Zamjenik pomoćnika državnog sekretara Sjedinjenih Američkih Država (SAD) za evropske i evroazijske poslove Matthew Palmer (Metju Palmer) izjavio je da je od nove crnogorske Vlade čuo da su posvećeni odgovornostima koje imaju kao članica NATO-a, te budućnosti evropske Crne Gore i neophodnim reformama.
“Primijetio bih da je prva inostrana posjeta premijera (Zdravka Krivokapića) Briselu, gdje se sastaje sa čelnicima EU kao i sa generalnim sekretarom NATO-a. Kroz te sisteme su Vlada i građani Crne Gore strateški okrenuti Zapadu”, kazao je Palmer na elektronskoj konferenciji za crnogorske novinare.
Premijer Crne Gore Zdravko Krivokapić potvrdio je da njegova vlada neće odstupati od politike NATO-a kada su u pitanju odnosi sa Rusijom. On je novinarima tokom prve zvanične posjete Briselu u utorak (15. decembra) objasnio da se poboljšanje odnosa sa Rusijom, koje je on spomenuo u toku ekspozea, više tiče ekonomske prirode i turizma.
Politički analitičar Zlatko Vujović, pak, za Radio Slobodna Evropa (RSE) kaže da je trenutna prozapadna pozicija crnogorske diplomatije koja je, prateći politiku Evropske unije zadržala sankcije Rusiji, dugoročno neodrživa.
“Kada snage koje trenutno čine Vladu a koje jesu proruske, prosrpske i jesu antizapadne dobiju na snazi i kada se konsoliduju, onda će njihova politika sve više ličiti na politiku Aleksandra Vučića, a sve manje na politiku kakva je trenutno javno proklamovana”, ocjenjuje Vujović.
Vujović kaže da trenutna politika Krivokapićeve vlade ne može biti njeno trajno opredjeljenje jer ne korespondira ni sa većinom koja je podržava u parlamentu, niti sa stavovima biračkog tijela koje ih je glasalo.
Crna Gora zadržava sankcije Rusiji
Da Crna Gora ne razmišlja o povlačenju sankcija protiv Rusije ni nakon promjene vlasti na izborima 30. avgusta saopštio je ministar vanjskih poslova Đorđe Radulović, objasnivši da Crna Gora mora, ako želi u Evropski uniju, slijediti spoljnu politiku politiku Brisela.
"Nijesmo neprijatelji Rusije i obavijestio sam ruskog ambasadora u razgovoru da sankcije ostaju na snazi, ali da ćemo da tražimo saradnju u svim oblastima koje ne narušavaju naše evropske strateške prioritete", naveo je Radulović za Televiziju Vijesti i dodao da sankcije više povređuju sentiment određenog broja ljudi kojima je Rusija bliska, nego samu Rusiju.
Radulović se 11. decembra sastao sa ambasadorom Ruske Federacije u Crnoj Gori Vladislavom Maslenikovim i saopštio mu da Crna Gora ostaje posvećena evropskim integracijama i savezništvu u NATO-u, dodavši da ima prostora za saradnju u oblastima koje se ne kose sa principima crnogorske vanjske politike.
EU je uvela sankcije Rusiji 2014. godine, nakon ruske aneksije (nasilno pripajanje) Krima. Iste godine šest zemalja van Evropske unije, među kojima i Crna Gora, pridružile su se sankcijama EU. Kao odgovor na sankcije, Rusija je 2014. proglasila zabranu uvoza određenih poljoprivrednih proizvoda iz zemalja koje su joj uvele sankcije, uključujući i Crnu Goru.
Vlada se zbog stava prema sankcijama Rusiji našla na udaru kritika dijela vladajuće većine koja ju je izglasala u parlamentu.
Jedan od lidera Demokratskog fronta (DF), vladajuće stranke koja zagovara bliske odnose za Rusijom, Milan Knežević oštro je preko Twittera kritikovao ministra Radulovića zbog te izjave.
DF je konstituent jedne od tri pobjedničke liste na izborima koji su održani 30. avgusta. Nosilac liste bio je novoizabrani premijer Zdravko Krivokapić koga je za to mjesto predložila Srpska pravoslavna crkva (SPC), koja se takođe zalaže za tijesne veze sa Rusijom.
Krivokapić je neposredno nakon izbora, 31.avgusta izjavio da želi sa svima, a posebno velikim silama, dobre odnose i istakao da Crna Gora, “kao mala država, nije smjela da dozvoli sebi luksuz da uvodi sankcije jednoj velikoj državi kao što je Rusija”.
Pokojni mitropolit Amfilohije, sa kojim je Krivokapić bio blizak, proklinjao je bivšu Vladu zbog uvođenje sankcija Rusiji: ”Ko ne bio vjeran jednojezičnoj, jednokrvnoj Rusiji, dabogda živo meso od njega otpadalo, bio proklet tri puta i 3.000 puta od mene”.
Među tvrdim zagovornicima bliskih veza sa zvaničnom Moskvom je i poslanik Prave, koja podržava Krivokapićevu Vladu, Marko Milačić. On je 15. decembra pozvao Vladu da ukine sankcije Rusiji, ističući da dobri odnosi “sa bratskim ruskim narodom” ne znače da je država protiv Evropske unije. Milačić je u aprilu prošle godine na trgu u Podgorici zapalio zastavu NATO-a.
Na pitanje RSE da li strahuju li od ruskog uticaja na novu Vladu, Metju Palmer je kazao da su bili zabrinuti zbog ruskog štetnog uticaja, i to ne samo u Crnoj Gori, gdje je bio jasno vidljiv.
“Zabrinuti smo zbog ruskog štetnog uticaja širom Zapadnog Balkana. To je nešto što nas mora držati na oprezu, posebno moramo obratiti pažnju na oblast informisanja i način na koji njeni proksiji, posebno Sputnjik i Russia Today, iskrivljuju prostor informacija“, rekao je Palmer.
U Moskvi za sada nema reakcija na izjavu šefa crnogorske diplomatije da neće povlačiti sankcije Rusiji, kaže za RSE dopisnik Komersanta za Balkan Genadij Sisojev.
“Zvaničnih reakcija nema ali bile su izjave pojedinih zvaničnika i eksperata o tome da Kremlj žali što Crna Gora ni nakon političkih promjena na avgustovskim izborima neće ukinuti sankcije koje Rusija smatra nepravednim. Moskva je na osnovu prethodnih izjava lidera pobjedničkih lista očekivala da će sankcije biti ukinute ili makar zamrznute”, kaže Sisojev.
Podrška i pomoć oko kredita
Nova Vlada, samo tri dana nakon što je preuzela izvršnu vlast (9.decembra), uspjela da na međunarodnom tržištu, emisijom državnih obveznica, obezbijedi kredit od 750 miliona eura dolazeći tako do prijeko potrebnog novca za funkcionisanje države i izmirivanje kredita. Ministar finansija i socijalnog staranja u Vladi Crne Gore Milojko Spajić naveo je da je u tom poslu ključna bila pomoć partnera iz Evropske unije i Amerike.
Američki investitor prvi put u istoriji investirali su u crnogorske obveznice sa 150 miliona eura.
Spaić je pojasnio da je 37 odsto investitora bilo iz EU, bez Njemačke i Engleske, a iz te dvije zemlje oko 44 odsto njih, dok je ostatak iz Amerike i iz ostatka svijeta.
Inače, prvih radnih dana nove Vlade, sa premijerom i ministrima sreli su se ambasadori EU, SAD i brojnih evropskih zemalja. Uz čestitke i obećanja, pomoći i podrške, ključna poruka zapadnih diplomata bila je očekivanje da Crna Gora nastavi reforme i euroatlantski put.
Zlatko Vujović kaže da Zapad pojačanim prisustvom nakon izbora, pokušava ostvariti uticaj na novu Vladu kako bi zaštitio svoje interese, odnosno spriječio uticaj ključnih geostrateških suparnika – Rusije i Kine.
“Sadašnja situacija u Crnoj Gori prosto nameće takav nivo angažovanosti stranih ambasada i ostalih zapadnih faktora. Tranzicija vlasti ide dobro ali su u njoj i oni koji baštine vrijednosti protivne interesima SAD, EU i drugih zapadnih partnera. Dakle, njihov angažman je povećan zato što su njihovi interesi dodatno ugroženi i oni žele da urade sve da bi smanjili ili kontrolisali infiltraciju proruskih kadrova i tako smanjili štetu”, navodi Vujović.
Zamjenik pomoćnika državnog sekretara Sjedinjenih Američkih Država (SAD) za evropske i evroazijske poslove Metju Palmer održao je 14.decembra virtuelne sastanke sa predstavnicima vlasti u Crnoj Gori na temu spoljnopolitičkih prioriteta.
Istovremeno, premijer Crne Gore, Zdravko Krivokapić u dvodnevnoj je posjeti Briselu gdje se sastao sa predsjednikom Evropskog savjeta Charles Michelom, gdje mu je potvrđena podrška evropskih institucija crnogorskom putu ka EU.
Krivokapić će se sastati i sa generalnim sekretarom NATO-a, Jensom Stoltenbergom, evropskim komesarem za proširenje Oliverom Varhelyjem (Varhelji) kao i predstavnicima belgijske vlade.
Nova Vlada Crne Gore, izabrana 4. decembra, sastavljena je od visokoobrazovanih, nestranačkih ličnosti, relativno nepoznatih široj javnosti od kojih je bar polovina bliska Srpskoj pravoslavnoj crkvi.
Krivokapić je na prijedlog SPC-a bio na čelu liste "Za budućnost Crne Gore" u kojoj dominira prosrpski i proruski DF.
Sa druge dvije građanske koalicije, predvođene Aleksom Bečićem iz Demokrata i Dritanom Abazovićem iz Ujedinjene reformske akcije (URA), na avgustovskim izborima osvojili su tijesnu parlamentarnu većinu, čime je nakon tri decenije promijenjena vlast u Crnoj Gori.
Facebook Forum