Zemlje regiona dijele iste probleme u oblasti obrazovanja kroz favorizovanje finansiranja državnih u odnosu na privatne univerzitete i prekobrojan broj diplomiranog kadra za kojim nema interesovanja na tržištu - to su ocjene prvog dana Miločerskog razvojnog foruma koji je okupio ekonomiste država regiona. No, osim o ekonomskoj krizi i obrazovanju, na forumu se licitiralo i ko ima najmlađeg ministra u regionu, te da li je pri formiranju vlada mladost uvijek prednost.
Kriza obrazovanja postaje ozbiljnija od ekonomske krize, ocjena je uvodničara koji su konstatovali da zemlje regiona dijele iste probleme u obrazovanju i zapošljavanju mladih.
Primjer je Crna Gora koja godišnje u obrazovanje ulaže preko 30 miliona eura a čiji studenti bilježe prolaznost od svega 27 posto, primjećuje profesor Veselin Vukotić.
"Ako kažu da je prolaznost 40 posto, a ja ipak kažem da se radi o samo 27 posto, onda je jasno da studije ne završava 60 posto. U ciframa to vam je recimo 18 miliona i 600 od ovih 31 milion i to se rasipa. Za 10 godina to vam je 180 miliona i ja vas pitam šta se dešava sa kompanijom koja je na tržištu a 60 posto njenih prozvoda ima karakter polu proizvoda i ide na tržište? Ona bi propala, a budite sigurni da su univerziteti sve više na tržištu", kaže Vukotić.
Slično je i u Makedoniji koja ima preko 200 hiljada nezaposlenih. Tamo dominaciju na privatnom i državnom univerzitetu imaju društvene nauke iako za njih ima najmanje interesovanja na tržištu rada. O tom problemu govori rektor FON Univerziteta iz Skoplja Aleksandar Nikolovski:
"Strane kompanije koje sada finansiraju u slobodnim zonama su tri puta održavale sastanke sa rektorima i kazale – izvinite, ali nama trebaju kadrovi te struke koji imaju znanje i kvalitet. I onda su te kompanije počele da učestvuju u kreiranju novih programa nastave na univerzitetima".
Učesnici foruma su se saglasili da se u državama regiona mora promijeniti sistem finansiranja koji favorizuje državne u odnosu na privatne univerzitete. Doktor Asim Kurjak je rektor privatnog univerziteta u Dubrovniku.
"U SAD je 60 posto privatnih univerziteta, a među 17 najboljih svi su redom američki a od toga je 90 posto privatnih. Zašto od tog velikog svijeta ne naučimo mi, uložimo u privatne jer se sada daje samo javnim sveučilištima u kojima imamo i drama i kontroverzi i tako dalje", kaže Kurjak.
O godinama i ministrima
Jedno od mogućih rješenja za novi sistem finansiranja, nalik onom u SAD ponudio je profesor Vukotić:
"Prelaz sa sistema finansiranja institucija na sistem finansiranja studenta. To znači da se studentu iz budžetskih sredstava omogućava dobijanje povoljnog kredita ili stipendije koji bi mu pokrio ili ukupne ili dio troškova studiranja, koje bi on vraćao nakon studija u intervalu od nekih 10 do 15 godina".
Za jednake uslove privatnim i državnim univerzitetima zalaže se i Milenko Čeletović, koji je na čelu jedne od najvećih kompanija u Srbiji, a kao primjer navodi slučaj novog ministra finansija te zemlje.
"Mlađani Lazar Krstić nije prošao na domaćim konkursima za stipendiju, ali su recimo zahvaljujući dobrom filteru SAD jednom srednjoškolcu iz Srbije dale 240 hiljada dolara i procenile da treba ulagati u njega da bi, evo, danas zahvaljujući jednoj novoj politici Vlade Srbije sa 29 godina verovatno postao i najmlađi ministar finansija u regionu", naveo je Čeletović.
Prvi dan foruma imao je i zanimljive momente, ali ne na temu ko ima najbolje ekonomske rezultate regiji već ko ima najmlađeg ministra.
Aktuelni crnogorski premijer Milo Đukanović koji drži rekord, ne samo po broju premijerskih mandata već kao najmlađi premijer u Evropi iz današnje perspektive kaže da je podjela na mlade i iskusne vještačka podjela.
"Priča o starima i mladima je besmislena priča. To vam govorim na bazi iskustva. Bio sam svih ovih godina snažan promoter mladih jer sam smatrao da na to imam obavezu kao neko ko je u datom trenutku bio najmlađi premijer u Evropi. Ali onda sam shvatio da mladost sama po sebi ne garantuje da će to biti očekivani efekat rada, tako da sam izbrisao tu predrasudu i biram onoga koji u tom trenutku može najviše da da", istakao je Đukanović.
Kriza obrazovanja postaje ozbiljnija od ekonomske krize, ocjena je uvodničara koji su konstatovali da zemlje regiona dijele iste probleme u obrazovanju i zapošljavanju mladih.
Primjer je Crna Gora koja godišnje u obrazovanje ulaže preko 30 miliona eura a čiji studenti bilježe prolaznost od svega 27 posto, primjećuje profesor Veselin Vukotić.
"Ako kažu da je prolaznost 40 posto, a ja ipak kažem da se radi o samo 27 posto, onda je jasno da studije ne završava 60 posto. U ciframa to vam je recimo 18 miliona i 600 od ovih 31 milion i to se rasipa. Za 10 godina to vam je 180 miliona i ja vas pitam šta se dešava sa kompanijom koja je na tržištu a 60 posto njenih prozvoda ima karakter polu proizvoda i ide na tržište? Ona bi propala, a budite sigurni da su univerziteti sve više na tržištu", kaže Vukotić.
Slično je i u Makedoniji koja ima preko 200 hiljada nezaposlenih. Tamo dominaciju na privatnom i državnom univerzitetu imaju društvene nauke iako za njih ima najmanje interesovanja na tržištu rada. O tom problemu govori rektor FON Univerziteta iz Skoplja Aleksandar Nikolovski:
"Strane kompanije koje sada finansiraju u slobodnim zonama su tri puta održavale sastanke sa rektorima i kazale – izvinite, ali nama trebaju kadrovi te struke koji imaju znanje i kvalitet. I onda su te kompanije počele da učestvuju u kreiranju novih programa nastave na univerzitetima".
Učesnici foruma su se saglasili da se u državama regiona mora promijeniti sistem finansiranja koji favorizuje državne u odnosu na privatne univerzitete. Doktor Asim Kurjak je rektor privatnog univerziteta u Dubrovniku.
"U SAD je 60 posto privatnih univerziteta, a među 17 najboljih svi su redom američki a od toga je 90 posto privatnih. Zašto od tog velikog svijeta ne naučimo mi, uložimo u privatne jer se sada daje samo javnim sveučilištima u kojima imamo i drama i kontroverzi i tako dalje", kaže Kurjak.
O godinama i ministrima
Jedno od mogućih rješenja za novi sistem finansiranja, nalik onom u SAD ponudio je profesor Vukotić:
"Prelaz sa sistema finansiranja institucija na sistem finansiranja studenta. To znači da se studentu iz budžetskih sredstava omogućava dobijanje povoljnog kredita ili stipendije koji bi mu pokrio ili ukupne ili dio troškova studiranja, koje bi on vraćao nakon studija u intervalu od nekih 10 do 15 godina".
Za jednake uslove privatnim i državnim univerzitetima zalaže se i Milenko Čeletović, koji je na čelu jedne od najvećih kompanija u Srbiji, a kao primjer navodi slučaj novog ministra finansija te zemlje.
"Mlađani Lazar Krstić nije prošao na domaćim konkursima za stipendiju, ali su recimo zahvaljujući dobrom filteru SAD jednom srednjoškolcu iz Srbije dale 240 hiljada dolara i procenile da treba ulagati u njega da bi, evo, danas zahvaljujući jednoj novoj politici Vlade Srbije sa 29 godina verovatno postao i najmlađi ministar finansija u regionu", naveo je Čeletović.
Prvi dan foruma imao je i zanimljive momente, ali ne na temu ko ima najbolje ekonomske rezultate regiji već ko ima najmlađeg ministra.
Aktuelni crnogorski premijer Milo Đukanović koji drži rekord, ne samo po broju premijerskih mandata već kao najmlađi premijer u Evropi iz današnje perspektive kaže da je podjela na mlade i iskusne vještačka podjela.
"Priča o starima i mladima je besmislena priča. To vam govorim na bazi iskustva. Bio sam svih ovih godina snažan promoter mladih jer sam smatrao da na to imam obavezu kao neko ko je u datom trenutku bio najmlađi premijer u Evropi. Ali onda sam shvatio da mladost sama po sebi ne garantuje da će to biti očekivani efekat rada, tako da sam izbrisao tu predrasudu i biram onoga koji u tom trenutku može najviše da da", istakao je Đukanović.
