Sabor Srpske pravoslavne crkve (SPC) na zasjedanju održanom 29. maja izabrao je dosadašnjeg episkopa budimljansko-nikšićkog Joanikija za mitropolita crnogorsko-primorskog, objavila je Radio-televizija Srbije.
Premijer Crne Gore Zdravko Krivokapić je na svom Twitter nalogu potvrdio vijest i čestitao Joanikiju na izboru.
"Vjerujem da će mitropolit Joanikije biti dostojan nasljednik mitropolita Amfilohija i da će hrabro hoditi njegovim putem pravde i istine", napisao je Krivokapić.
Radio Slobodna Evropa nije dobila potvrdu od SPC.
Kako saznaje RTS, na upražnjeno mjesto episkopa budimljansko-nikšićkog postavljen je episkop Metodije, koji je prethodno bio vikarni episkop.
Mitropolit Joanikije dolazi na čelo Mitropolije crnogorsko-primorske, nakon što je to mjesto ostalo upražnjeno poslije smrti mitropolita Amfilohija. Joanikije je preuzeo administriranje Mitropolijom crnogorsko-primorskom do izbora novog mitropolita.
Sabor SPC je ranije tokom dana na zasijedanju izabrao Sinod SPC, na čijem će čelu biti patrijarh Porfirije, a ostali članovi su mitropolit dabrobosanski Hrizostom, episkop sremski Vasilije, kruševački David i episkop zvorničko-tuzlanski Fotije.
Jedna od tema Sabora bila je i izbor prvog čovjeka eparhije valjevske, na čije je čelo postavljem vikarni episkop Isihije. Na Saboru nije izabran mitropolit zagrebačko-ljubljanski, javio je portal Nova.rs.
Ko je Joanikije?
Episkop Joanikije je rođen kao Jovan Mićović prije 62 godine u okolini Nikšića, gdje se i školovao do odlaska u Beograd na Bogoslovski fakultet.
Rukovodi mitropolijom Srpske pravoslavne crkve (SPC) u Crnoj Gori kao administrator, od smrti mitropolita Amfilohija koji je preminuo od posljedica korona virusa krajem oktobra 2020. Amfilohije je bio jedan od najobrazovanijih sveštenika SPC.
Joanikije je svestenički poziv, od jeromonaha do episkopa obavljao u Crnoj Gori, uglavnom na Cetinju i u Nikšiću. Osnovanjem Eparhije budimljansko-nikšićke sa sjedištem u manastiru Đurđevi stupovi, u Beranama na sjeveru Crne Gore, 2001 godine postaje njen administrator.
Joanikijeva kletva
Imao je istaknutu ulogu u masovnim litijama, koje je SPC organizovala tokom 2020. godine u većini gradova Crne Gore u znak protesta zbog usvajanja, za SPC spornog Zakona o slobodi vjeroispovesti, koji je predviđao da imovina za koju crkva nema dokaze o vlasništvu pređe u posjed države.
Nakon promjene vlasti, avgusta prošle godine, čemu su doprinijele i litije kao vid otpora prema tadašnjoj vlasti Demokratske partije socijalista (DPS) koja ga je usvojila, zakon je promijenjen. Nova parlamentarna većina prosrpskog Demokratskof fronta i Demokrata uz Gradjanski pokret URA izlasala je Zakon po volji SPC.
Litije su se održavale u vrije pandemije korona virusa sto je bio i povod da u maju 2020. Joanikiju i sedmorici sveštenika mitropolije, Osnovno državno tužilaštvo u Nikšiću odredi zadržavanje do 72 sata zbog kršenja mera za suzbijanje korona virusa, a povodom održavanja masovne litije u tom gradu.
Uslijedili su masovni protesti zbog hapšenja na koje je policija, u pokušaju da ih spriječi, uglavnom reagovala suzavcem. Posle tri dana Joanikije i sveštenici pušteni su na slobodu.
Uoči usvajanja za SPC spornog Zakona o slobodi vjeroispovjesti, Joanikije je upozorio donosioce Zakona da će kletva Svetog Vasilija Ostroškog stići svakoga ko „udari na hramove“
„Upozoravamo ih da to zlo ne čine, da ne navlače prokletstvo na svoje domove, porodice i na svoje potomstvo”, poručio je Joanikije ispred Sabornog hrama u Nikšiću, decembra 2019.
Povodom izjave predsednika Crne Gore Mila Đukanovića da je s pokojnim mitropolitom Amfilohijem odmah nakon referenduma o nezavisnosti 2006. razgovarao o tome da se crkva u Crnoj Gori zove samo „Pravoslavna“, bez nacionalnog predznaka, i da „ta ideja na startu nije bila odbačena“, episkop Joanikije je ocijenio je da Đukanović Amfilohija „svojim klevetama pokušava da uznemiri i na Onom svetu“.
Kritičar državne politike Đukanovićeve vlasti
Vladika Joanikije, koji je uz mitropolita Amfilohija snažan protivnik NATO integracija govorio je "da je pozivnica za NATO kao petovjekovno ropstvo pod Turcima".
Krajem novembra 2020. izjavio je da je proterivanjem ambasadora Srbije Crnoj Gori Vladimira Božovića prethodna vlast imala „zlu namjeru da podigne tenzije i produbi podele u crnogorskom društvu, naročito među braćom pravoslavne vjere, da izazove recipročne mere Srbije da bi se medijskom larmom u regionu posijalo što više otrova i bratske mržnje“.
Ministarstvo vanjskih poslova, Vlade DPS je od ambasadora Božovića zatražilo da napusti zemlju, zbog, kako je saopšteno, dužeg, kontinuiranog miješanja u unutrašnje stvari Crne Gore i izjava nespojivih sa standardima obavljanja diplomatske funkcije.
Uoči lokalnih izbora Nikšiću Joanikije je otvoreno podržao premijera Zdravka Krivokapića i predsjednika Skupštine Aleksu Bečića što je izazvao negodovanje Demokratskog fronta (DF) koji ga je tada prvi put otvoreno kritikovao. DF je na tim izborima podržao srpski predsjednik Aleksandar Vučić.
Joanikije uručio je ministru pravde Vladimiru Leposaviću priznanje za "neumorni rad i čestitu i hrabru borbu za odbranu svetinja i zaštitu i afirmaciju univerzalnih prava". Leposavić koji je Skupštini Crne Gore negirao genocid u Srebrenici, je usaglašavao sadržaj Temeljnog ugovora, između Vlade Crne Gore i SPC.
Odnosi sa centralom u Beogradu
Slobodan Sadžakov, sociolog religije i profesor na Filozofskom fakultetu Univerziteta u Novom Sadu u februaru je Radio Slobodna Evropa govorio o odnosima Joanikija sa vrhom SPC
“Bilo je dosta trvenja na relaciji crnogorskih vladika, među kojima je i Joanikije sa centralom u Beogradu sa patrijarhom i episkopom Irinejom bačkim. Ti sukobi su tinjali i tokom posljednje godine.“
On je podsjetio da je Joanikije bio potpisnik pisma kojim se dio vladika suprotstavio ideji Sinoda SPC da izbor za patrijarha bude održan u kripti Hrama Svetog Save u Beogradu.
„A više je nego jasno da vladika Joanikije predstavlja osobu iz tabora koji je suprotstavljen onom koji vode patrijarh Porfirije i episkop Irinej Bulović“, kazao je Sadžakov.
Pokojni mitropolit Amfilohije se otvoreno suprotstavljao predsjedniku Srbije Aleksandru Vučiću zbog politike prema Kosovu.
Da Joanikije slijedi Amfilohijev put smatra vjerski analitčar Draško Đenović koji je 4. novembra prošle godine za RSE izjavio da „Joanikije Vučiću nije dozvolio da govori na Amfilohijevoj sahrani i Joanikije na toj liniji ostaje".
Joanikijev prethodnik, Amfilohije, je trideset godina bio na čelu mitropolije SPC u Crnoj Gori.
