Vladimir Veljković, istoričar iz Niša koji se bavi pitanjima religije, za ’Zašto? komentariše susret patrijarha Srpske pravoslavne crkve (SPC) Irineja sa predsjednikom Sirije Bašarom al Asadom, koji je pod sankcijama Evropske unije i Sjedinjenih Država zbog represije nad civilnim stanovništvvom, dok međunarodni istražitelji pokušavaju podići optužnicu protiv njega za ratne zločine i korištenje hemijskog oružja u osmogodišnjem civilnom ratu u kojem su stradale stotine hiljada ljudi.
Humanitarna misija
Smatram da je poseta visoke delegacije SPC Siriji imala zaista u prvom planu posetu Antiohijskoj patrijaršiji.
Nesumnjivo je da su predstavnici SPC želeli da iz prve ruke saznaju stav antiohijskog patrijarha u vezi sa crkvenom krizom koja je prošle godine izbila između Carigradske i Moskovske patrijaršije u Ukrajini. I koja još uvek traje.
Ruska pravoslavna Crkva ima razvijenu humanitarnu misiju na Bliskom istoku, pre svega u Siriji, tako da je moguće da je bilo i neformalnih kontakata sa predstavnicima Ruske pravoslavne crkve.
Pitanje
Poseta predsedniku Asadu je takođe interesantna i verovatno je unapred dogovorena. Nešto slično se dogodilo i 2014. godine kada je SPC dodelila orden predsedniku Belorusije Aleksandru Lukašenku. Predsednik Sirije ima dobre odnose sa Antiohijskom patrijaršijom i sirijski hrišćani njega vide kao zaštitnika od islamskog terorizma.
Iz ugla SPC Sirija je država koja nije priznala Kosovo i to je dovoljan razlog za susret sa sirijskim predsednikom, pošto znamo da je pitanje Kosova od velike važnosti za Srpsku pravoslavnu crkvu.
Prioriteti
Ako se gleda u kontekstu Kosova, onda je taj susret razumljiv.
Sa druge strane, SPC se očigledno ne obazire na optužbe na račun predsednika Asada. Podsetio bih i na ovdašnje slučajeve kada su srpski generali bili optuženi pred Haškim tribunalom za slične stvari i tu je dolazilo do susreta još u vreme patrijarha Pavla.
Možemo zaključiti da slučajevi kršenja ljudskih prava nisu visoko na listi prioriteta Srpske pravoslavne crkve da bi ona odustala od susreta sa takvim političarima, naročito ako smatraju da to može biti od koristi u vezi sa pitanjem Kosova. Ipak, bez obzira na nepriznavanje Kosova od strane Sirije, smatram da takvi susreti ne doprinose ugledu SPC.
Preklapanja
Sasvim je moguće da zvanični Beograd ima simpatije za posetu predstavnika Srpske pravoslavne crkve predsedniku Asadu.
U krajnjoj liniji, zvanična politika Srbije je i dalje nepriznavanje Kosova a to je i zvaničan stav SPC.
U tom smsilu može biti preklapanja između vrha crkve i vrha države.
