Nakon izglasavanja nepovjerenja Vladi premijera Dritana Abazovića, dio političkih subjekata zahtijeva održavanje vanrednih parlamentarnih izbora, dok drugi zagovara formiranje nove Vlade.
U opticaju je više varijanti za formiranje Vlade, od partijske sa konkretnim političkim programom, do prelazne Vlade čiji bi zadatak bio da organizuje izbore.
Formiranje nove Vlade je realnija opcija od novih izbora, iako sve kombinacije koje su trenutno u igri izgledaju teško ostvarive, kaže za Radio Slobodna Evropa (RSE) aktivista i kolumnista, Stefan Đukić.
"Realnije je da naprave neku novu Vladu, koliko god to sada izgledalo gotovo nemoguće. Svi oni i dalje bježe od izbora i smatram da će svakako doći do neke varijante kojom neće biti zadovoljni ali će moći da se pokriju pred svojim biračima", navodi Đukić.
Vladi premijera Abazovića je 20. avgusta izglasano nepovjerenje u Skupštini Crne Gore.
Za njeno obaranje glasalo je 50 poslanika od ukupno 81, koliko ih ima u crnogorskom parlamentu.
Abazovićeva Vlada će od sada funkcionisati u tehničkom mandatu, do izbora nove Vlade.
Ko bi s kim formirao novu Vladu
Demokratska partija socijalista (DPS) Mila Đukanovića, koja je inicirala pad Abazovićeve Vlade, založila se za postizanje dogovora o organizovaju vanrednih parlamentarnih izbora.
"Poslije dva loša eksperimenta od 2020. godine (ekspertska i manjinska Vlada) moraćemo da se dogovorimo o tome ko će te izbore da pripremi, da bi napokon dobili evropsku Vladu", saopšteno je iz DPS-a, dodajući da su spremni za konstruktivan dijalog sa svim parlamentarnim partijama.
Prosrpski Demokratski front (DF) očekuje da stranke parlamentarne većine, iz avgusta 2020. godine, postignu dogovor o formiraju nove Vlade.
Nekadašnju parlamentarnu većinu činile su stranke okupljene oko: DF-a, Demokrata Alekse Bečića i Građanskog pokreta URA Dritana Abazovića i Socijalistička narodna partija (SNP).
One su nadjačale DPS za jedan mandat u parlamentu, kada su konstituisale Vladu Zdravka Krivokapića u decembru 2020. godine.
Ta Vlada je funkcionisala do februara ove godine kada je oborena na inicijativu tadašnjeg vicepremijera, a potom novog premijera Dritana Abazovića.
podsjetite se Izglasano nepovjerenje Vladi Zdravka KrivokapićaMeđutim, otvoren je oštar politički sukob između Abazovićevog pokreta URA-e i SNP-a na jednoj, i Demokrata na drugoj strani, zbog činjenice da su Demokrate glasale za pad Abazovićeve Vlade.
Prije samog glasanja u Skupštini, premijer Abazović je poručio nekadašnjim partnerima "da ga ne zovu za pregovarački" sto nakon obaranja njegove Vlade.
Objavljen je niz saopštenja u kojima se ove stranke međusobno optužuju za izdaju, za saradnju sa DPS-om, odbijaju pokušaj dogovora o konstituisanju nove Vlade.
Manje parlamentarne stranke pozivaju da se hitno postigne dogovor o datumu održavanja izbora i o Vladi koja bi ih pripremila.
Prelazna Vlada kao opcija
Predsjednik Udruženja pravnika Crne Gore Branislav Radulović ocjenjuje za RSE da su nakon pada Abazovićeve Vlade na stolu dvije moguće opcije - da Abazovićeva Vlada nastavi da u tehničkom mandatu vrši funkciju do novih izbora ili da se formira prelazna Vlada.
Radulović: Tehnička Vlada bi imala neutralnog premijera i u nju ne bi ušli lideri stranaka
"Postavlja se pitanje da li će parlamentarna većina koja je izglasala nepovjerenje postojećoj Vladi dozvoliti da mandatar u tehničkom mandatu i vicepremijer iz te pozicije izađu na izbore. Ili će se saglasiti da se napravi jedna neutralna vlade koja bi omogućila da svi subjekti budu ravnopravni u izbornom procesu", ističe Radulović.
Abazovićevu Vladu oborili su Đukanovićev DPS, opozicione Demokrate Alekse Bečića, te manje građanske stranke i dio manjinskih nacionalnih partija.
Radulović kaže da bi tehnička Vlada vjerovatno imala podršku dvije trećine poslanika, ali da u nju ne bi ušli lideri partija.
"Ta vlada ne bi bila klasična, programska Vlada. Sve stranke delegirale bi određeni broj ministara, partijskih tehnokrata, sa neutralnim premijerom. Ta Vlada bi održavala sistem funkcionalnim, obezbijedila neutralnost izbora. Ona bi stvorila uslove da sljedeća Vlada bude stabilna, programska i koja bi Crnu Goru uvela u Evropsku uniju", navodi Radulović.
Okupljanje stare većine u novoj Vladi nije realno
Kolumnista Stefan Đukić smatra da je nerealno očekivati formiranje nove-stare većine, koju bi činili pobjednici izbora iz avgusta 2020 godine - DF, Demokrate i URA.
Đukić: Obnavljanje stare većine u nekoj novoj, trećoj Vladi nije realno
"S obzirom na pomjeranja u rejtinzima partija i plediranja na isto biračko tijelo i na to 'glumljenje' neke čistote [u smislu ko je bio a ko nije i navodno nikada neće sa DPS-om] mislim da obnavljanje stare većine u nekoj novoj, trećoj Vladi nije realno", riječi su Đukića.
Đukić navodi da ima dodatnih razloga zbog čega je mala vjerovatnoća da bi moglo doći do okupljanja partija stare većine u novoj Vladi.
"Velika je sujeta lidera, što se vidi kroz 'osvetničke' političke poteze na relaciji Demokrate - URA. Prvo je URA inicirala smjenu lidera Demokrata Alekse Bečića sa pozicije predsjednika parlamenta, a sada uzvraćaju Demokrate glasanjem za nepovjerenje Abazovićevoj Vladi", dodaje Đukić.
Zapadni partneri očekuju razrješenje krize
Sa svih važnih međunarodnih adresa poslata je jedinstvena poruka da se postojeća politička kriza prevaziđe.
Izvjestilac Evropskog parlamenta za Crnu Goru Tonino Picula ocijenio je da crnogorska politika mora da odluči – nastavlja li u smjeru evropskih integracija ili će postati potrošna roba ruskih i srpskih interesa u regionu.
"Građani Crne Gore i dalje jasno podržavaju članstvo u EU, što treba da dobije jasnu podršku na izborima koji bi odražavali to raspoloženje. Takva Skupština i Vlada će sigurno imati i nedvosmislenu podršku Evropskog parlamenta", naveo je Picula na Twitteru.
Picula: Građani Crne Gore i dalje jasno podržavaju članstvo u EU
On je dodao da upravljanje približavanjem Evropskoj uniji zahtijeva jasnu podršku bez balansiranja sitnim politikantskim interesima.
"To je pokazao i pad Vlade Crne Gore, druge koja u prethodne dvije godine nije za ključne proevropske odluke uspijevala da osigura jasnu podršku Skupštine", istakao je izvjestilac Evropskog parlamenta za Crnu Goru.
Nakon pada Vlade Crne Gore, iz američkog Stejt Dipartmenta je poručeno da se od Crne Gore očekuje da brzo formira novu Vladu ili sazove vanredne parlamentarne izbore.
Na pitanje Glasa Amerike da li će Sjedinjene Države podržati učešće DF-a u eventualnoj novoj Vladi, portparol Stejt departmenta je ponovio da Sjedinjene Države ne smatraju DF partnerom, zato što "ne podržavaju evropske vrijednosti".
Iz Stejt Dipartmenta je saopšteno da izglasavanje nepovjerenja Vladi predstavlja parlamentarnu demokratiju na djelu.