Dostupni linkovi

Ko šljivi građane


Sarajevo, Foto: Mido Poturović
Sarajevo, Foto: Mido Poturović

Građani BiH su gotovo sasvim isključeni iz procesa odlučivanja na svim nivoima, posebno u opštinama. Vlasti su samo verbalno opredijeljene prema saradnji sa građanima, dok se u stvarnosti odluke donose daleko od očiju javnosti i uz sve manje učešća građana.

Ovo se, između ostalog, navodi u izvještaju nevladine organizacije Centri civilnih inicijativa.

Komunikacija vlasti sa građanima u BiH gotovo da ne postoji, a učešća građana u odlučivanju nema. Ovo su rezultati istraživanja koje je provela NVO Centri civilnih inicijativa, i odnosi se na opštinske, odnosno lokalne nivoe vlasti.

Svoje probleme građani su uglavnom povjeravali medijima i od njih očekivali pomoć, a ne od nadležnih institucija, što dovoljno govori koliko je vlast zatvorena i gluha za građane koji su je izabrali, ističe aktivista iz ove NVO Majda Behram - Stojanov:

„Opštinske vlasti jednostavno ne komuniciraju dovoljno o stvarima koje bi trebale, koje su bitne, sa javnošću, tako da građani nemaju dovoljno informacija, a samim tim ni priliku da praktično realizuju pravo koje im po zakonu pripada. Neki od mehanizama na koje smo se fokusirali, koje zakon inače nudi kao mogućnost građanima i opštini da koriste kako bi se ta saradnja unaprijedila, su referendum, građanske inicijative, mjesne zajednice. Informacije koje su građani saznavali o radu lokalnih vlasti su bile na relaciji mediji - građani.“

Ovakvi poražavajući podaci ne odnose samo na lokalnu nego na sve nivoe vlasti u BiH. Dovoljno je podsjetiti na višemjesečne proteste građana Sarajeva nakon svirepog ubistva Denisa Mrnjavca. Ni do danas u Federaciji BiH ne postoji zatvor za maloljetnike. Vlast je perfidno ućutkala protest i bunt protiv ponašanja i bahatosti federalnog premijera Nedžada Brankovića. Hiljade građana, okupljenih putem Facebooka, kreativno su izrazili postavljanjem bilborda sa porukom premijeru. Međutim, i ovaj vid protesta je ugušen, kaže Dejan Menges, organozator akcije:

„T aman kad smo trebali da realizujemo drugi udar, tako ćemo ga nazvati, desilo se uklanjanje bilborda. Objašnjenja su bila razna: od toga da je uklonjen znog federalne Direkcije cesta, do toga da je rečeno da nije do kantonalne inspekcije cesta nego da je to akcija koja je počela baš na dan kada je počela i naša kampanja.“

U BiH ne postoji osjećaj učešća građana u kreiranju vlasti na bilo kom nivou, što je svakako kršenje njhovih ljudskih parava, ističe Vehid Šehić iz NVO Forum građana Tuzle. Još veći problem je što građani nemaju mehanizma kojim bi vlasti natjerale da ih uključe u sistem odlučivanja, dodaje Šehić:

„Građani ili građanske grupe, građanske inicijative nemaju nijedan instrument da određene svoje aktivnosti koje provode u cilju stvaranja jednog normalnijeg ambijenta stvaranja života u BiH mogu natjerati vlast da mora prihvatiti takve incijative. U Evropi postoji inicijativa građana, gdje se i u ustavu čak garantuje ukoliko se skupi određeni broj potpisa da su aktuelne vlasti dužne da o tome raspravljaju. To može se raditi i izmjenama ustava, izmjenama određenih zakonskih propisa. Sve aktivnosti koje mi provodimo, to mogu govoriti iz ličnog iskustva, i ako predložimo određena zakonska rješenja, mi moramo tražiti one koji su po ustavu ovlašteni da predlažu izmjenu zakona ili ustava, to su obično poslanici u Parlamentu ili Vijeće ministara, što opet nas kao građanske inicijative dovode u nelagodan položaj jer moramo nekog naći i onda nas radi toga vrlo često vežu s određenom političkom opcijom.“

Godinama su građani u BiH svedeni na nivo objekta interesantnog za pažnju novih velikodostojnika periodično, svake četiri godine u vrijeme izbora. No ovakva potpuna otuđenost bh. funkcionera od onih koji su ih posjeli na funkcije i ne čudi uzme ni li se u obzir koliko bh. građani svih ovih godina trpe i tek povremeno progovaraju, i to u malom broju, kaže predsjednik Helsinškog odbora RS Branko Todorović:

„Vlast se nastavlja ponašati možda čak mnogo više siledžijski i bahato nego što je to bilo proteklih godina jer je očigledno da i pritisak i uticaj međunarodne zajednice u BiH polako slabi. Vlast se ponaša u suštini onako kako im se može jer ne postoje nikakve sankcije niti sistem odgovornosti za nerad, za kriminal, za kršenje zakona. I mislim da bi se to moglo promijeniti jednom tihom revolucijom, znači angažmanom stotina hiljada ljudi koji bi izlazili iz dana u dan na ulice gradova i govorili mi nećemo više da trpimo ovakav kriminal, mi nećemo ovakve zloupotrebe političara, mi hoćemo transparentnost trošenja finansijskih sredstava, mi hoćemo odgovorne političare. I mislim da i građani snose jednu vrstu odgovornosti zato što nemaju tu energiju koja je potrebna za promjene.“

XS
SM
MD
LG