Uoči Dana nezavisnosti 21. maja, duž budvanskih ulica su osim crnogorskih državnih zastava, postavljene i srpske trobojke, te zastave Evropske unije (EU).
Trobojke za prosrpske partije predstavljaju simbol “srpske Crne Gore”, a za pristalice nezavisne Crne Gore, to je simbol negiranja crnogorske nacije i državnosti.
Lokalne vlasti iz vladajućeg prosrpskog Demokratskog fronta kačenje trobojki objašnjavaju turističkom promocijom, a iz opozicije ocjenjuju kao atak na građansku i sekularnu Crnu Goru.
“Postavili smo zastave države Srbije i EU najviše zbog turističke sezone, da bi našim sugrađanima i našim prijateljima u regionu pokazali da su uvijek ovdje dobrodošli”, izjavio je za Radio Slobodna Evropa (RSE) direktor Komunalnog preduzeća, Predrag Ivanović, nadležan za postavljanje zastava.
Vaš browser nepodržava HTML5
Trobojka, simbol podjele u Crnoj Gori
Na pitanje RSE da li se u interesu turističke sezone može očekivati da naredne godine uoči državnih praznika Opština Budva okači i zastave drugih država regiona iz kojih dolaze turisti - kao što su Bosna i Hercegovina, Kosovo, Sjeverna Makedonija i Hrvatska - Ivanović odgovara potvrdno.
“Možemo očekivati, zašto ne? Sve u cilju dobrobiti građana Budve i Crne Gore, treba izaći ljudima u susret”, kaže Ivanović, član Nove srpske demokratije (NSD), partije čiji je simbol trobojka.
Nova srpska demokratija, na čijem je čelu Andrija Mandić okosnica je Demokratskog fronta koji sa Demokratama vlada Budvom poslednjih pet godina.
DF i Demokrate uz podršku građanskog pokreta URA, od parlamentarnih izbora avgusta prošle godine vladaju na državnom nivou. Na tim izborima Demokratska partija socijalista (DPS), Mila Đukanovića je nakon trideset godina izgubila vlast .
Kako zakoni regulišu upotrebu državnih simbola
Advokat Nikola Martinović kaže da Crna Gora ima dva zakona koja regulišu upotrebu državnih simbola - “Zakon o državnim simbolima i Danu državnosti Crne Gore”, te “Zakon o izboru, upotrebi i javnom isticanju nacionalnih simbola” koji uređuje oblast nacionalnih simbola manjinskih zajednica.
Pročitajte i ovo: Nova pravila za isticanje nacionalnih simbola u Crnoj Gori
Prvi zakon, između ostalog, propisuje i upotrebu državne zastave u slučajevima kada je moguće istaći zajedno sa nekim drugim zastavama, nekih drugih država.
“Međutim, i u tim slučajevima je zakon propisao da crnogorska zastava zauzima počasno mjesto. Zastava neke države može nekome da se sviđa ili ne sviđa ali se, bez obzira na to, državni simboli moraju poštovati”, kaže Martinović za RSE.
Na pitanje u kom zakonu se nalazi uporište za obilježavanje crnogorskog državnog praznika trobojkama, Predrag Ivanović odgovara da Opština Budva na to ima pravo “kao i druge opštine”.
“Potencirao bih opštinu Ulcinj, gdje oni kite grad sa albanskim i crnogorskim zastavama, kao i opštinu Tuzi. Takođe i Opština Berane stavlja crnogorske zastave i trobojke – srpske zastave, tako smo se i mi ove godine odlučili da se približimo tome”, kaže Ivanović.
Tvrdi da je trobojka prepoznata u Zakonu kao istorijski simbol Crne Gore, te da je utemeljena u Ustavu iz 1905.gdje se navodi da su “narodne boje crvena, plavetna i bijela”.
U pravnom pojašnjenju značenja istorijskih simbola, advokat Nikola Martinović kaže da zakon na koji se pozivaju iz Opštine Budva nigdje ne navodi da su to boje istorijske zastave Crne Gore, već “narodne boje”, te da upotreba istorijskih simbola nije regulisana zakonom.
Na obrazloženja budvanskih vlasti da je srpska trobojka zastava kraljevine Crne Gore, reagovali su iz Liberalne partije (LP).
“Ta zastava koja na sebi nema grb Crne Gore nije nikada bila zastava kraljevine Crne Gore, već srpska narodna zastava u Srbiji. A sve i da jeste bila zastava kraljevine, 21. maja se ne obilježava dan kraljevine Crne Gore, već dan obnove nezavisnosti države Crne Gore koja ima svoja obilježja i simbole, definisane Ustavom i međunarodno prepoznate”, navodi se u saopštenju LP.
Prema riječima advokata Martinovića, nepoštovanja zakona o državnim i nacionalnim simbolima je prekršaj koji propisuje Zakon o javnom redu i miru, za koji su propisane novčane kazne od 300 do 5.000 eura, a što je u ingerenciji Ministarstva unutrašnjih poslova (MUP).
O tome da li je zakon prekršen u budvanskom slučaju isticanja trobojki, RSE ni nakon dva dana nije dobio odgovor od MUP-a i Uprave policije.
Pročitajte i ovo: Crnogorska zastava na meti vandalaOpozicija osudila kićenje Budve trobojkama
I iz drugih opozicionih partija, ali i dijela vladajuće koalicije na državnom nivou su osudili isticanje trobojki u Budvi, koja se smatra metropolom crnogorskog turizma.
“U susret 21. maju, oko kojeg bi svi građani trebalo da budu okupljeni i pomireni, i dalje postoje oni čija retrogradna politika želi samo podjele,”, navodi se u saopštenju budvanskog ogranka vladajuće URA-e.
Potpredsjednik Vlade i predsjednik GP URA Dritan Abazović je, međutim, u izjavi novinarima 18.maja relativizovao isticanje trobojke u Budvi i kazao da to nije pitanje od juče, te da bi trebalo manje govoriti o zastavama, a više o ekonomiji.
„Ljudi koji žele da izazove provokaciju, vide da ljudi nasjedaju na tu provokaciju i stalno je ponavljaju“, rekao je Abazović, ali nije odgovorio na novinarsko pitanje da li to znači da je predsjednik Opštine Budva Marko Carević provokator.
„Mislim da su te stvari suvišne. Nemam nikakvu potrebu da stajem u zaštitu bilo koga, ali izađimo više iz toga. Dan je nezavisnosti, neka ga ljudi proslave. Ko ne želi, neka ostavi na miru ljude koji žele da ga proslave“, dodao je Abazović.
Iz opozicione Demokratske partije socijalista kažu da je URA najodgovornija za širenje zastava druge države u Budvi, jer je, kako navode, bila dio lokalne vlasti sa prosrpskim partijama u proteklom mandatu.
“Jeftin trik sa pokojom zastavom EU je rukopis URA-e, i ničiji drugi", smatraju u DPS-u.
Opoziciona Socijaldemokratska partija je saopštila da, kako su naveli, marionetska Vlada koja funkcioniše na relaciji Podgorica-Beograd-Banja Luka-Trebinje uz podršku građanskog pokreta URA kreira ambijent u kojem je normalno glasati sljedbenika četničke ideologije i trobojkama obilježavati Dan nezavisnosti Crne Gore.
Budvanske vlasti i ranije negirale crnogorsku nezavisnost
Postavljanje trobojki nije prvi slučaj da prosrpske vlasti, koje vladaju od 2016 Budvom, izazivaju oštre reakcije svojim odnosom prema nezavisnosti Crne Gore i njenim državnim simbolima.
Čelnici lokalne vlasti u više navrata nisu poštovali državnu himnu, kao doskorašnji menadžer opštine, sada poslanik Milo Božović iz Demokratskog fronta koji je tokom proslave Dana opštine Budva 2018, presjedio intoniranje crnogorske himne. Iste godine je na svoju kuću okačio srpsku trobojku. Nadležni su to shvatili kao provokaciju, na praznik kad se Crna Gora odvojila od Srbije, dok je Božović tvrdio da nije prekršio zakon jer ta zastava nije zvanična zastava Srbije već „stara crnogorska zastava".
Budvanski čelnici su slali i poruke kojima se negiraju crnogorska nacija i identitet sa skupa iz 2018 godine kojim su slavili stogodišnjicu datuma kada je Crna Gora izgubila svoju državu, dinastiju i crkvu.
Pod nazivom "Sto godina od oslobođenja Boke i ujedinjenja", skup je okupio predstavnike Srpske pravoslavne crkve, prosrpske partije i čelnike budvanskih vlasti, a pozdravili su ih čelnici DF-a i tadašnji predsjednik Opštine Dragan Krapović iz Demokrata.
Povodom stogodišnjice završetka Prvog svjetskog rata, postavljani su i bilbordi kojima su se promovisale teze prosrpskih partija da je Budvu 1918. oslobodila srpska vojska, što struka smatra istorijskim falsifikatom.
Pročitajte i ovo: Srbi i dalje 'oslobađaju' BudvuFebruara 2020. godine oko ponoći, u Budvi je zapaljena zastava države Crne Gore koja je bila istaknuta na jarbolu na šetalištu Slovenska obala u blizini rta Zavala. Nakon toga crnogorska policija je uhapsila tri osobe i zbog sumnje da su zapalile zastavu i time počinile krivično djelo "povreda ugleda države“.
Pročitajte i ovo: Srbi u Crnoj Gori: Manjina, dijaspora ili autohtoni narod?Trobojku crveno, plavo, bijelu koristi srpska nacionalne zajednice i Srpska pravoslavna crkva u Crnoj Gori. Državna zastava Republike Srbije ima isti raspored boja, ali sa grbom u sredini.
U Ustavu Knjaževine Crne Gore iz 1905. godine se, nakon opisa grba države govori o “narodnim bojama: crvena, plavetna i bijela”.
Trobojka je bila zvanična zastava Republike Crne Gore u Saveznoj Republici Jugoslaviji od 1992- 2004. godine. Nakon toga je crnogorska državna zastava postaje crvena sa zlatnim grbom, dvoglavim orlom.