Trenutna bezbjednosna situacija na Cetinju nije zadovoljavajuća, konstatovali su na zajedničkom sastanku premijer Zdravko Krivokapić, gradonačelnik Cetinja Aleksandar Kašćelan, ministar unutrašnjih poslova Sergej Sekulović i ministarka javne uprave Tamara Srzentić.
Oni su u srijedu, 25. avgusta, na Cetinju razgovarali o situaciji prouzrokovanoj najavljenim ustoličenjem novoizabranog mitropolita crnogorsko-primorskog Joanikija.
Ustoličenje Joanikija najavljeno je za 5. septembar u Cetinjskom manastiru, uz prisustvo drugih arhijereja Srpske pravoslavne crkve (SPC) na čelu sa patrijarhom Porfirijem.
Ustoličenju se protive crnogorske nacionalne organizacije, udruženja i gotovo sve opozicione parlamentarne partije.
Protest upozorenja održan je 22. avgusta kada je poručeno da ustoličenje Joanikija treba obaviti van Cetinja jer se neće dozvoliti “okupatorski čin, klerikalizacija, niti utapanje Crne Gore u srpski svet”.
Tom protestu je prisustvovao i gradonačelnik Cetinja Aleksandar Kašćelan, koji je u razgovoru sa premijerom Krivokapićem i ministrima konstatovao da najavljeno ustoličenje nosi visok bezbjednosni rizik:
“Tenzije i eventualna dešavanja koja mogu proisteći kao posljedica svega toga mogu narušiti ono što svima nama treba da bude najvažnije – mir i stabilnost države, bezbjednost svih naših građana. Stoga ponavljamo stav da bi čin ustoličenja mitropolita trebalo obaviti van Cetinja”, kazao je Kašćelan.
Premijer Krivokapić je ponovio da nije u nadležnosti Vlade da odlučuje gdje će i kada bilo koja vjerska organizacija, pa tako ni Mitropolija crnogorsko – primorska SPC, organizovati ustoličenje duhovnog poglavara:
“Zajednička dužnost svih državnih organa i subjekata, pa i građana, jeste da smanjimo tenzije i upućujemo poruke tolerancije, i da podsjećamo da su u građanskoj državi politika i crkva odvojene, da svaki čovjek ima pravo na različito mišljenje, ali ne i na nasilje“, poručio je Krivokapić.
Kazao je da je država spremna da garantuje bezbjednost svim građanima Crne Gore.
Naknadno je premijer Krivokapić objavio na Twiteru da je "država spremna da obezbjedi ustoličenje novoizabranog mitropolita 5. septembra, kao i za bilo koji drugi nakavljeni skup".
Ministar unutrašnjih poslova Sergej Sekulović, rekao je da se ministarstvo trudi da nađe optimalno rješenje.
“Suština problema se ne nalazi u samom činu ustoličenja, već u konfliktu različitih politika. Bez obzira na to, uradićemo sve što je do nas da sve protekne u najboljem redu”, zaključio je ministar Sekulović.
Državne institucije Crne Gore su najavile da će analizirati potencijalne bezbjednosne rizike u vrijeme ustoličenja mitropolita crnogorsko-primorskog Srpske pravoslavne crkve (SPC) Joanikija, koje je planirano za 5. septembar.
Hoće li SPC prijaviti skup na Cetinju?
Ukoliko SPC, odnosno Mitropolija crnogorsko-primorska, prijavi održavanje javnog skupa 5. septembra na Cetinju, policija će razmotriti taj zahtjev, kaže za Radio Slobodna Evropa državni sekretar u Ministarstvu unutrašnjih poslova Zoran Miljanić:
“Sve ovakve događaje tretira Zakon o javnim okupljanjimaa koji jasno kaže da su javna okupljanja ona, gdje se okuplja više od 20 osoba iz političkih, socijalnih i drugih motiva. Treba neko da prijavi javno okupljanje da bi uopšte policija imala bilo kakve ingerencije, da dozvoli ili zabrani”, rekao je Miljanić odgovarajući na pitanje koje se odnosi na proceduru da bi državni organi razmotrili postojanje bezbjednosnog rizika tokom održavanja određene javne manifestacije:
“Sam obred u okviru crkve ne potpada pod taj zakon. Crkva nije ni dužna da prijavi nešto što će se obavljati u okviru same crkve. Javno okupljanje se odnosi na javno mjesto”.
Narednih dana procjena bezbjednosnih rizika
Da će nadležne institucije razmotriti narednih dana potencijalni bezbjednosni rizik u vrijeme najavljenog ustoličenja mitropolita Joanikija na Cetinju, potvrdili su visoki javni funkcioneri.
Šef skupštinskog Odbora za bezbjednost i odbranu Milan Knežević je saopštio da će Vijeće za nacionalnu bezbjednost i Savjet za odbranu i bezbjednost “odlučiti gdje će biti održano ustoličenje mitropolita crnogorsko-primorskog Joanikija”.
Članovi Vijeća su uglavnom članovi i Vlade i bezbjednosnih institucija, dok Savjet za odbranu i bezbjednost uz premijera čine predsjednik Skupštine Aleksa Bečić i predsjednik Crne Gore Milo Đukanović.
Premijer Zdravko Krivokapić rekao je (24.08.) tokom posjete Nikšiću, da će narednih dana imati najoptimalniju odluku o najavljenom ustoličenju mitroplita koja treba da bude u korist svih građana. On je ukazao da, kada je riječ o rizicima ovog događaja da ih vidi tri:
“Bezbjednosni, epidemiološki i rizik potencijalanih iznenađenja koji je specifičan za Crnu Goru koji se procjenom rizika ne mogu obuhvatiti. Sve to mora da se uzme u obzir”, rekao je premijer Krivokapić dodajući da je taj čin dobio nepoželjne tendencije.
Joanikije podrazumijeva Cetinje
Nakon izjašnjenja državnih funkciionera, podgoričke Vijesti su objavile kratak odgovor mitropolita Joanikija koji je rekao da se “podrazumijeva da će ustoličenje obaviti na Cetinju”, odgovarajući na pitanje da li ostaje pri tome da ceremonija bude obavljena na Cetinju uprkos pozivima da zbog podignutih tenzija ona bude izmještena.
Državni sekretar u MUP-u Zoran Miljanić nije želio da spekuliše o tome kako će se nadležni odrediti o ceremoniji ustoličenja ukoliko procjena bezbjednosti pokaže da ipak postoji rizik:
“Ogradio bih se od nagađanja i špekulacija, jer to služi samo onima koji pokušavaju da vještački da dižu tenzije u Crnoj Gori. To su oni koji koriste ovakve događaje da brane svoj nezakonito stečeni kapital, oni isti koji su nekada bili protiv bilo kakvog okupljanja Crnogoraca”.
Komentarišući najave da će nadležna državna tijela procjenjivati narednih dana postojanje potencijalnog bezbjednosnog rizika, advokat i pravni zastupnik Mitropolije crnogorsko-primorske Dragan Šoć oštro reaguje na najavu procjene bezbjedonosnog rizika povodom ustoličenja mitropolita Joanikija na Cetinju.
“Mislim da je reakcija države u konkretnom slučaju potpuno pogrešna, protivzakonita i rekao bih pomalo kukavička. Jer oni pod pritiskom kažu da postoji rizik. Ako cijene da ima rizika, neka preduprijede sve što može da izazove loše posljedice. Vlast neka kontroliše institucije, ili neka priznaju da ih ne kontrolišu. I neka premijer, šef policije i Agencije izađu pred građane i kažu da nisu u stanju da sprovedu zakon”, kaže advokat Šoć koji naglašava da sam čin ustoličenja u Cetinjskom manastiru nije prijetnja, te poručuje da država treba da spriječi one koji prijete da neće dozvoliti obavljanje tog crkvenog čina:
“Ako neko prijeti, taj mora biti zaustavljen. Ustoličenje je crkveni čin, potpuno legitiman i zakonit koji se odvija u zatvorenom prostoru i on nikome ne prijeti. Vidim i da su se i ambasadori uznemirili i podsjećaju kako je mir iznad svega. Nisam primjetio da je neko od njih reagovao na činjenicu da se nelegalno okupljaju (protest na Cetinju 22. avgusta) ljudi koji prijete”, zaključuje advokat Šoć.
Sve više spekulacija
Potpredsjednik Vlade Dritan Abazović je u vanrednoj poruci javnosti preko twitera saopštio da nikakve tuđe vojske na teritoriji Crne Gore nema, niti će je ikada biti:
“Molim vas da ne nasjedate na propagandističke tekstove koji imaju cilj da naruše međunacionalni i međuvjerski sklad u Crnoj Gori, a kojih će narednih dana biti sve više. Dajte da zajedno zaštitimo nacionalne interese Crne Gore”, rekao je Abazović.
Ovo predstavlja jednu od reakcija na vijest koju je objavio list Pobjeda, pozivajući se na neimenovane izvore, u kojoj je rečeno da su stručnjaci iz “Kobri”, odreda vojne policije Vojske Srbije, zajedno sa agentima srpske tajne policije BIA i vrhom crnogorske Agencije za nacionalnu bezbjednost, procjenjuju bezbjednosni rizika u slučaju da se ustoličenje mitropolita SPC u Crnoj Gori Joanikija Mićovića obavi 5. septembra na Cetinju.
Ova informacija je najprije demantovana iz Biroa za operativnu komunikaciju Vlade Crne Gore, te je odbačenaa ocjena da je tražena bilo kakva pomoć od Srbije povodom bezbjednosne situacije oko ustoličenja Joanikija.
“Ukoliko na navedeni događaj bude planiran dolazak štićenih ličnosti Srbije, naš obavještajno – bezbjednosni sektor će samostalno i u saradnji sa bezbjednosnim službama Srbije omogućiti štićenim ličnostima bezbjedan boravak u Crnoj Gori. To podrazumijeva i zajedničke aktivnosti sa pomenutim bezbjednosnim službama, ukljčujući Odred vojne policije specijalne namjene „Kobra“ čiji je jedan od zadataka procjena, planiranje i realizacija bezbjednosnih zadataka iz domena zaštite određenih lica i objekata Srbije”, saopšteno je iz Biroa koji je uputio poziv medijima da netačnim informacijama ne podižu tenzije.
Mitropolit crnogorsko-primorski Joanikije je izabran krajem maja ove godine na Saboru SPC u Beogradu. Od momenta njegovog izbora i najave ustoličenja (hirotonisanja) u Cetinjskom manastiru, traju političke tenzije u Crnoj Gori.