Spomenik vojvodi Mirku Petroviću dijeli Crnu Goru

Podgorica bi uskoro mogla dobiti spomenik visok 10 metara, djelo poznatog crnogorsko - hrvatskog slikara i književnika Dimitrija Popovića. Foto: Izgled spomenika, kompjuterska animacija

Postavljanje spomenika vojvodi Mirku Petroviću, koji je do kraja Prvog svjetskog rata postojao u Podgorici, otvorilo je polemike i izazvalo političke reakcije u Crnoj Gori, a dio opozicije zatražio je da se o ovom pitanju građani glavnog grada izjasne na referendumu.

Reakcije opozicije su uslijedile nakon što su na Trgu nezavisnosti u Podgorici počele pripreme za postavljanje spomenika u obliku kamenog obeliska visokog 10 metara vojvodi Mirku Petroviću.

Kako su saopštili iz podgoričkog Sekreterijata za kulturu i sport, pripremni radovi obuhvataju ojačavanje temelja postamenta na kojem će biti podignuto spomen-obilježje, čiji je autor poznati crnogorsko - hrvatski slikar i književnik Dimitrije Popović.

No, namjera vlasti Podgorice da obnovi spomenik velikom vojvodi Petroviću (1820-1867), ocu kralja Nikole, diplomati, vojskovođi i pjesniku, te ključnoj političkoj ličnosti iz doba vladavine knjaza Danila i knjaza Nikole, ponovo nailazi na oštro protivljenje dijela opozicije.

Naime, klub odbornika Demosa u podgoričkom parlamentu pozvao je vlast u glavnom gradu da povuče odluku o podizanju spomenika vojvodi Mirku na glavnom gradskom trgu, i da, kako su naveli, ne povrjeđuje uspomenu na nevine žrtve, aludirajući na ulogu vojvode u događajima iz 19. vijeka, takozvane pohare Kuča, odnosno ubistva više stotina pripadnika tog plemena u dva napada crnogorske vojske pod komandom vojvode Mirka Petrovića.

Cetinje bolja opcija: Slaven Radunović

Potpredsjednik Nove i funkcioner Demokratskog fronta, Slaven Radunović, kaže za Radio Slobodna Evropa da bi o postavljanju spomenika na Trgu nezavisnosti trebalo da odluče građani Podgorice na referendumu.

Smatra i da je izbor te lokacije za postavljanje spomenika provokacija:

„Nekako je vrlo provokativno kada lokalna vlast danas želi da taj spomenik postavi na teritoriji Kuča, a postoji cijela ostala Crna Gora gdje bi to moglo da se uradi bez ovakvog otpora građana. Mi smo predložili da se oko takvih stvari koje izazivaju podozrenje kod građana, organizuje referendum na kojem bi građani odlučili da li žele ili ne žele takav spomenik. Već naredne godine se održavaju izbori u Podgorici i moguće je pitati građane šta misle o tome. Ukoliko većina građana kaže da nije za podizanje spomenika, on bi mogao da se izmjesti onda recimo na Cetinje, što je mnogo logičnije nego da bude u Podgorici.“

U Podgorici je postojao spomenik vojvodi Mirku Petroviću do 1919. godine, kada su ga srušili i bacili u Moravu „bjelaši“, odnosno zagovornici bezuslovnog prisajedinjenja Crne Gore Srbiji. U to vrijeme srušeni su i ostali spomenici koji su podsjećali na vladavinu kralja Nikole, koji je poslije Prvog svjetskog rata bio detronizovan.

Muzej kralja Nikole na Cetinju

Za istoričara Dragutina Papovića nema dileme da iza protivljenja obnavljanju spomenika vojvodi Mirku Petroviću u centru Podgorice stoje politički razlozi i motivi:

„Protiv toga su one političke partije koje baštine nasljeđe Podgoričke skupštine (koja je 1918 donijela odluku o prisajedinjenju Crne Gore Srbiji) i one političke partije koje baštine poteze ondašnjih 'bjelaša' koji su srušili ondašnji spomenik Mirku Petroviću. Podsjetiću da ovo nije nova ideja nego se radi o obnovi spomenika koji je porušen neposredno nakon Podgoričke skupštine, a spomenik vojvodi Mirku Petroviću je podignut nakon oslobađanja Podgorice od vladavine osmanlija kao simbol oslobađanja grada i formiranja nove varoši koja se od tada zvala Mirkova varoš i tada nikome nije bio sporan taj spomenik.“

Papović za RSE podsjeća i na istorijski značaj i poziciju vojvode Mirka Petrovića.

„Radi se o ličnosti koja je izuzetno značajna za istoriju Crne Gore. Bio je glavnokomandujući crnogorske vojske u bici na Grahovcu, zatim je imao izuzetnu ulogu tokom oba Omer Pašina napada, a od 1860. do 1867, do smrti je bio faktički savladar sa svojim sinom knjazom Nikolom i može se reći da je u tom periodu bitno uticao na vođenje državnih poslova.“