U Crnoj Gori se sprovodi prikrivena cenzura kroz političku, diskrecionu i netransparentnu raspodjelu budžetskog novca i državne pomoći medijima, čime se sistematski urušavaju medijske slobode. Ovo je rezultat istraživanja Centra za građansko obrazovanje koje je obavljeno tokom ove godine, a koje je obuhvatilo medije, javni i državni sektor i društveno političke aktere.
Predstavljajući analizu medijske scene u Crnoj Gori i ukazujući na postojanje diskriminacije državnih institucija prema dijelu medija, te postojanje prikrivene cenzure, aktivisti Centra za građansko obrazovanje su konstatovali da je ključni uzrok netransparentna raspodjela državnog novca i državne pomoći medijima. Ozbiljne devijacije na medijskom tržištu proizveo je nedostatak procedura prilikom opredjeljivanja javnih fondova medijima. Rezultat toga je da se poboljšava poslovanje jednog broja medija, dok se egzistencija drugih medija dovodi u pitanje, saopštila je direktorka Centra Daliborka Uljarević:
„Ovo je usko povezano sa uređivačkim politikama upravo tih medija, odnosno u kojoj mjeri su oni takozvani podržavaoci ili kritičari državnih politika.“
Podsjećajući da su napadi na medije i njihovu imovinu nerasvjetljeni, kao i da je nerasvjetljeno ubistvo jednog vlasnika medija, Uljarević je saopštila da je posljednjih nekoliko godina na djelu finansijsko iscrpljivanje onih medija koji dovode u pitanje politiku Vlade i ukazuju na postojanje nelegalnih aktivnosti u državnim institucijama ili oko njih:
„Provladini mediji su ili direktno pod uticajem vladajućih struktura ili staju u odbranu vladajućih politika zbog finansijskih ili poslovnih interesa. Oni koji ostaju spremni da dovode u pitanje Vladine odluke, odnosno da razobličavaju navodnu korupciju Vlade i koncentraciju političke moći u malom krugu ljudi i opažene propuste demokratskih praksi u Crnoj Gori – njihov dalji opstanak je doveden u pitanje.“
Prikrivena cenzura
Istraživanje je između ostalog urađeno na osnovu intervjua sa urednicima medija koji su ukazali sa kojim se preprekama suočavaju u radu i poslovanju. Opasan oblik pritiska na medije je prikrivena cenzura koja se sprovodi na tri načina: reklamiranjem i oglašavanjem organa javnog sektora u dijelu medija koji se percipiraju kao prijateljski, zatim kroz pritisak Vlade na javna i privatna preduzeća da se takođe oglašavaju u „prijateljskim“ medijima i kroz direktno plaćanje novinara za pisanje tekstova koji promovišu rad određenih državnih organa. Svi ovi elementi su prisutni u Crnoj Gori saopštila je autorka izvještaja Ana Vujošević:
„U Crnoj Gori gori postoje svi elementi prikrivene cenzure i kao takvi imaju uticaj na medije koji postoje.“
Korisnici državne pomoći su bili isključivo državni mediji, dok drugi mediji nisu imali pristup toj podršci. Finansijska podrška provladinim medijima se obavlja kroz raspodjelu reklamnih servisa od strane organa javnog sektora i kroz subvencije i plaćeni sadržaj favorizovanim medijima.
„Javne institucije pokušavaju da manipulišu medijima i da utiču na njihovu uređivačku politiku putem selektivnog i netransparentnog finansiranja. Razlog zbog kojeg je ovo posebno važno istaći je, zato što ozbiljno podriva konkurenciju i koči razvoj održivog tržišta medija“, kaže Vujošević.
Treba podsjetiti da je u posljednjem Izvještaju Evropske komisije navedeno da postoji zabrinutost u pogledu transparentnosti u oblasti oglašavanja državnih institucija, što medije stavlja pod rizik miješanja u uređivačku politiku i moguću autocenzuru. Na osnovu istraživanja Daliborka Uljarević je zaključila da između ostalog, dio medija ne ispunjava ni osnovne profesionalne i etičke standarde:
„Vlada pristrasno raspodjeljuje sredstva kao indirektan oblik pritiska na medije, podrivajući konkurentnost na tržištu i blokirajući razvoj slobodnih, nezavisnih i nepristrasnih medija. Selektivna i partijski obojena raspodjela javnih sredstava medijima doprinosi polarizaciji medijske scene, slabi kodeks novinara i sprječava formiranje jedinstvenog samoregulatornog tijela crnogorskih medija.“
