U posljednjih nekoliko godina, diplomatski odnosi Srbije i Bosne i Hercegovine najčešće su bili zategnuti, posebno nakon što je u Beogradu uhapšen Ilija Jurišić, koga je srbijansko tužilaštvo teretilo za navodni ratni zločin u slučaju „tuzlanska kolona“, a nakon njega i Ejup Ganić u Londonu.
Posljednje hapšenje Jovana Divjaka u Beču, dodatno je zakomplikovalo, ionako komplikovane, bosanskohercegovačke i srbijanske odnose. Tri godine BiH nije imala ambasadora u Srbiji, a posjeta Predsjedništva BiH Beogradu i Borisa Tadića Sarajevu, skoro da nije bilo.
I dok su odnosi država stagnirali, zvanični Beograd nije gubio vrijeme da na svaki mogući način sarađuje sa jednim od bosanskohercegovačkih entiteta, Republikom Srpskom. U znak zahvalnosti, na Palama kod Sarajeva, je otvorena osnovna škola pod nazivom „Srbija“:
„Srbija, kojoj sam ja predsednik, ima svoju odgovornost, gde god da živi naš narod“, rekao je tada predsednik Srbije Boris Tadić.
Sporazum o uspostavljanju specijalnih paralelnih veza Srbije i Republike Srpske, potpisan je 26. septembra 2006. godine u Banja Luci. On predviđa uspostavljanje ekonomske, kulturne i obrazovne saradnje. Međutim, u protekle četiri i po godine, ona se ogledala uglavnom u ulaganje srbijanskog kapitala, prije svega kupovinu tamošnjeg telekom operatera.
Profesor banjalučkog Univerziteta, Miodrag Živanović, smatra kako bilo kakve specijalne veze entiteta sa državama u regiji proizvode više negativne, nego pozitivne efekte. Objašnjava i zašto.
„U BiH se događaju, ili realizuju, takve veze, ali ne preko države BiH i njenih institucija, nego preko onoga što se zove, ne samo entitet ili kanton, nego i etnička matrica. Preko toga se kompromituje Sporazum o specijalnim vezama“, kaže Miodrag Živanović.
Identitetsko centraliziranje
Specijalne veze entiteta, koje dozvoljava i Dejtonski sporazum, prema riječima profesora sarajevskog Univerziteta, Šaćira Filandre, mogu imati negativne i pozitivne uticaje na unutrašnju političku bosanskohercegovačku zbilju.
Da li su takve veze političke ili imaju i ekonomsko uporište?
„One su u suštini napravljene zbog kulturoloških identitetskih razloga. U vremenu u kojem živimo, došlo je do jedne entitetske centralizacije, bio to pozitivan proces ili ne, ali je došlo do identitetskog centraliziranja hrvatske nacije oko Zagreba a srpske nacije oko Beograda“, ocjenjuje Filandra.
Predsjednik Srbije Boris Tadić i Milorad Dodik, tada premijer, a sada predsjednikn RS, na otvaranju Osnovne škole "Srbija" na Palama, septembar 2009I dok analitičari tvrde kako je jedino ispravno da specijalni odnosi postoje isključivo na nivou država, u Banja Luci su u petak „sestrinske“ veze Srbije i Republike Srpske obnovljene. Održana je prva zajednička sjednica dvije Vlade.
„Imamo odličnu saradnju između Srbije i Republike Srpske, koju nastavljamo i u narednom periodu“, izjavio je premijer RS Aleksandar Džombić.
„Čini mi se da je zajednička konstatacija to da su odnosi između Republike Srbije i Republike Srpske, ne samo veoma dobri, već i najbolji od kada se u političkom smislu ti odnosi uopšte i posmatraju“, ocijenio je premijer Srbije Mirko Cvetković.
O zajedničkoj sjednici dvije Vlade govori analitičar Mirko Šagolj:
„Od Miloševićevog vremena pa do današnjeg dana, sve više se pokazuje apetit Srbije da prisvoji dio BiH, onoliko koliko Srbi mogu da ga osvoje.“
Predsjednik Demokratske partije, Dragan Čavić, kaže kako sa stanovišta specijalnih veza Republike Srpske i Srbije, nije ni čudno što je održana sjednica dvije Vlade, međutim:
„Mislim da je ovo manifestacija političke podrške dvije političke partije – Demokratske stranke i Saveza nezavisnih socijaldemokrata - i da je ovo politički folklor koji treba da ojača i jedne i druge u vlastitom biračkom tijelu, stvarajući utisak da između entiteta Republike Srpske i Srbije postoji vrlo visok nivo saradnje, a da istovremeno taj eho bude dovoljno kvalitetan ili ostavi dobar utisak na javnost Srbije, sve za potrebe Demokratske stranke, i na javnost Republike Srpske, ali za potrebe Saveza nezavisnih socijaldemokrata.“
„Odnosi u BiH su već dosta kompleksni, dosta složeni i dosta teški. Ovakve stvari samo doprinose stvaranju povišene temperature i stvaranju nepovjerenja. Mislim da ni u kom slučaju, barem u jednom dijelu države BiH, oni neće biti prihvaćeni. Sasvim je sigurno da mogu voditi ka produbljivanju postojećih podjela koje u BiH i onako postoje“, zaključuje analitičarka Tanja Topić.
Posljednje hapšenje Jovana Divjaka u Beču, dodatno je zakomplikovalo, ionako komplikovane, bosanskohercegovačke i srbijanske odnose. Tri godine BiH nije imala ambasadora u Srbiji, a posjeta Predsjedništva BiH Beogradu i Borisa Tadića Sarajevu, skoro da nije bilo.
I dok su odnosi država stagnirali, zvanični Beograd nije gubio vrijeme da na svaki mogući način sarađuje sa jednim od bosanskohercegovačkih entiteta, Republikom Srpskom. U znak zahvalnosti, na Palama kod Sarajeva, je otvorena osnovna škola pod nazivom „Srbija“:
„Srbija, kojoj sam ja predsednik, ima svoju odgovornost, gde god da živi naš narod“, rekao je tada predsednik Srbije Boris Tadić.
Sporazum o uspostavljanju specijalnih paralelnih veza Srbije i Republike Srpske, potpisan je 26. septembra 2006. godine u Banja Luci. On predviđa uspostavljanje ekonomske, kulturne i obrazovne saradnje. Međutim, u protekle četiri i po godine, ona se ogledala uglavnom u ulaganje srbijanskog kapitala, prije svega kupovinu tamošnjeg telekom operatera.
Profesor banjalučkog Univerziteta, Miodrag Živanović, smatra kako bilo kakve specijalne veze entiteta sa državama u regiji proizvode više negativne, nego pozitivne efekte. Objašnjava i zašto.
„U BiH se događaju, ili realizuju, takve veze, ali ne preko države BiH i njenih institucija, nego preko onoga što se zove, ne samo entitet ili kanton, nego i etnička matrica. Preko toga se kompromituje Sporazum o specijalnim vezama“, kaže Miodrag Živanović.
Identitetsko centraliziranje
Specijalne veze entiteta, koje dozvoljava i Dejtonski sporazum, prema riječima profesora sarajevskog Univerziteta, Šaćira Filandre, mogu imati negativne i pozitivne uticaje na unutrašnju političku bosanskohercegovačku zbilju.
Da li su takve veze političke ili imaju i ekonomsko uporište?
„One su u suštini napravljene zbog kulturoloških identitetskih razloga. U vremenu u kojem živimo, došlo je do jedne entitetske centralizacije, bio to pozitivan proces ili ne, ali je došlo do identitetskog centraliziranja hrvatske nacije oko Zagreba a srpske nacije oko Beograda“, ocjenjuje Filandra.
„Imamo odličnu saradnju između Srbije i Republike Srpske, koju nastavljamo i u narednom periodu“, izjavio je premijer RS Aleksandar Džombić.
„Čini mi se da je zajednička konstatacija to da su odnosi između Republike Srbije i Republike Srpske, ne samo veoma dobri, već i najbolji od kada se u političkom smislu ti odnosi uopšte i posmatraju“, ocijenio je premijer Srbije Mirko Cvetković.
O zajedničkoj sjednici dvije Vlade govori analitičar Mirko Šagolj:
„Od Miloševićevog vremena pa do današnjeg dana, sve više se pokazuje apetit Srbije da prisvoji dio BiH, onoliko koliko Srbi mogu da ga osvoje.“
Predsjednik Demokratske partije, Dragan Čavić, kaže kako sa stanovišta specijalnih veza Republike Srpske i Srbije, nije ni čudno što je održana sjednica dvije Vlade, međutim:
„Mislim da je ovo manifestacija političke podrške dvije političke partije – Demokratske stranke i Saveza nezavisnih socijaldemokrata - i da je ovo politički folklor koji treba da ojača i jedne i druge u vlastitom biračkom tijelu, stvarajući utisak da između entiteta Republike Srpske i Srbije postoji vrlo visok nivo saradnje, a da istovremeno taj eho bude dovoljno kvalitetan ili ostavi dobar utisak na javnost Srbije, sve za potrebe Demokratske stranke, i na javnost Republike Srpske, ali za potrebe Saveza nezavisnih socijaldemokrata.“
„Odnosi u BiH su već dosta kompleksni, dosta složeni i dosta teški. Ovakve stvari samo doprinose stvaranju povišene temperature i stvaranju nepovjerenja. Mislim da ni u kom slučaju, barem u jednom dijelu države BiH, oni neće biti prihvaćeni. Sasvim je sigurno da mogu voditi ka produbljivanju postojećih podjela koje u BiH i onako postoje“, zaključuje analitičarka Tanja Topić.