Gdje je Rusija u crnogorskoj anti-NATO kampanji?

Bilbord u Baru (foto: jedro.me)

Paralelno sa kampanjom za priključenje Crne Gore NATO-u, u toku je i kampanja dijela političkih partija, društvenih grupa i nevladinih organizacija koje se protive učlanjenju Crne Gore u NATO. Najglasniji protivnici NATO saveza propagiraju teze o tome da Crna Gora treba da bude vojno-politički neutralna. No, da li se u njihovom djelovanju može prepoznati uticaj politike zvanične Moskve koja je oštar protivnik širenja NATO na Balkanu uključujući Crnu Goru?

Politički subjekti koji se zalažu za učlanjenje države u NATO savez vjeruju da se pokušava ostvariti uticaj na tu odluku i od strane drugih država, pa i Rusije. Za sada prema riječima nacionalnog koordinatora za NATO Veska Garčevića postoje indicije da pojedine anti-NATO organizacije očekuju od Rusije da garantuje Crnoj Gori poziciju vojne neutralnosti. Garčević kaže da je za njega koncept neutralnosti još uvjek nejasan, a da se garancija neutralnosti može zahtjevati samo od nekoliko najmoćnijih zemalja među kojima je Rusija:

„Od svih tih država samo jedna nije u NATO. I to je Ruska Federacija, sve ostale su NATO članice. Kakva je uopšte svrha tog koncepta neutralnosti ako biste se vi na kraju okrenuli NATO članicama da vam garantuju taj koncept. Što praktično znači da ne želite da uđete u NATO, ali želite da vam NATO garantuje poziciju koju imate. I stoga mi je, mogu da kažem, indikativno da se zapravo ovdje radi o toj jednoj zemlji koja nije članica NATO, od koje bi možda oni tražili da nam garantuje tu poziciju koju bi Crna Gora imala.“

Predrag Sekulić

Predrag Sekulić iz DPS-a vjeruje da postoje uticaji i sa istoka i sa zapada na opredjeljenje Crne Gore o članstvu u NATO, a da se kroz koncept neutralnosti koje zastupaju određene opozicione stranke osjeća proruski uticaj:

„Ne treba zaboraviti da je geostrateški položaj Crne Gore veoma značajan, tim prije što imamo zaista veliku polarizaciju. Sa jedne strane zapad, odnosno Evropska unija i zemalja NATO, a sa druge strane Rusije i onih koji ulaze u tu takozvanu rusku orbitu. Rekao bih, bez ikakve dileme, da taj proruski uticaj se svakako osjeća i u Pokretu za neutralnost, a i kod onih političkih partija koje se zalažu da Crna Gora ne bude članica NATO.“

Borislav Banović iz SDP-a kaže da je opcija vojne neutralnosti više usmjerena na saradnju sa Rusijom i državama na međunarodnoj sceni koje su suprostavljene politici NATO saveza:

„Meni nije sporno da svako u Crnoj Gori ima svoje poglede ali mi je zaista sporno da ti pogledi budu vođeni interesima onih van, pa bili to interesi onih sa istoka bili sa zapada. Dakle najvažnije je da mi prepoznamo šta je naš bezbjedonosni interes i ja sam duboko ubjeđen i sada kao i ranije, da to jeste saradnja sa zapadnoevropskim demokratskim državama. Ima malo tog ruskog uticaja u posljednjih pet šest godina, od kada je došlo do zahlađenja u odnosima Rusije i NATO. I to se kroz razne društvene grupe, medije i izjave ambasadora- taj stav se želi jače iznijeti u Crnoj Gori i taj stav se želi nametnuti Crnoj Gori.“

Vodeća organizacija koja se protivi učlanjenju Crne Gore u NATO je Pokret za neutralnost, koji je dospio u centar pažnje nakon afere „depeša“ i niza održanih tribina u crnogorskim gradovima. Predsjednik ovog udruženja Marko Milačić odbacuje optužbe da se organizacija zalaže za savez sa Rusijom ili da iza nje stoji ruski politički uticaj. Milačić kaže da je organizacija protiv NATO, ali za članstvo Crne Gore u Evropskoj uniji i vjeruje da je moguće u Crnoj Gori primjeniti Irski model neutralnosti:

„Evropska unija garantuje vojnu neutralnost Irskoj i ukoliko joj neko ugrozi bezbjednost, sve članice EU će se svim raspoloživim sredstvima okrenuti da je odbrane. Dakle, to je jedan od primjera i jedan od modela i mi smatramo da na najbolji mogući način garantuje ova dva naša ideala, tako da kažem- jedan je vojna neutralnost a drugi je priključenje Evropskoj uniji. A to da mi idemo na ruku Rusiji je klasičan spin i podmetačina. Jer svi koji se ne uklapaju u tu podjelu Vašington-Moskva automatski bivaju uklopljeni u jednu od te dvije strane. Ideja Pokreta je upravo u tome da se držimo izvan toga.“

RSE: Nato i SAD optužujte za destabilizaciju država, sponozorisanje terorističkih grupa, pa čak i neofašizam, a u dosadašnjem djelovanju se niste osvrnuli na stanje ljudskih i političkih prava u Rusiji, srazmjere korupcije, rusku aneksiju Krima i drugih oblasti Ukrajine... da li se to može smatrati neutralnim promišljanjem?

Milačić: Nije tačno da nismo pominjali, ali možda nismo u tolikoj mjeri. Naravno da smo kritički opservirali stvarnost. Ali prva stvar jeste da mi trenutno u Crnoj Gori čekamo poziv, ne za učlanjenje i za tješnje veze sa Rusijom, nego za učlanjenje u NATO. I zato je potpuno logično da se deklarišemo o prirodi NATO saveza. Primarno pitanje Rusije ili Sjeverne Koreje, koliko god to morbidno i pragmatično zvučalo je, unutarpolitičo pitanje. Pitanje neutralnosti Crne Gore je par excellence geopolitičko pitanje.