Sjedinjene Američke Države (SAD) veoma su zabrinute zbog izvještaja da bi novu vladajuću koaliciju u Crnoj Gori mogle da čine stranke i lideri koji se aktivno protive evroatlantskim vrijednostima.
Istovremeno je iz Evropske komisije rečeno da očekuju da će Crna Gora nastaviti da bude stoprocentno usaglašena sa vanjskom i bezbjednosnom politikom Evropske unije (EU).
Ove poruke su odgovori Wašingtona i Brisela na pitanje više medija kako gledaju na formiranje manjinske vlade koju bi u parlamentu, podržala koalicija Za budućnost Crne Gore (ZBCG) i čiji bi jedan od lidera Andrija Mandić bio izabran za predsjednika parlamenta.
Koaliciju ZBCG čine stranke nedavno rasformiranog prosrpskog i proruskog Demokratskog fronta, lidera Andrije Mandića i Milana Kneževića.
Te stranke se zalažu za ukidanje sankcija Rusiji, povlačenje priznanja nezavisnosti Kosova, negiraju genocid u Srebrenici i protive se članstvu Crne Gore u NATO.
"Realnost je takva da će učešće u vlasti grupa ili lidera koji odbijaju da osude rusku agresiju, odbijaju da se zalažu za prava Ukrajine, odbijaju da podrže sankcije EU protiv Rusije, odbijaju da štite prava manjina i odbijaju da poštuju suverenitet susjednih zemalja poput Kosova, drastično omesti napore Crne Gore u ostvarenju evropskih aspiracija", istakla je američka ambasadorka u Podgorici Džudi Rajzing Rajnke.
Ona je navela da se stav SAD-a o formiranju vlade nije promijenio.
Da bi Crna Gora trebalo da izbjegne da u novu Vladu uvede anti-NATO, antizapadnu političku stranku "koja je i protiv EU" - nedavno je poručio Gabrijel Eskobar, zamjenik pomoćnika sekretara SAD.
Blizu dogovor nakon dvomjesečnih pregovora
A da je nakon dvomjesečnih pregovora obezbijedio parlamentarnu većinu za izbor nove Vlade rekao je mandatar Milojko Spaić 11. oktobra nakon sastanka sa parlamentarnim stranakama na kome su bili i lideri bivšeg DF.
Da je dogovor podrazumijevao parlamentarnu podršku poslanika bivšeg DF i izbor Andrije Mandića za predsjednika Skupštine potvrdili su iz te partije.
Njihov funkcioner Jovan Vučurović kazao je da će koalicija Za budućnost Crne Gore kontrolistati zakonodavnu vlast, a Pokret Evropa mandatara Milojka Spaića izvršnu.
Vučurović je u emisiji na televiziji Adria rekao i da su blizu dogovora da ta koalicija već sljedeće godine bude dio Vlade u punom kapacitetu.
Mandatar Milojko Spajić je do skoro bio izjavljivao da u njegovom kabinetu nema mjesta za funkcionere bivšeg DF.
Zbog toga ga je oštro kritikovao njegov stranački kolega i šef države Jakov Milatović, koji se otvoreno zalagao za ulazak bivšeg DF-a u Vladu.
Ošte kritike DPS i SD
Najavu da bi Mandić mogao biti predsjedniik Parlamenta oštro je kritikovala Demokratska partija socijalista (DPS) bivšeg predsjednika Mila Đukanovića
Naime, po crnogorskom Ustavu šef Skupštine je i član Savjeta za odbranu i bezbjednost, tijela nadležnog za pitanja bezbjednosti i komandovanja Vojskom
Iz DPS je ocjenjeno da bi taj izbor značio da je Crna Gora postala "država u sferi uticaja politike Kremlja i Beograda".
"To bi značilo da Mandićevi nalogodavci iz Srbije i Rusije imaju pristup svim tajnim podacima koji mu se službeno kao prvom čovjeku parlamenta dostavljaju", saopštio je DPS.
Portparol DPS-a Miloš Nikolić je izjavio da bi eventualni izbor Mandića značio "i definitivan otklon državne politike od evropskih integracija, prozapadnog puta i euroatlantske agende.
"Čovjek koji je rekao da Putina doživljava kao svog predsjednika, postao bi član Savjeta za odbranu i bezbjednost države koja je članica NATO saveza?!", navodi Nikolić.
Mogućnost da Mandić bude šef Parlamenta kritikovale su i Socijaldemokrate: "Čovjek, koji djeluje pod jasnom kontrolom Beograda i Moskve, biće član Savjeta za bezbjednost i odbranu i imati pristup povjerljivim informacijama kojima raspolaže jedna NATO članica. Za rubriku vjerovali ili ne".
Ulasku stranaka bivšeg prosrpskog DF-a u Vladu protivila se i Bošnjačka stranka. Sličan stav imala je i Hrvatska građanska inicijativa.
Da bi Spajićeva Vlada bila izabrana treba da dobije podršku najmanje 41 poslanika novog parlamenta koji je konstituisan nakon izbora 11.juna.
Pokret Evropa sad ima 24 poslanika. Demokrate sa sedam poslanika i Socijalistička narodna partija sa dva od početka pregovora podržavaju mandatara. Uz najavljenu podršku 13 poslanika bivšeg DF to bi bilo više nego dovoljno za izbor Spaićevog kabineta
Zvanično nije potvrđeno da li bi i albanske nacionalne partije sa tri poslanika podržale vladu.
Prema poslednjem dogovoru, u opoziciji bi ostali Đukanovićev DPS sa 21 poslanikom, Bošnjačka stranka sa tri, pokret URA sa četiri i Hrvatska inicijativa sa jednim.
Sadašnja Abazovićeva Vlada je duže od godinu u tehničkom mandate nakon što joj je u avgustu 2022. izglasano nepovjerenje u Skupštini .
Zbog toga su održani prijvremeni parlamentarni izbori 11. juna 2023. na kojima je najveći broj glasova osvojio Spajićev Pokret Evropa sad.
Spajić je mandat za sastav Vlade dobio 10. avgusta od Jakova Milatovića predsjednika Crne Gore i partijskog kolege, a rok od 90 dana za formiranje Vlade ističe 8. novembra.
