Dan prije nego što je Međunarodni sud pravde u Hagu objavio kako proglašenjem nezavisnosti Kosova nije prekršeno međunarodno pravo, pa tako ta odluka nije nelegalna, u Beogradu je nakon sastanka s predsjednikom Srbije premijer Republike Srpske najavio kako bi takva odluka najvišeg međunarodnog suda mogla biti i „poruka za neka buduća ponašanja“ obnavljajući tako u novom povodu i novoj formi omiljenu predizbornu temu referenduma ili otcjepljenja s kojom je dobio izbore 2006. Tada je, istina, i sama Srbija uticala na Dodika da smanji referendumsku retoriku jer bi insistiranje na nezavisnosti Republike Srpske otežalo njeno nastojanje da se otcjepljenje Kosova proglasi nezakonitim.
Tadić je, ustupajući Dodiku beogradsku pozornicu za obnovu osporavanja bosanske državnosti, zapao u logičku – i međunarodnopolitičku – kontradikciju: dok je sam ocijenio kao „opasnu“ izjavu člana bosanskog predsjedništva Željka Komšića kako podržava „suverenitet Srbije bez Kosova“ omogućio je svom gostu da pod njegovim pokroviteljstvom dovodi u pitanje suverenitet Komšićeve države.
Ima u svijetu dosta onih koji povodom nalaza o legalnosti kosovske nezavisnosti upozoravaju na mogući „domino efekat“ i poticaj separatističkim pokretima u nizu zemalja, uključujući i evropske – poput Španije, Rusije i Gruzije – pa i na Balkanu, pri čemu se misli na Republiku Srpsku, napretežno Albancima naseljeni jug Srbije i pretežno Srbima naseljeni sjever Kosova i značajnu albansku manjinu u Makedoniji, ali gledano iz međunarodnog ugla sve su to slučajevi za sebe i dramatično različiti od okolnosti pod kojima je došlo da proglašenja nezavisnosti Kosova i njegovog priznanja od strane 69 država uključujući i 22 od 27 članica Evropske Unije.
Osamostaljenju Kosova od Srbije više je doprinijela srpska politika personifikovana u vladavini Slobodana Miloševića nego Oslobodilačka vojska Kosova i sve zapadne sile zajedno: tek onda kad je na kraju decenije balkanskih ratova počeo i masovni progon albanskog stanovništva s Kosova – kao vrhunac jednostranog ukidanja ustavnih prava i autonomije – uslijedila je vojna intervencija Zapada i kasnije proglašenje i priznavanje kosovske nezavisnosti.
Okolnosti pod kojima je proglašena nezavisnost Kosova i pod kojima bi Dodik provodio „neka buduća ponašanja“ dijametralno su oprečne. U slučaju Kosova – nezavisnost je priznata stanovništvu koje je bilo žrtva etničkog progona. U slučaju Republike Srpske – zagovara se nezavisnost entiteta koji je nastao tek nakon takozvanog etničkog čišćenja nesrpskog stanovništva u nasilju koje je kulminiralo genocidom. Dejtonski sporazum uspostavio je Republiku Srpsku kao entitet unutar međunarodno priznate države i svako dalje insistiranje da se entitet koristi za onemogućavanje njenog funkcionisanja ili čak njenu podjelu je opasno igranje vatrom koje bi moglo voditi i dugoročnoj odgodi evropske budućnosti i same Srbije ako ohrabruje ili odobrava takav čin.
S međunarodnog stanovišta, suverenitet i teritorijalni integritet Bosne i Hercegovine su neupitni. O tome je svojevremno, odgovarajući na pitanja slušalaca BBC-a nije li vrijeme da Zapad uvaži želje bosanskih Srba, koautor televizijske serije i knjige o propasti Jugoslavije, Allan Little, odgovorio: „Postoje mnogi razlozi protiv toga. Prvi je to što je teritorija koju sad znamo kao 'Republiku Srpsku' mogla nastati samo etničkim čišćenjem. U ljeto 1992, dok su komandanti UN-a bili prezauzeti opsadom Sarajeva i osuđivanjem 'svih strana' istom mjerom, tri četvrtine miliona stanovnika - većina od njih muslimani, a dijelom i Hrvati – progonjeni su iz svojih kuća u sjevernoj i istočnoj Bosni. Premijer srpskog entiteta rekao mi je ponosno u to vrijeme kako je politika bila da se na tim teritorijama nesrpsko stanovništvo smanji na manje od pet posto. Tipično, ti koji su progonjeni bili su označavani od zapadnih vlada kao izbjeglice koje 'bježe od sukoba'. U stvarnosti nije bilo nikakvih sukoba u njihovim gradićima i selima. Svijetu je trebalo mnogo mjeseci da se suoči sa stvarnošću etničkog čišćenja. A tada je bilo prekasno. Priznati Republiku Srpsku bilo bi nagrada za etničko čišćenje. To bi značilo dalekosežan presedan“.
Little tome dodaje još dva razloga protiv: prvo – otcjepljenje Republike Srpske vodilo bi i otcjepljenju većinskih hrvatskih područja, i drugo – ako se to desi, ostala bi u centralnoj Bosni mala muslimanska državica, nešto poput „osiromašenog pojasa Gaze“sa svim negativnim posljedicama takvog razvoja.
To mišljenje uvaženog britanskog poznavaoca balkanskih prilika značajno je utoliko što izražava neku vrstu konsenzusa u zapadnim gledanjima na Bosnu i Hercegovinu: ona je iz te međunarodne perspektive neupitna a prijetnje njenoj opstojnosti uglavnom dolaze iznutra i to – da naglasim – ne samo od srpskih ili hrvatskih nacionalista koji pogrešno razumiju tumačenje suda pravde kao ohrabrenje za „neka buduća ponašanja“, kako to od juče horski ponavljaju Dodikovi sljedbenici, nego i od bošnjačkih čuvara bosanske državnosti koji bi je uređivali po mjeri vlastite isključivosti. Najnoviji primjer za to dao je poglavar Islamske zajednice kad se na vjerskoj svečanosti povodom otvaranja još jedne džamije žalio kako federalna televizija koristi termin „rujan“ koji ne razumije neka njegova prijateljica i tražio dvojezičnost ili televiziju „gdje će biti samo bosanski jezik“. Time se u jednom značajnom segmentu javnog života pridružuje onima koji se ubiše dokazujući kako se ne može zajedno.
Tadić je, ustupajući Dodiku beogradsku pozornicu za obnovu osporavanja bosanske državnosti, zapao u logičku – i međunarodnopolitičku – kontradikciju: dok je sam ocijenio kao „opasnu“ izjavu člana bosanskog predsjedništva Željka Komšića kako podržava „suverenitet Srbije bez Kosova“ omogućio je svom gostu da pod njegovim pokroviteljstvom dovodi u pitanje suverenitet Komšićeve države.
Ima u svijetu dosta onih koji povodom nalaza o legalnosti kosovske nezavisnosti upozoravaju na mogući „domino efekat“ i poticaj separatističkim pokretima u nizu zemalja, uključujući i evropske – poput Španije, Rusije i Gruzije – pa i na Balkanu, pri čemu se misli na Republiku Srpsku, na
Ima u svijetu dosta onih koji povodom nalaza o legalnosti kosovske nezavisnosti upozoravaju na mogući „domino efekat, ali gledano iz međunarodnog ugla sve su to slučajevi za sebe
Osamostaljenju Kosova od Srbije više je doprinijela srpska politika personifikovana u vladavini Slobodana Miloševića nego Oslobodilačka vojska Kosova i sve zapadne sile zajedno: tek onda kad je na kraju decenije balkanskih ratova počeo i masovni progon albanskog stanovništva s Kosova – kao vrhunac jednostranog ukidanja ustavnih prava i autonomije – uslijedila je vojna intervencija Zapada i kasnije proglašenje i priznavanje kosovske nezavisnosti.
Okolnosti pod kojima je proglašena nezavisnost Kosova i pod kojima bi Dodik provodio „neka buduća ponašanja“ dijametralno su oprečne. U slučaju Kosova – nezavisnost je priznata stanovništvu koje je bilo žrtva etničkog progona. U slučaju Republike Srpske – zagovara se nezavisnost entiteta koji je nastao tek nakon takozvanog etničkog čišćenja nesrpskog stanovništva u nasilju koje je kulminiralo genocidom. Dejtonski sporazum uspostavio je Republiku Srpsku kao entitet unutar međunarodno priznate države i svako dalje insistiranje da se entitet koristi za onemogućavanje njenog funkcionisanja ili čak njenu podjelu je opasno igranje vatrom koje bi moglo voditi i dugoročnoj odgodi evropske budućnosti i same Srbije ako ohrabruje ili odobrava takav čin.
S međunarodnog stanovišta, suverenitet i teritorijalni integritet Bosne i Hercegovine su neupitni. O tome je svojevremno, odgovarajući na pitanja slušalaca BBC-a nije li vrijeme da Zapad uvaži želje bosanskih Srba, koautor televizijske serije i knjige o propasti Jugoslavije, Allan Little, odgovorio: „Postoje mnogi razlozi protiv toga. Prvi je to što je teritorija koju sad znamo kao 'Republiku Srpsku' mogla nastati samo etničkim čišćenjem. U ljeto 1992, dok su komandanti UN-a bili prezauzeti opsadom Sarajeva i osuđivanjem 'svih strana' istom mjerom, tri četvrtine miliona stanovnika - većina od njih muslimani, a dijelom i Hrvati – progonjeni su iz svojih kuća u sjevernoj i istočnoj Bosni. Premijer srpskog entiteta rekao mi je ponosno u to vrijeme kako je politika bila da se na tim teritorijama nesrpsko stanovništvo smanji na manje od pet posto. Tipično, ti koji su progonjeni bili su označavani od zapadnih vlada kao izbjeglice koje 'bježe od sukoba'. U stvarnosti nije bilo nikakvih sukoba u njihovim gradićima i selima. Svijetu je trebalo mnogo mjeseci da se suoči sa stvarnošću etničkog čišćenja. A tada je bilo prekasno. Priznati Republiku Srpsku bilo bi nagrada za etničko čišćenje. To bi značilo dalekosežan presedan“.
Little tome dodaje još dva razloga protiv: prvo – otcjepljenje Republike Srpske vodilo bi i otcjepljenju većinskih hrvatskih područja, i drugo – ako se to desi, ostala bi u centralnoj Bosni mala muslimanska državica, nešto poput „osiromašenog pojasa Gaze“sa svim negativnim posljedicama takvog razvoja.
To mišljenje uvaženog britanskog poznavaoca balkanskih prilika značajno je utoliko što izražava neku vrstu konsenzusa u zapadnim gledanjima na Bosnu i Hercegovinu: ona je iz te međunarodne perspektive neupitna a prijetnje njenoj opstojnosti uglavnom dolaze iznutra i to – da naglasim – ne samo od srpskih ili hrvatskih nacionalista koji pogrešno razumiju tumačenje suda pravde kao ohrabrenje za „neka buduća ponašanja“, kako to od juče horski ponavljaju Dodikovi sljedbenici, nego i od bošnjačkih čuvara bosanske državnosti koji bi je uređivali po mjeri vlastite isključivosti. Najnoviji primjer za to dao je poglavar Islamske zajednice kad se na vjerskoj svečanosti povodom otvaranja još jedne džamije žalio kako federalna televizija koristi termin „rujan“ koji ne razumije neka njegova prijateljica i tražio dvojezičnost ili televiziju „gdje će biti samo bosanski jezik“. Time se u jednom značajnom segmentu javnog života pridružuje onima koji se ubiše dokazujući kako se ne može zajedno.