Glasači u Irskoj i Češkoj izlaze na birališta 7. juna, drugog dana maratonskih izbora za EU, nakon što je Holandija pokrenula glasanje sa jakim rezultatom krajnje desnice.
Slobodarska partija (PVV) holandskog euroskeptika protiv imigracija Geerta Wildersa mogla bi napredovati u novom Evropskom parlamentu, prema izlaznim anketama koje joj daju drugo mjesto sa sedam osvojenih mjesta.
Očekuje se da će to biti samo prvi u nizu uspjeha krajnje desničarskih stranaka širom EU za koje ankete pokazuju da će dobiti četvrtinu od 720 mjesta u Evropskom parlamentu.
Većina od 27 zemalja Evropske unije -- uključujući moćne Njemačku i Francusku -- održavaju glasanje u nedjelju, 9. juna, sa ukupno 370 miliona ljudi koji imaju pravo glasa.
Glasanje dolazi u vrijeme velike geopolitičke nestabilnosti skoro dvije i po godine nakon što je počela ničim izazvana ruska agresija na Ukrajinu, uz upozorenja da Kremlj utiče na izbore kampanjom dezinformacija.
Krajnja desnica nastoji iskoristiti nezadovoljstvo među glasačima, umornim nizom kriza u proteklih pet godina od pandemije Covida do posljedica invazije Moskve.
Izgledi zaokreta udesno uznemirili su glavne grupacije u Evropskom parlamentu, konzervativnu Evropsku narodnu partiju (EPP) i ljevičarske socijaliste i demokrate.
Oni su i dalje na putu da budu dva najveća bloka, ali sadašnja šefica Evropske komisije Ursula von der Leyen, koja dolazi iz EPP-a, možda će morati da dobije podršku dijela krajnje desnice kako bi osigurala drugi mandat.
Fokus na imigraciju
U Holandiji, Wilders je svoju stranku već proglasio "najvećim pobjednikom" dok je nastavio da "jaše na talasu" antiimigracionih osjećanja nakon pobjede na nacionalnim izborima prošle godine.
Ali njegov glavni protivnik Frans Timmermans, čiji je savez zelene i ljevice izgledao spreman da dobije osam mjesta u Evropskom parlamentu, insistirao je na tome da bi snažni rezultati proevropskih stranaka poslali "važan signal".
Koliko države članice Evropske unije delegiraju poslanika u Evropski parlament?
Irska preuzima "dirigentsku palicu" na izborima 7. maja i po prvi put u evropskim izborima migracija i sistem azila su se pojavili kao vodeća pitanja.
Mnogi kandidati se natječu na antiimigracionoj platformi, bilo kao nezavisni ili kao članovi raznih marginalnih nacionalističkih partija, koje su do sada imale ograničen uspjeh u glasačkim kutijama.
S obzirom na to da je oko 20 posto stanovništva rođeno izvan zemlje i da je rekordan broj tražilaca azila ove godine u Irskoj, antimigrantsko raspoloženje je eskaliralo.
Glavno pitanje ipak ostaje da li će desni centar Fine Gael premijera Simona Harrisa osvojiti veći broj glasova od glavne opozicione stranke Sinn Feinu, a lokalni izbori su takođe održani istog dana.
Podrška ljevičarsko-nacionalističkom Sinn Feinu naglo je opala u posljednjih godinu dana, s njegovim progresivnim i promigracionim stavovima koji su izgledali u suprotnosti sa mnogim njegovim biračima iz radničke klase.
Kakav je trenutni sastav Evropskog parlamenta?
Apatija
Na istoku, češki političari se suočavaju sa široko rasprostranjenom apatijom prema glasanju za EU, nakon što je zemlja imala drugi najniži odziv birača posljednji put 2019. godine od 28,72 posto.
Ankete su stavile centristički ANO pokret milijardera i bivšeg premijera Andreja Babiša na čelo, ispred koalicije desnog centra.
Strahovanje od ruskog miješanja poraslo je uoči glasanja nakon što su češke vlasti uništile web stranicu za koju se tvrdi da je bila oružje Kremlja za širenje ruske propagande.
Istraga o web stranici Glasa Evrope od tada se proširila na Belgiju -- dom Evropskog parlamenta -- nakon navoda da taj medij plaća neke poslanike EU.
Tokom vikenda fokus izbora će se prebaciti na veće ekonomije EU, kako se budu otvarala biračka mjesta.
Predviđa se da će Nacionalni front Marine Le Pen biti na prvom mjestu u Francuskoj, kao i stranka premijerke Giorgie Meloni u Italiji i krajnje desničarski Fidesz mađarskog premijera Viktora Orbana.
U Njemačkoj, ekstremno desničarski AfD je drugi, iza opozicionih konzervativaca. U Austriji, krajnje desničarska Slobodarska partija izgleda na putu pobjede.
