Svjetski mediji posljednjih dana se bave prijetnjom koju populističke partije i političari predstavljaju za Evropsku uniju, što je bila i naša današnja tema na "Zašto?".
- Newsweek: Evropa bez odgovora
Posljednji put kada je svijet svjedočio porastu nacionalizma – ranih devedesetih – razlog je bio jasan. Završetak “hladnog rata” je omogućio suspregnutim nacionalnim željama da eksplodiraju.
“Ali, šta je iza sadašnjeg trenda?” pita se američki sedmični magazin.
“Nijedan politički događaj nije potresao svijet – i po mnogim mjerilima ljudi su danas bogatiji, zdraviji, obrazovaniji i žive u manje nasilnim društvima nego prije. Ali svijet je danas mnogo podijeljeniji između bogatih i siromašnih nego što je bio prije četvrt stoljeća.”
Newsweek također smatra da je pojačano uvjerenje da bogati kupuju političku moć, porast u migracijama je pokazao da je otpor prema strancima na Zapadu i dalje izražen a društvene mreže su omogućile povezivanje u male grupe istomišljenike koji su zajedno ispoljavali svoju ljutnju.
U slučaju izbornog uspjeha, smatra magazin, populističke stranke sa zapada mogle bi se povezati sa istomišljenicima koji su na vlasti u Mađarskoj i Poljskoj. One ne žele izaći iz Evropske unije ali žele veći uticaj u oblastima kao što su imigracija i izbjeglička politika i žele pokrenuti “kulturnu kontra-revoluciju” protiv liberalne Evrope.
Evropski lideri, međutim, ne mogu naći zajednički odgovor. Newsweek prenosi ideju predsjednika Evropske komisije Jean-Claude Junckera: više međusobne saradnje.
“Nema dovoljno Evrope u ovoj uniji i nema dovoljno jedinstva u ovoj uniji,” smatra Juncker.
- Economist: Populisti su već tu
“Šta je sljedeće?” pita se ugledni londonski list.
Evropljani prate izbore od Austrije do Holandije strahujući šta će biti sljedeća tačka na dugom maršu ka “neliberalizmu”.
Pobjeda vođe francuskog desničarskog fronta Marine Le Pen na predsjedničkim izborima naredne godine bi označio raspad same Evropske unije, smatra Economist.
Ali i bez izborne pobjede, njena i druge slične evropske političke stranke već značajno utiču na evropsku politiku:
“Od trgovine do migracija do budžeta, evropski populisti već kroje politiku do stepena koji je obrnuto proporcionalan njihovom izbornom uspjehu na biralištima. Rijetki su uspjeli prodrijeti u tvrđavu ali bacaju zaražene projektile preko zidina i liberali su već pokošeni virusom.”
“Evropa već dugo ne zna za nešto drugo osim krize a kriza rijetko izrodi mudru politiku. Ali kada Evropu napusti strah, njeni lideri moraju naći hrabrosti da se pozabave populističkom prijetnjom umjesto da joj se predaju.”
- Guardian: Kako utišati buku?
“Njihov odnos prema ljudskim pravima je ciničan i oni ne vole imigrante, a ni Evropsku uniju. Žele jaku, naoružanu državu, spremnu za napad… To su ljudi koje ankete nazivaju “autoritarnim populistima” i kojih prema agenciji YouGov ima veoma mnogo. Četrdeset osam odsto anketiranih Britanaca pokazali su neke ili sve gore pobrojane osobine,” piše londonski dnevnik.
“Autoritarni populizam” je termin koji se korišten da se opiše politika Ronalda Reagana i Margaret Thatcher njime bi se moglo obuhvatiti sve ovo što se i sada događa, sa Trampom, “Brexitom” i Le Pen u Francuskoj.
“Danas se smatra da ovaj fenomen ubrzano nadrasta i prevazilazi stare definicije ljevice i desnice. Ali nije sve tako prosto i ovaj fenomen nije nov. Pojam “autoritarni populista” je konstrukt koji, ako nismo dovoljno obazrivi, može zasjeniti istinske razloge iznenadne krize centrizma i odgovore na pitanja koja se s tim u vezi nameću,” dodaje liberalni dnevnik.
List smatra da mnogo toga podsjeća na krizu dvadesetih godina prošlog vijeka ali da je situacija ipak drugačija. No, na kraju, upozorava:
“Samo jedna stvar može učiniti da se najobrazovanija i najslobodnija generacija u istoriji svijeta preda umoru i rezignaciji, a to je da srednja klasa i liberalni mediji odustanu od svoje slobode.”
