Populistička, nacionalna i istorijska pitanja su i dalje u fokusu crnogorske politike, o čemu govori činjenica da su poslanici vladajuće koalicije podnijeli u Prijedlog Rezolucije kojim se odluke Podgoričke skupštine iz 1918. godine proglašavaju ništavnim i konstatuje da je to bio "instrument kojim je izvršen državni prevrat u Crnoj Gori".
Rezolucijom koju su potpisala 42 poslanika vladajuće većine u Skupštini Crne Gore, povodom stogodišnjice Podgoričke skupštine, konstatuje se da to nije bila legalna institucija niti je legitimno konstituisana na osnovu slobodno iskazane volje građana Crne Gore 1918. godine.
U Rezoluciji se navodi da je njenom nelegalnom odlukom riješeno da se Kraljevina Crna Gora, iako međunarodno priznata država, članica Antante i jedna od pobjedničkih država u Velikom ratu, prisajedini Kraljevini Srbiji i da kao njen dio, bez svog imena i državnog subjektiviteta, uđe u sastav Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca (SHS), a što je protivno međunarodnom pravu, prihvaćeno i od tadašnjih velikih sila.
Ističe se da je nelegalnom odlukom Podgoričke skupštine izvršena nasilna detronizacija kralja Nikole I i dinastije Petrović Njegoš, te omogućeno nezakonito i nekanonsko ukidanje autokefalnosti Crnogorske crkve.
- RSE specijal: Sto godina Jugoslavije
Osim poslanika vladajuće većine, Rezoluciju će podržati i dio opozicionih partija među kojima i Socijaldemokratska partija, čiji funkcioner Ivan Vujović za Radio Slobodna Evropa (RSE) kaže da Skupština treba da dâ svoje viđenje ovog događaja.
"Iako su odluke Podgoričke skupštine anulirane brojnim aktima zaključno sa referendumom iz 2006. godine, smatramo primjerenim da Skupština Crne Gore dâ svoje viđenje ovog događaja. Godina 1918. treba da nam bude pouka a ne da nam služi za jeftina, folklorna, neiskrena politička nadvikivanja. Pouka da se Crna Gora danas najbolje brani demokratijom, izgradnjom moderne i građanske države, a ne gospodarske svijesti", ukazuje Vujović.
Rezolucija o nasilnom prisajedinjenju Crne Gore Srbiji iz 1918. godine je predložena u jeku javne i medijske polemike o tome da li je Podgorička skupština predstavljala ujedinjenje Crne Gore i Srbije ili praktično aneksiju Crne Gore od strane tadašnje Kraljevine Srbije.
Povodom stogodišnjice Podgoričke skupštine dio srpskih političkih partija, udruženja, organizacija i Srpska pravoslavna crkva održavaju niz tribina i skupova na kojima se veliča Podgorička skupština i takozvano ujedinjenje srpskih država.
Neposredan povod za pojačavanje nacionalnih tenzija je upravo stogodišnjica od okončanja Prvog svjetskog rata i održavanja Podgoričke skupštine.
Zato se u predloženoj Rezoluciji ocjenjuje se da se i "poslije 100 godina taj tragični događaj pokušava zloupotrebljavati u dnevnopolitičke svrhe, služeći kao uporište određenim unutrašnjim i spoljnim nacionalističkim strukturama za negiranje crnogorske države i nacije i za prizivanje duhova prošlosti, zbog čega su svi državni organi dužni da štite ustavni poredak države Crne Gore i jačaju građanski i demokratski karakter crnogorskog društva".
Na pitanje da li ova Rezolucija može imati kakve pravne posljedice ili se radi samo o deklarativnom dokumentu, advokat i nekadašnji lider Narodne stranke Dragan Šoć kaže da se radi o političkoj poruci i ocjeni događaja od prije 100 godina.
"Pravnih posljedica ne može biti jer više ta država ne postoji. Jednostavno je sad ideja (Rezolucije) da se dâ politička ocjena jednom događaju od prije 100 godina. To vidim u kontekstu jednog procesa potpunog redefinisanja crnogorske tradicije", ocjenjuje Šoć.
Odbacujući ocjenu da je Crna Gora 1918. godine prisajedinjena Srbiji, advokat Šoć podsjeća da je još dva puta u Crnoj Gori odlučeno da ostane u zajednici sa Srbijom i to na referendumu 1992. godine i 2003 godine potpisivanjem Beogradskog sporazuma, a što je inicirala vlast Demokratske partije socijalista, koja i danas vlada.
"Ne znam zašto se insistira i zašto se upotrebljavaju riječi da su oni ljudi koji su 1918. godine bili za ujedinjenje u Jugoslaviji bili izdajnici. A oni koji su 1992. godine bili za ostanak u Jugoslaviji nisu izdajnici. Ili recimo oni koji su 2003. godine potpisali Beogradski sporazum, koji je takođe značio ostanak u državnoj zajednici sa Srbijom, nisu izdajnici. Ta logika i ta svijest mi nikako nije jasna", ističe Šoć.
Prijedlog Rezolucije je objavljen odmah nakon što je predsjednik Crne Gore Milo Đukanović oštro kritikovao proslave Podgoričke skupštine u Crnoj Gori, a događaj iz 1918. godine nazvao izdajom.
"To što se događalo 1918. godine zapravo je bilo uništavanje crnogorske države i to je bila jedna velika izdaja, te zbog toga nema razloga da se taj događaj slavi. Svako ko nas poziva da slavimo takozvanu Podgoričku skupštinu poziva nas da slavimo izdaju i da slavimo propast crnogorske države. Zbog toga mislim da država mora da pokaže vrlo jasnu odlučnost, da ukupnim svojim djelovanjem uključujući i izmjene zakonodavstva, onemogući bilo koga da slavi ono što je bila nezaslužena i nepravedna propast crnogorske države", rekao je Đukanović.
Kad god se prethodnih godina pominjalo donošenje akta o poništenju Podgoričke skupštine, najviši državni funkcioneri su saopštavali da za posebnim aktom nema potrebe, jer su naknadni događaji, kao što su formiranje nove Jugoslavije 1943. i referendum o nezavisnosti 2006. godine, formalno poništili nekadašnje odluke Podgoričke skupštine.
Facebook Forum