti skinute oznake tajnosti kako bi bili preispitani:
"Što je sasvim logično nakon ovakve blamaže pred našim međunarodnim partnerima ali i domaćoj javnosti, da je moguće da je i u drugim tenderskim aktivnostima bilo zloupotreba.”
On je kazao da će neko morati da snosi odgovornost.
“Kao neko ko je zadužen za sektor bezbjednosti, mogu reći da smo obavijestili naše međunarodne partnere i FRONTEX (agencija koja se bavi granicama unutar EU), te da preko druge opreme kontrolišemo sve granične pojaseve, i sada nema nikave specijalne opasnosti od bilo kakvog ugrožavanja bezbjednosti”, kazao je Abazović.
Pročitajte i ovo: Frontex pomaže u kontroli morske granice Crne GoreEvropska pomoć za bezbjednost crnogorskih granica
Bivša Vlada na čijem čelu je bio Duško Marković je saopštila 31. jula 2019., da su tadašnji ministar policije Mevludin Nuhodžić i šef Delegacije EU u Crnoj Gori Aivo Orav obišli granični prelaz u luci Bar i Komandno-operativni centar Regionalnog centra Granične policije „Jug“, koji je opremljen savremenom tehnikom za elektronsko osmatranje. Kako je navedeno ta oprema nabavljena je donacijom EU u iznosu od 3,4 miliona eura.U izvještaju EK za Crnu Goru za 2020. navedeno je da država treba da nastavi da jača svoje kapacitete u upravljanju granicama, sprečavanju prekograničnog kriminala i korupcije na granicama. Konstatuje se pad u broju spriječenih ilegalnih ulazaka u Crnu Goru.
“Broj spriječenih ilegalnih ulazaka pao je na 516, sa 1.309 koliko ih je bilo u 2018. godini. Zaplijenjeno je oko 115 krivotvorenih dokumenata. Materijalni i ljudski resursi i dalje su nedovoljni za suočavanje s izazovima nadzora kopnenih i morskih granica”, piše u izvještaju.
Evropska unija je od 2007. godine donirala Crnoj Gori preko 610 miliona eura finansijske pomoć, za razne oblasti i namjene podaci su Evropske unije u Crnoj Gori.