Tokom drugog svetskog rata mnogi Albanci sa Kosova i Albanije su branili i štitili Jevreje. Porodica Rezniqi, koja sada živi u Prištini poznata je po ulozi koju je imala u tome.
Sećanja i priče o događajima koji su se dogodile pre više od pola veka u ovoj su porodici prenošene sa kolena na koleno, od Arslana Rezniqija, koji je inicirao i ostvario zamisao o zaštiti Jevreja, preko njegovog sina Mustafe, unuka Adnana do praunuka dvadesetčetvorogodišneg Lekë Rezniqija koji je zadužen da ispriča istoriju njegove porodice.
Lekë kaže da holokaust, tokom kojeg su njegovi preci štitili oko 40 jevrejskih porodica traženih od strane nemačke vojske i smestili ih u kuću koja je posebno za to izgrađena u Dečanima, ostaje najboljnije sećanje.
„Broj Jevreja se povećavao i bilo je potrebe za prostorom. Moj pradeda je preuzeo incijativu da se u njegovom dvorištu izgradi posebna velika kuća za Jevreje. Dogovoreno je da naša porodica živi u staroj kući, dok porodice Jevreja koje su dolazile u novoj kući“, kaže Rezniqi.
Prema njegovim rečima neke su porodice ostajale dva-tri dana, neke su boravile mesecima u novoizgrađenoj kući.
Kosovo je tada služilo kao most dolaska Jevreja koji su stizali iz Srbije, Makedonije, Rumunije, Mađarske, Bugarske i drugih zemalja, a koji su imali za cilj da nastave za Albaniju, jer se svojevremeno smatrala najsigurnijom zemljom za Jevreje.
Rezniqi kaže da opasnosti nisu bile male. Prema pričama njegovog dede, zaštita Jevreja je od kosovskih porodica zahtevala smelost, brzinu i ideje za izlazak iz tadašnje situacije.
LIČNE TRAGEDIJE I NEISPRIČANE PRIČE
Tradicionalna albanska nošnja je služila kao maska za spas mnogih Jevraja koji su se krili u ovoj porodici.
“Pradeda, kad god je video opasnost za Jevreje koji su bili u kući je rekao „obucite narodnu nošnju i bežite. Oni su posle toga od dvorišta do dvorišta, od ograde do ograde odlazili u selo Reznić."
Najmlađi Leka kaže da su svi u Dečanima znali za delatnost Arsllana Rezniqija, ali nikada o tome nisu obavestili nacističke patrole.
Dobar poznavalac albansko-jevrejskih odnosa Haxhi Bajraktari daje više detalja za motive u masovnoj zaštiti Jevreja od strane Albanaca.
“Ima nekoliko razloga zašto su Jevreji našli utočište i i spašeni u Albaniji. Bez sumnje među njima su tradicija i običaji Albanaca. U albanskim kanonima, kuća se se smatra kao vlasništvo gazde kuće i gosta. U ovom slučaju Jevreji su koristili besu Albanaca i njihovi domaćini su prema tradiciji bili dužni da štite i Jevreje“, objašnjava Bajraktari.
Inače, po njemu je na Kosovu još početkom XX veka bilo Jevreja, koji su tada bili koncentrisani u Prištini i Mitrovici.
Lekë Rezniqi kaže da nije samo njegova porodica bila ona koja je štitila Jevreje i da je njemu poznato više od 60 porodica koje su godinama obezbeđivale smeštaj i zaštitu Jevreja u svojim kućama.
Institucija koja radi na očuvanju uspomena na žrtve holokausta je priznala delo Arsllana Rezniqija, time što mu je dodelila priznanje – zahvalnicu „Pravednik među narodima“. Priznanje je uručeno njegovim naslednicima 17. februara 2008 godine, na dan kada je Kosovo proglasilo nezavisnost.
Holokaust ostaje jedna od najvećih tragedija modernog vremena, koja iako je poznata u sebi objedinjuje milione ličnih tragedija i neispričanih priča.
Sećanja i priče o događajima koji su se dogodile pre više od pola veka u ovoj su porodici prenošene sa kolena na koleno, od Arslana Rezniqija, koji je inicirao i ostvario zamisao o zaštiti Jevreja, preko njegovog sina Mustafe, unuka Adnana do praunuka dvadesetčetvorogodišneg Lekë Rezniqija koji je zadužen da ispriča istoriju njegove porodice.
Lekë kaže da holokaust, tokom kojeg su njegovi preci štitili oko 40 jevrejskih porodica traženih od strane nemačke vojske i smestili ih u kuću koja je posebno za to izgrađena u Dečanima, ostaje najboljnije sećanje.
„Broj Jevreja se povećavao i bilo je potrebe za prostorom. Moj pradeda je preuzeo incijativu da se u njegovom dvorištu izgradi posebna velika kuća za Jevreje. Dogovoreno je da naša porodica živi u staroj kući, dok porodice Jevreja koje su dolazile u novoj kući“, kaže Rezniqi.
Prema njegovim rečima neke su porodice ostajale dva-tri dana, neke su boravile mesecima u novoizgrađenoj kući.
Kosovo je tada služilo kao most dolaska Jevreja koji su stizali iz Srbije, Makedonije, Rumunije, Mađarske, Bugarske i drugih zemalja, a koji su imali za cilj da nastave za Albaniju, jer se svojevremeno smatrala najsigurnijom zemljom za Jevreje.
Rezniqi kaže da opasnosti nisu bile male. Prema pričama njegovog dede, zaštita Jevreja je od kosovskih porodica zahtevala smelost, brzinu i ideje za izlazak iz tadašnje situacije.
LIČNE TRAGEDIJE I NEISPRIČANE PRIČE
Tradicionalna albanska nošnja je služila kao maska za spas mnogih Jevraja koji su se krili u ovoj porodici.
“Pradeda, kad god je video opasnost za Jevreje koji su bili u kući je rekao „obucite narodnu nošnju i bežite. Oni su posle toga od dvorišta do dvorišta, od ograde do ograde odlazili u selo Reznić."
Najmlađi Leka kaže da su svi u Dečanima znali za delatnost Arsllana Rezniqija, ali nikada o tome nisu obavestili nacističke patrole.
Dobar poznavalac albansko-jevrejskih odnosa Haxhi Bajraktari daje više detalja za motive u masovnoj zaštiti Jevreja od strane Albanaca.
“Ima nekoliko razloga zašto su Jevreji našli utočište i i spašeni u Albaniji. Bez sumnje među njima su tradicija i običaji Albanaca. U albanskim kanonima, kuća se se smatra kao vlasništvo gazde kuće i gosta. U ovom slučaju Jevreji su koristili besu Albanaca i njihovi domaćini su prema tradiciji bili dužni da štite i Jevreje“, objašnjava Bajraktari.
Inače, po njemu je na Kosovu još početkom XX veka bilo Jevreja, koji su tada bili koncentrisani u Prištini i Mitrovici.
Lekë Rezniqi kaže da nije samo njegova porodica bila ona koja je štitila Jevreje i da je njemu poznato više od 60 porodica koje su godinama obezbeđivale smeštaj i zaštitu Jevreja u svojim kućama.
Institucija koja radi na očuvanju uspomena na žrtve holokausta je priznala delo Arsllana Rezniqija, time što mu je dodelila priznanje – zahvalnicu „Pravednik među narodima“. Priznanje je uručeno njegovim naslednicima 17. februara 2008 godine, na dan kada je Kosovo proglasilo nezavisnost.
Holokaust ostaje jedna od najvećih tragedija modernog vremena, koja iako je poznata u sebi objedinjuje milione ličnih tragedija i neispričanih priča.