Pola godine nakon što je Skupština Srbije deklaracijom osudila zločin u Srebrenici na dnevnom redu se našla i ona o osudi zločina nad Srbima. Opozicija kritikuje vlast da je ova deklaracija samo alibi za srebreničku mada ni svi u vladajućoj koaliciji ne razumeju dokument koji se našao pred poslanicima.
Zvuči paradoksalno ali upravo one parlamentarne stranke koje su se žestoko protivile osudi zločina u Srebrenici pre šest meseci danas kritikuju i donošenje Deklaracije o osudi zločina nad Srbima. Poziv predlagača koji je prenela Nada Kolundžija, šefica poslaničkog kluba “Za evropsku Srbiju”, na početku rasprave, nije urodio plodom.
“Ja se iskreno nadam i očekujem da ovo neće biti rasprava o tome ko više voli Srbe, da ovo neće biti rasprava o tome koga više bole rane njegovog roda. Nadam se da će ovo biti rasprava odgovorne institucije, koja ima nameru da prošlost osvetli na pravi način, da odgovornost definiše kao pojedinačnu odgovonost prema svakom počiniocu, i da sve žrtve izjednači”, rekla je Kolundžija, predstavljajući deklaraciju.
Predloženi dokument, kojim se osuđuju zločini tokom oružanih sukoba u bivšoj Jugoslaviji 90-ih godina i ističe žaljenje i solidarnost sa žrtvama NATO bombardovanja, je samo za vladajuću koaliciju zatvaranje ciklusa osude zločina počinjenih 90-ih na prostoru SFRJ. Za opoziciju se ne pominju svi zločini nad Srbima i pravi se razlika među žrtvama na štetu srpskih.
Za šefa poslaničke grupe "Napred Srbijo" Tomislava Nikolića posle Deklaracije o Srebrenici nijedna druga ne zavređuje pažnju.
“Zato što time, što bi rekli u mom kraju, perete zube. Ova deklaracija je trebalo da uputi one koji ponovo krenu protiv građana Srbije i srpskog naroda na misao da će biti surovo kažnjeni. Ako ih čeka ovakva deklaracija pa onda očekujte skoro nemire u nekim delovima Srbije”, poručio je Nikolić.
Spoljna i unutrašnja upotreba
I DSS insistira na tome da je razdvajanje zločina nehumano, nemoralno i politički štetno. Slobodan Samardžić kaže da je Deklaracija o Sreberenici bila potrebna za spoljnu upotrebu a deklaracija o Srbima za unutrašnju upotrebu.
“Cela ova rezolucija ima više svrha, i da sortira žrtve, i da umanji značaj NATO-a i Slovenije”, rekao je Samardžić.
I pored toga što im u Deklaraciji o Srebrenici nije smetao izostanak kvalifikacije genocida, koju je utvrdio upravo Međunarodni sud pravde na čiju presudu su se predlagači pozvali, opozicioni poslanici sada primećuju da stvari nisu nazvane pravim imenom, tvrdeći da je izostala jasna osuda akcije NATO-a 1999. godine, kao i zločina počinjenih u sukobima u Sloveniji.
Tomislav Nikolić, lider SNS, tako primećuje da je očekivao da NATO izrazi žaljenje.
“A vi ste se kao predstavnici građana Srbije poturili umesto NATO-a pa rekli mi izražavamo žaljenje a valjda i zločin koji je počinio NATO zaslužuje da bude osuđen kao zločin”, kaže Nikolić.
Do same deklaracije o osudi zločina nad Srbima je zapravo došlo jer je vlast htela da obezbedi što širi konsenzus za osudu zločina u Srebrenici a pre svega većinu glasovima socijalista ali i da time umiri deo javnog mnenja.
Pravdanje
Danas Dragan Marković Palma, predsednik Jedinstvene Srbije, koalicionog partnera SPS-a kaže da bi Vlada Srbije bila dovedena u pitanje da se na dnevnom redu parlamenta nije našla Deklaracija o osudi zločina nad srpskim narodom.
“Imaju i drugi veliku odgovornost a mi se sve vreme izvinjavamo. I u redu, izvinili smo se, i mi, i naš predsednik, ali moramo da kažemo šta su to Srbi doživeli”, poručuje Dragan Marković Palma.
Čitavu priču oko osude zločina nad srpskim narodom najbolje ilustruje izjava lidera LSV Nenada Čanka. Iako će LSV zbog kolacionih partnera glasati za ovaj dokument Čanak kaže da tekst deklaracije "apsolutno ne razume".
“Ne shvatam kakva je poenta u tome kada neko osuđuje zločin prema samom sebi. Pa to su stvari koje se podrazumevaju. Da li to znači da Narodna skupština treba da donese i oštru rezoluciju o tome da je zemlja okrugla i da se okreće oko Sunca. I zbog toga mi se ovo čini kao politički ustupak”, kaže Čanak.
Za aktiviste za ljudska prava nema dileme o čemu je reč. Goran Miletić iz organizacije Branitelji građanskih značajna jer jer je po prvi put na nedvosmislen način osuđen zločin koji se desio u Srebrenici.
"Ovom rezolucijom je pravdanje onoga što je ranije doneto o Srebrenici”, zaključuje Miletić.
Interesantno je da su se u parlamentu čula i žaljenja što je izostavljena osuda zločina "ustaške države Hrvatske" u Drugom svetskom ratu ali i zahtevi o osudi komunističkih zločina.
Evropski parlament,
- poštujući svoju rezoluciju od 7. jula 2005. "Balkan: 10 godina nakon Srebrenice",
- poštujući Sporazum o stablilizaciji i pridruživanju između Evropske unije i Bosne i Hercegovine potpisanog 16. juna 2008. i preporuke o članstvu u Evropskoj uniji datih svim zemljama zapadnog Balkana na samitu Evropske unije u Solunu 2003. godine,
- poštujući Pravilo 103(4) svojih Pravila o postupku;
A. budući da je 11. jula 1995. bosanski grad Srebrenica, koja je u to vrijeme bila izolirana enklava koju je Vijeće sigurnosti UN proglasilo sigurnom zonom svojom odlukom donesenom 16. aprila 1993., pala u ruke snaga srpskih militanata koje je predvodio general Ratko Mladić a pod komandom tadašnjeg predsjednika Republike Srpske Radovana Karadžića;
B. budući da su u roku od nekoliko dana krvoprolića nakon pada Srebrenice snage bosanskih Srba, kojima je zapovijedao general Ratko Mladić i paravojne jedinice, uključujući srbijanske neredovite policijske jedinice koje su ušle na bosanski prostor iz Srbije, skupno smaknule više od 8000 muslimanskih muškaraca i dječaka, koji su tražili sigurnost na ovom području pod zaštitom Mirovnih snaga Ujedinjenih naroda (UNPROFOR); budući da je na silu deportovano skoro 25 000 žena, djece i starijih osoba, čineći ovaj događaj najvećim ratnim zločinom u Evropi od kraja Drugog svjetskog rata,
C. budući da se ova tragedija, koju je Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju (MKSJ) proglasio činom genocida, odvila na mjestu koje su Ujedinjene nacije (UN) proglasile sigurnom zonom, zbog čega je ona simbol nesposobnosti međunarodne zajednice da intervenira u sukobima i zaštiti civilno stanovništvo,
D. uzimajući u obzir višestruka kršenja Ženevske konvencije koja su počinili vojnici bosanskih Srba nad civilnim stanovništvom Srebrenice, uključujući protjerivanje hiljada žena, djece i staraca kao i silovanje velikog broja žena,
E. budući da uprkos ogromnim naporima učinjenim do današnjeg dana da se otkriju i iskopaju masovne i pojedinačne grobnice te identificiraju tijela žrtava, do sada izvedena istraživanja ne dozvoljavaju potpunu rekonstrukciju događaja u Srebrenici i oko nje,
F. budući da nema stvarnog mira bez pravde, te budući da puna i bezuvjetna suradnja sa MKSJ ostaje osnovni zahtjev za zemlje zapadnog Balkana za budući nastavak procesa integracije u Evropsku uniju,
G. budući da je general Radislav Krstić kao pripadnik vojske bosanskih Srba prva osoba koju je MKSJ proglasio krivom zbog pomaganja i poticanja srebreničkog genocida, budući da je jedan od dvojice najistaknutijih optuženika Ratko Mladić još uvijek na slobodi skoro četrnaest godina nakon tragičnih zbivanja, i budući da je pozdravljeno to što je Radovan Karadžić prebačen u MKSJ,
H. budući da je institucionalizacija dana sjećanja najbolji način odavanja poštovanja žrtvama zločina i slanje jasne poruke budućim generacijama,
1. Evropski parlament se sjeća i odaje počast svim žrtvama okrutnosti tokom rata u bivšoj Jugoslaviji; izražava svoje saučešće i solidarnost sa porodicama žrtava, od kojih mnoge žive bez konačne potvrde o sudbini njihovih očeva, sinova, muževa ili braće; priznaje da je ovaj nastavak bola pogoršan propustom da se privedu pravdi odgovorni za ove događaje;
2. Poziva Vijeće i Komisiju da prikladno odaju počast godišnjici čina genocida Srebrenica - Potočari podržavajući priznanje Evropskog parlamenta o 11. julu kao danu sjećanja na srebrenički genocid u cijeloj Evropskoj uniji i poziva sve zemlje zapadnog Balkana da učine isto;
3. Poziva na dalje napore za privođenje pravdi ostalih bjegunaca, izražava svoju punu podršku važnom i napornom radu MKSJ i naglašava da je privođenje pravdi za zločine u i oko Srebrenice još važan korak prema miru i stabilnosti u regionu;
4. Naglašava važnost pomirenja kao dijela evropskog integracionog procesa; ističe važnu ulogu religijskih zajednica, medija i obrazovnog sistema u ovom procesu, tako da stanovništvo svih etničkih grupa može prevazići tenzije prošlosti i početi miroljubiv i iskren suživot u zajedničkom trajnom miru, stabilnosti i ekonomskom razvoju; podstiče sve zemlje da učine dalje napore i dođu do dobrih odnosa unatoč teskoj i opterećavajućoj prošlosti;
5. Nalaže svom predsjedniku da proslijedi ovu rezoluciju Vijeću, Komisiji, vladama država članica, Vladi i Parlametnu Bosne i Hercegovine, njenim entitetima i regionalnim jedinicama, i vladama i parlamentima država zapadnog Balkana.
Zvuči paradoksalno ali upravo one parlamentarne stranke koje su se žestoko protivile osudi zločina u Srebrenici pre šest meseci danas kritikuju i donošenje Deklaracije o osudi zločina nad Srbima. Poziv predlagača koji je prenela Nada Kolundžija, šefica poslaničkog kluba “Za evropsku Srbiju”, na početku rasprave, nije urodio plodom.
“Ja se iskreno nadam i očekujem da ovo neće biti rasprava o tome ko više voli Srbe, da ovo neće biti rasprava o tome koga više bole rane njegovog roda. Nadam se da će ovo biti rasprava odgovorne institucije, koja ima nameru da prošlost osvetli na pravi način, da odgovornost definiše kao pojedinačnu odgovonost prema svakom počiniocu, i da sve žrtve izjednači”, rekla je Kolundžija, predstavljajući deklaraciju.
Predloženi dokument, kojim se osuđuju zločini tokom oružanih sukoba u bivšoj Jugoslaviji 90-ih godina i ističe žaljenje i solidarnost sa žrtvama NATO bombardovanja, je samo za vladajuću koaliciju zatvaranje ciklusa osude zločina počinjenih 90-ih na prostoru SFRJ. Za opoziciju se ne pominju svi zločini nad Srbima i pravi se razlika među žrtvama na štetu srpskih.
Za šefa poslaničke grupe "Napred Srbijo" Tomislava Nikolića posle Deklaracije o Srebrenici nijedna druga ne zavređuje pažnju.
“Zato što time, što bi rekli u mom kraju, perete zube. Ova deklaracija je trebalo da uputi one koji ponovo krenu protiv građana Srbije i srpskog naroda na misao da će biti surovo kažnjeni. Ako ih čeka ovakva deklaracija pa onda očekujte skoro nemire u nekim delovima Srbije”, poručio je Nikolić.
Spoljna i unutrašnja upotreba
I DSS insistira na tome da je razdvajanje zločina nehumano, nemoralno i politički štetno. Slobodan Samardžić kaže da je Deklaracija o Sreberenici bila potrebna za spoljnu upotrebu a deklaracija o Srbima za unutrašnju upotrebu.
“Cela ova rezolucija ima više svrha, i da sortira žrtve, i da umanji značaj NATO-a i Slovenije”, rekao je Samardžić.
I pored toga što im u Deklaraciji o Srebrenici nije smetao izostanak kvalifikacije genocida, koju je utvrdio upravo Međunarodni sud pravde na čiju presudu su se predlagači pozvali, opozicioni poslanici sada primećuju da stvari nisu nazvane pravim imenom, tvrdeći da je izostala jasna osuda akcije NATO-a 1999. godine, kao i zločina počinjenih u sukobima u Sloveniji.
Tomislav Nikolić, lider SNS, tako primećuje da je očekivao da NATO izrazi žaljenje.
“A vi ste se kao predstavnici građana Srbije poturili umesto NATO-a pa rekli mi izražavamo žaljenje a valjda i zločin koji je počinio NATO zaslužuje da bude osuđen kao zločin”, kaže Nikolić.
Do same deklaracije o osudi zločina nad Srbima je zapravo došlo jer je vlast htela da obezbedi što širi konsenzus za osudu zločina u Srebrenici a pre svega većinu glasovima socijalista ali i da time umiri deo javnog mnenja.
Pravdanje
Danas Dragan Marković Palma, predsednik Jedinstvene Srbije, koalicionog partnera SPS-a kaže da bi Vlada Srbije bila dovedena u pitanje da se na dnevnom redu parlamenta nije našla Deklaracija o osudi zločina nad srpskim narodom.
“Imaju i drugi veliku odgovornost a mi se sve vreme izvinjavamo. I u redu, izvinili smo se, i mi, i naš predsednik, ali moramo da kažemo šta su to Srbi doživeli”, poručuje Dragan Marković Palma.
Čitavu priču oko osude zločina nad srpskim narodom najbolje ilustruje izjava lidera LSV Nenada Čanka. Iako će LSV zbog kolacionih partnera glasati za ovaj dokument Čanak kaže da tekst deklaracije "apsolutno ne razume".
“Ne shvatam kakva je poenta u tome kada neko osuđuje zločin prema samom sebi. Pa to su stvari koje se podrazumevaju. Da li to znači da Narodna skupština treba da donese i oštru rezoluciju o tome da je zemlja okrugla i da se okreće oko Sunca. I zbog toga mi se ovo čini kao politički ustupak”, kaže Čanak.
Za aktiviste za ljudska prava nema dileme o čemu je reč. Goran Miletić iz organizacije Branitelji građanskih značajna jer jer je po prvi put na nedvosmislen način osuđen zločin koji se desio u Srebrenici.
"Ovom rezolucijom je pravdanje onoga što je ranije doneto o Srebrenici”, zaključuje Miletić.
Interesantno je da su se u parlamentu čula i žaljenja što je izostavljena osuda zločina "ustaške države Hrvatske" u Drugom svetskom ratu ali i zahtevi o osudi komunističkih zločina.
Tekst Rezolucije Evropskog parlamenta o Srebrenici
Rezolucija Evropskog parlamenta o SrebreniciEvropski parlament,
- poštujući svoju rezoluciju od 7. jula 2005. "Balkan: 10 godina nakon Srebrenice",
- poštujući Sporazum o stablilizaciji i pridruživanju između Evropske unije i Bosne i Hercegovine potpisanog 16. juna 2008. i preporuke o članstvu u Evropskoj uniji datih svim zemljama zapadnog Balkana na samitu Evropske unije u Solunu 2003. godine,
- poštujući Pravilo 103(4) svojih Pravila o postupku;
A. budući da je 11. jula 1995. bosanski grad Srebrenica, koja je u to vrijeme bila izolirana enklava koju je Vijeće sigurnosti UN proglasilo sigurnom zonom svojom odlukom donesenom 16. aprila 1993., pala u ruke snaga srpskih militanata koje je predvodio general Ratko Mladić a pod komandom tadašnjeg predsjednika Republike Srpske Radovana Karadžića;
B. budući da su u roku od nekoliko dana krvoprolića nakon pada Srebrenice snage bosanskih Srba, kojima je zapovijedao general Ratko Mladić i paravojne jedinice, uključujući srbijanske neredovite policijske jedinice koje su ušle na bosanski prostor iz Srbije, skupno smaknule više od 8000 muslimanskih muškaraca i dječaka, koji su tražili sigurnost na ovom području pod zaštitom Mirovnih snaga Ujedinjenih naroda (UNPROFOR); budući da je na silu deportovano skoro 25 000 žena, djece i starijih osoba, čineći ovaj događaj najvećim ratnim zločinom u Evropi od kraja Drugog svjetskog rata,
C. budući da se ova tragedija, koju je Međunarodni krivični sud za bivšu Jugoslaviju (MKSJ) proglasio činom genocida, odvila na mjestu koje su Ujedinjene nacije (UN) proglasile sigurnom zonom, zbog čega je ona simbol nesposobnosti međunarodne zajednice da intervenira u sukobima i zaštiti civilno stanovništvo,
D. uzimajući u obzir višestruka kršenja Ženevske konvencije koja su počinili vojnici bosanskih Srba nad civilnim stanovništvom Srebrenice, uključujući protjerivanje hiljada žena, djece i staraca kao i silovanje velikog broja žena,
E. budući da uprkos ogromnim naporima učinjenim do današnjeg dana da se otkriju i iskopaju masovne i pojedinačne grobnice te identificiraju tijela žrtava, do sada izvedena istraživanja ne dozvoljavaju potpunu rekonstrukciju događaja u Srebrenici i oko nje,
F. budući da nema stvarnog mira bez pravde, te budući da puna i bezuvjetna suradnja sa MKSJ ostaje osnovni zahtjev za zemlje zapadnog Balkana za budući nastavak procesa integracije u Evropsku uniju,
G. budući da je general Radislav Krstić kao pripadnik vojske bosanskih Srba prva osoba koju je MKSJ proglasio krivom zbog pomaganja i poticanja srebreničkog genocida, budući da je jedan od dvojice najistaknutijih optuženika Ratko Mladić još uvijek na slobodi skoro četrnaest godina nakon tragičnih zbivanja, i budući da je pozdravljeno to što je Radovan Karadžić prebačen u MKSJ,
H. budući da je institucionalizacija dana sjećanja najbolji način odavanja poštovanja žrtvama zločina i slanje jasne poruke budućim generacijama,
1. Evropski parlament se sjeća i odaje počast svim žrtvama okrutnosti tokom rata u bivšoj Jugoslaviji; izražava svoje saučešće i solidarnost sa porodicama žrtava, od kojih mnoge žive bez konačne potvrde o sudbini njihovih očeva, sinova, muževa ili braće; priznaje da je ovaj nastavak bola pogoršan propustom da se privedu pravdi odgovorni za ove događaje;
2. Poziva Vijeće i Komisiju da prikladno odaju počast godišnjici čina genocida Srebrenica - Potočari podržavajući priznanje Evropskog parlamenta o 11. julu kao danu sjećanja na srebrenički genocid u cijeloj Evropskoj uniji i poziva sve zemlje zapadnog Balkana da učine isto;
3. Poziva na dalje napore za privođenje pravdi ostalih bjegunaca, izražava svoju punu podršku važnom i napornom radu MKSJ i naglašava da je privođenje pravdi za zločine u i oko Srebrenice još važan korak prema miru i stabilnosti u regionu;
4. Naglašava važnost pomirenja kao dijela evropskog integracionog procesa; ističe važnu ulogu religijskih zajednica, medija i obrazovnog sistema u ovom procesu, tako da stanovništvo svih etničkih grupa može prevazići tenzije prošlosti i početi miroljubiv i iskren suživot u zajedničkom trajnom miru, stabilnosti i ekonomskom razvoju; podstiče sve zemlje da učine dalje napore i dođu do dobrih odnosa unatoč teskoj i opterećavajućoj prošlosti;
5. Nalaže svom predsjedniku da proslijedi ovu rezoluciju Vijeću, Komisiji, vladama država članica, Vladi i Parlametnu Bosne i Hercegovine, njenim entitetima i regionalnim jedinicama, i vladama i parlamentima država zapadnog Balkana.