Sporni Zakon o javnom redu i miru Vlade Crne Gore kojim se predviđaju kazne za one koji javno propagiraju “narušavanje teritorijalnog integriteta Crne Gore”, pao je u državnoj Skupštini. Parlamentarna većina je prethodno odustala i od spornog dijela izmjene Zakona o javnom redu i miru Vlade Crne Gore, kojim je propisano - da će država kažnjavati sve koji “netačno iznose ili negiraju jasno utvrđene istorijske činjenice u vezi Crne Gore”. Ta odredba je izbrisana nakon cjelodnevne oštre rasprave između poslanika vladajuće koalicije i manjeg broja poslanika opozicionih partija koji su tvrdili da se radi o apsurdnoj odredbi kojom se praktično uvodi verbalni delikt, odnosno da se ukida pravo na slobodno mišljenje o istorijskim činjenicama.
Vlada Crne Gore je predložila odredbu kojom bi se kažnjavalo “isticanje oglasa i bilborda na javnim mjestima sa neprimjerenim i obmanjujućim sadržajima koji izazivaju uznemirenost građana, a propagiraju narušavanje teritorijalnog integriteta ili veličanje okupacije Crne Gore…”. Iz tih odredbi je stajao i dio koji se odnosi na kažnjavanje “negiranja jasno utvrđenih istorijskih činjenica”, što su poslanici poslije naknadnih konsultacija izbrisali.
Prije promjene spornog dijela izmjena Zakona u Skupštini Crne Gore je povedena rasprava o spornoj zakonskoj odredbi Vlade, tokom koje je iskazano da je apsurdno da "policija utvrđuje da li je neko negirao jasne istorijske činjenice".
"Da li ovo u praksi znači da policajac mora temeljno da poznaje istorijske činjenice da bi primjenio ovaj zakon. Službenik Uprave policije će da podnese prekršajnu prijavu zbog toga što smatra da je iznijeta neka netačna istorijska činjenica. Odlazi kod sudije za prekršaje. Sudija nije istoričar nego je pravnik. Da li sudija treba da angažuje vještaka istorijske struke da bi mogao da primjeni ovaj zakon", pita poslanik opozicione Socijaldemokratske partije Raško Konjević.
Opozicioni poslanici su tražili da se definiše šta je "utvrđena istorijska činjenica" po čemu će se postupiti. Braneći predložene zakonske odredbe poslanici Demokratske partije socijalista su tvrdili da se zakon mijenja preventivno da se ne bi ponavljale provokacije na račun države.
"Ne želimo da dozvolimo više da na bilbordima imamo reklame koje su direktno uperene protiv države Crne Gore. U potpunosti se slažem sa stavom Vlade da se to može smatrati narušavanjem teritorijalnog integriteta države", kazala je poslanica Marta Šćepanović.
Pročitajte i ovo: Budvanski politički rat oko 'srpskog oslobađanja'Odluka Vlade o promjeni Zakona o javnom redu i miru uslijedila je pošto su u Budvi ove godine postavljani bilbordi kojima se veličao ulazak srpske vojske 1918. godine, poslije Prvog svetskog rata. Najviši državni zvaničnici su postavljanje bilborda nazvali "atakom na državu" i "falsifikovanjem istorije". A Parlament Crne Gore nedavno je usvojio rezoluciju kojom se poništavaju odluke Podgoričke skupštine, kojom je formirana Kraljevina SHS.
Vlada je precizirala da će novim članom zakona pravno lice koje na javnom mjestu, putem oglasnih i reklamnih objekata i panoa, objavljuje neprimjerene i obmanjujuće sadržaje koji izazivaju uznemirenost i negodovanje građana, kazniti za prekršaj od 2.500 eura do 15.000 eura, preduzetnik novčanom kaznom od 500 eura do 5.000 eura, odgovorno lice u pravnom licu novčanom kaznom od 300 eura do 2.000 eura, a fizičko lice kaznom od 300 eura do 1.000 eura ili kaznom zatvora do 60 dana. Dok će se kazne za neustajanje tokom intoniranja himne kretati od 250 do 1.200 eura, ili kaznom zatvora do 60 dana.
Pročitajte i ovo: Podgorička skupština biće nelegitimna za Crnu GoruDirektorka Akcije za ljudska Tea Gorjanc Prelević je, komentarišući inicijalni predlog Vlade koji kasnije nije usvojen u Skupštini, ocjenila da Ustavni sud, po usvajanju normi, treba što prije da reaguje.
"Posebno su zabrinjavajuće odredbe kojima se propisuje kažnjavanje čak i zatvorskom kaznom za netačno iznošenje ili negiranje jasno utvrđenih istorijskih činjenica u vezi Crne Gore i za remećenje javnog reda i mira sjedenjem prilikom izvođenja himne zato što mislim da su suprotne evropskom standardu o slobodi izražavanja. Mislim da bi Ustavni sud što prije trebalo angažovati po usvajanju tih odredbi, da se izjasni o njihovoj ustavnosti", kaže Gorjanc Prelević.
"U principu, sa jedne strane", dodaje Gorjanc Prelević, "jeste dozvoljeno ograničavati govor koji zagovara genocid i podržava holokaust i sve to čime su se bavili međunarodni sudovi i utvrdili činjenice na tu temu".
"Međutim, s druge strane, u Evropi je dozvoljena rasprava o različitom viđenju istorijskih činjenica. Tako da mislim da se ovakva odredba kosi sa standardom slobode izražavanja koji je prepoznat u praksi Evropskog suda za ljudska prava", kaže za RSE Gorjanc Prelević.
U Budvi su postavljani bilbordi kojima se veličao ulazak srpske vojske 1918. godine
Podsjetimo, državni sekretar MUP-a Dragan Pejanović je u četvrtak saopštio šta Vlada izmjenama zakona predlaže da se ubudućem smatra prekršajem:
"Za lice koje na javnom mjestu putem oglasnih i reklamnih objekata i panoa objavljuje neprimjerene i obmanjujuće sadržaje koji izazivaju uznemirenost i negodovanje građana. Pod neprimjerenim i obmanjujućim sadržajem smatraju se: netačno iznošenje ili negiranje jasno utvrđenih istorijskih činjenica u vezi Crne Gore, propagiranje narušavanja teritorijalnog integriteta ili veličanje okupacije Crne Gore, saradnje sa okupatorom ili se zastupaju fašističke, šovinističke i nacističke ideologije", rekao je Pejanović.
Pročitajte i ovo: Srbi i dalje 'oslobađaju' BudvuNakon što je tekst zakona prošao Vladu po hitnom postupku je u četvrtak kasno uveče Skupštinski odbor za politički sistem, pravosuđe i upravu usvojio izmjene i dopune Zakon o javnom redu i miru i omogućio poslanicima u Parlamentu da u petak usvoje izmjene zakona, koje sadrže i odredbu o kažnjavanju građana koji ne ustaju prilikom intoniranja državne himne.
“Vraćamo se u doba komunizma”, prvi je komentar advokata Dragana Šoća koji je o Vladinim predloženim izmjenama zakona za Radio Slobodna Evropa rekao:
"Vraćamo se u doba jednoumlja gdje je jedna ideja, ideologija ili vlast propisivala šta je istina. Odnosno, komunisti su bar propisali šta je istina, a ovi ne. Ovi će da kazne svakoga ko misli drugačije od onoga što oni smatraju, pri tome je potpuno nepoznato šta oni smatraju zvaničnom istinom.To će zavisiti od trenutnog političkog interesa i hira nekih nepoznatih ljudi koji su zaduženi za pisanje neke nove istorije Crne Gore. Tako da će sad i notorne činjenice postati problematične", smatra Šoć.
S druge strane, ministar kulture Aleksandar Bogdanović saopštio je da je zakonopisac za propisanu zakonsku normu uporište našao u presudi Evropskog suda za ljudska prava.
"Možemo naći osnov u presudi Garaudy protiv Francuske iz 2003. godine… U ovoj presudi Evropski sud za ljudska prava smatra da negiranje holokausta u knjizi (kojom autor umanjuje holokaust) ne predstavlja slobodu izražavanja u smislu Evropske konvencije za zaštitu ljudskih prava i sloboda već se njome krše ljudska prava i slobode", kazao je Bogdanović.