Sud BiH privodi kraju suđenje optuženima za zločine u Zvorniku, koji su počinjeni početkom 1992. godine. Presuda se očekuje u prvoj polovini marta ove godine. Bavimo se detaljnije o ni danas rasčišćenim odnosima u toj istočnobosanskoj opštini.
Bošnjaci, povratnici u Zvornik, i danas žive sa susjedima koji su u ratu ubijali njihove najbliže. Podsjećamo da je oko 3.000 Zvorničana ubijeno tokom rata protiv BiH.
Sud BiH za zločine u Zvorniku do sada je okončao jedan sudski postupak. U septembru 2008. godine odredio je ukupno 27 godina zatvora za četvoricu optuženika za ratne zločine počinjene u ljeto 1992. godine.
Riječ je o četvorici bivših policijskih rezervista - Sretenu Lazareviću, Draganu Stanojeviću, Miletu Markoviću i Slobodanu Ostojiću, koji su bili optuženi za više kaznenih djela zlostavljanja zarobljenih civila.
Rat u Zvorniku počeo je 1992. godine masovnim ubistvima mještana sedam mjesnih zajednica opštine Zvornik, podsjeća Mevludin Lupić iz udruženja porodica poginulih:
„Tačnije ti ljudi su 1. 6. 1992. godine razdvojeni od svojih porodica, prevezeni u tehnički školski cenatr u Karakaju. Tu je bio također veliki broj ubistava. Nakon toga nekih tri, četiri dana prevezeni su u Dom kulture u Pilicu i onda - masovno je pogubljenje u Gerinoj klanici u Karakaju.“
Bajazit Spahić iz Kozluka izgubio je brata i bratova dva sina. Saznao je da su ubijeni na kućnom pragu:
„26. juna smo transportovani iz Kozluka, kompletno. Ovi koji nisu bili sigurni da će biti odvajanja i tako, oni su ostali, a svi koji su ostali, njih oko 18, niko nije preživio.“
Za zločine u Zvorniku pred Haškim tribunalom presuđeno je Biljani Plavšić i Momčilu Krajišniku. Dio optužnice protiv Radovana Karadžića također se odnosi na zločine počinjene u ovoj opštini.
Predmet "Zvornik" prvi je predmet kojega je Haški sud, u fazi istrage, ustupio nekom pravosuđu u regiji. Tako se pred Okružnim sudom u Beogradu sudi tadašnjim čelnicima opštine Zvornik i pripadnicima paravojnih formacija Žute ose.
Za prisilno preseljenje stanovništva od početka maja 1992. godine iz sela Kozluk i Skočić u Republiku Mađarsku optuženi su tadašnji predsjednik opštine Zvornik Branko Grujić i tadašnji komandant Štaba Teritorijalne obrane u Zvorniku Branko Popović.
Za više od 500 nestalih se još uvijek traga
Optužnicom su obuhvaćeni i, kako se navodi, monstruozni zločini prilikom kojih je ubijeno najmanje 19 civila muslimanske nacionalnosti u Domu kulture u Čelopeku, na poljoprivrednom dobru "Ekonomija" i u mjestu zvanom Ciglana, na području opštine Zvornik.
Za te zločine su, osim Grujića i Popovića, optuženi pripadnici postrojbe "Žute ose", koja se nalazila u sastavu Teritorijalne obrane Zvornika: Dragan Slavković, Ivan Korać, Siniša Filipović i Dragutin Dragićević, te Vučković koji je u zatvorskoj ćeliji izvršio saomoubistvo.
Optužnice su se prvobitno odnosile na mali broj stradalih, te su članovi udruženja porodica poginulih sami prikupili dokaze i predali tužilaštvu u Beogradu, kaže Lupić:
„Mi smo svakako veliki svoj doprinos u prikupljanju svjedoka i u samoj fazi istrage i kada je podignuta optužnica za ubistvo 700 civila sa jednog šireg područja, iz nekih 15 sela.“
Do sada su pronađene tri masovne grobnice i nekoliko pojedinačnih u kojima su bila tijela ubijenih Zvorničana, kaže Ahmet Grahić, predsjednik Udruženja porodica poginulih:
„Jedna od prvih grobnica koja je pronađena upravo su bili Zvorničani. To je Glumina i u toj grobnici su pronađena 274 tijela. Nastavili smo dalje traganje i uspjeli smo da nađemo grobnicu gdje gdje je pronađeno 669 osoba. To je grobnica Berbića mezarja. Tragajući dalje, pronađena je i grobnica Kazan bašča. Tu se isključivo radilo o ljudima grada Zvornika i one okoline bliže. U Kazan bašči su pronađena 132 tijela.“
Za više od 500 nestalih se još uvijek traga.
U opštini Zvornik povratak je bio masovan. Preživjeli su se uglavnom vratili na svoja ognjišta. Dok čekaju da sudovi podignu optužnice protiv počinilaca, žive pored svojih komšija koji su im tokom rata ubijali članove porodica. Povratnik je i Mevludin Lupić:
„Susrećemo se i vidimo se, ali ne možemo tvrditi da je neko zločinac s obzirom da nije optužen, da nije osuđen. A mi čekamo da državno Tužilaštvo konačno podigne te optužnice i da počne sa procesuiranjem ratnih zločina.“
* * *
Pročitajte i ostale priloge iz programa Pred licem pravde:
Članovi porodica nestalih prepušteni sebi
Petković se ogradio od zločina vojnika HVO pod njegovim zapovjedništvom
Održana konferencija o procjeni nasljeđa Haškog tribunala
Počela izrada strategije tranzicijske pravde
Nova neuspela potraga za Mladićem
* * *
Program Pred licem pravde - Suđenja za ratne zločine na prostoru bivše Jugoslavije pripremaju Radio Slobodna Europa i Institut za ratno i mirnodopsko izvještavanje (IWPR). Svake nedjelje od 18.30 do 19.00 i od 22.30 do 23.00 sata - samo u našem radijskom programu i na internet stranici. (Autori programa Pred licem pravde: Merdijana Sadović, Sabina Čabaravdić)
Bošnjaci, povratnici u Zvornik, i danas žive sa susjedima koji su u ratu ubijali njihove najbliže. Podsjećamo da je oko 3.000 Zvorničana ubijeno tokom rata protiv BiH.
Sud BiH za zločine u Zvorniku do sada je okončao jedan sudski postupak. U septembru 2008. godine odredio je ukupno 27 godina zatvora za četvoricu optuženika za ratne zločine počinjene u ljeto 1992. godine.
Riječ je o četvorici bivših policijskih rezervista - Sretenu Lazareviću, Draganu Stanojeviću, Miletu Markoviću i Slobodanu Ostojiću, koji su bili optuženi za više kaznenih djela zlostavljanja zarobljenih civila.
Rat u Zvorniku počeo je 1992. godine masovnim ubistvima mještana sedam mjesnih zajednica opštine Zvornik, podsjeća Mevludin Lupić iz udruženja porodica poginulih:
„Tačnije ti ljudi su 1. 6. 1992. godine razdvojeni od svojih porodica, prevezeni u tehnički školski cenatr u Karakaju. Tu je bio također veliki broj ubistava. Nakon toga nekih tri, četiri dana prevezeni su u Dom kulture u Pilicu i onda - masovno je pogubljenje u Gerinoj klanici u Karakaju.“
Bajazit Spahić iz Kozluka izgubio je brata i bratova dva sina. Saznao je da su ubijeni na kućnom pragu:
„26. juna smo transportovani iz Kozluka, kompletno. Ovi koji nisu bili sigurni da će biti odvajanja i tako, oni su ostali, a svi koji su ostali, njih oko 18, niko nije preživio.“
Za zločine u Zvorniku pred Haškim tribunalom presuđeno je Biljani Plavšić i Momčilu Krajišniku. Dio optužnice protiv Radovana Karadžića također se odnosi na zločine počinjene u ovoj opštini.
Predmet "Zvornik" prvi je predmet kojega je Haški sud, u fazi istrage, ustupio nekom pravosuđu u regiji. Tako se pred Okružnim sudom u Beogradu sudi tadašnjim čelnicima opštine Zvornik i pripadnicima paravojnih formacija Žute ose.
Za prisilno preseljenje stanovništva od početka maja 1992. godine iz sela Kozluk i Skočić u Republiku Mađarsku optuženi su tadašnji predsjednik opštine Zvornik Branko Grujić i tadašnji komandant Štaba Teritorijalne obrane u Zvorniku Branko Popović.
Za više od 500 nestalih se još uvijek traga
Optužnicom su obuhvaćeni i, kako se navodi, monstruozni zločini prilikom kojih je ubijeno najmanje 19 civila muslimanske nacionalnosti u Domu kulture u Čelopeku, na poljoprivrednom dobru "Ekonomija" i u mjestu zvanom Ciglana, na području opštine Zvornik.
Za te zločine su, osim Grujića i Popovića, optuženi pripadnici postrojbe "Žute ose", koja se nalazila u sastavu Teritorijalne obrane Zvornika: Dragan Slavković, Ivan Korać, Siniša Filipović i Dragutin Dragićević, te Vučković koji je u zatvorskoj ćeliji izvršio saomoubistvo.
Optužnice su se prvobitno odnosile na mali broj stradalih, te su članovi udruženja porodica poginulih sami prikupili dokaze i predali tužilaštvu u Beogradu, kaže Lupić:
„Mi smo svakako veliki svoj doprinos u prikupljanju svjedoka i u samoj fazi istrage i kada je podignuta optužnica za ubistvo 700 civila sa jednog šireg područja, iz nekih 15 sela.“
Do sada su pronađene tri masovne grobnice i nekoliko pojedinačnih u kojima su bila tijela ubijenih Zvorničana, kaže Ahmet Grahić, predsjednik Udruženja porodica poginulih:
„Jedna od prvih grobnica koja je pronađena upravo su bili Zvorničani. To je Glumina i u toj grobnici su pronađena 274 tijela. Nastavili smo dalje traganje i uspjeli smo da nađemo grobnicu gdje gdje je pronađeno 669 osoba. To je grobnica Berbića mezarja. Tragajući dalje, pronađena je i grobnica Kazan bašča. Tu se isključivo radilo o ljudima grada Zvornika i one okoline bliže. U Kazan bašči su pronađena 132 tijela.“
Za više od 500 nestalih se još uvijek traga.
U opštini Zvornik povratak je bio masovan. Preživjeli su se uglavnom vratili na svoja ognjišta. Dok čekaju da sudovi podignu optužnice protiv počinilaca, žive pored svojih komšija koji su im tokom rata ubijali članove porodica. Povratnik je i Mevludin Lupić:
„Susrećemo se i vidimo se, ali ne možemo tvrditi da je neko zločinac s obzirom da nije optužen, da nije osuđen. A mi čekamo da državno Tužilaštvo konačno podigne te optužnice i da počne sa procesuiranjem ratnih zločina.“
* * *
Pročitajte i ostale priloge iz programa Pred licem pravde:
Članovi porodica nestalih prepušteni sebi
Petković se ogradio od zločina vojnika HVO pod njegovim zapovjedništvom
Održana konferencija o procjeni nasljeđa Haškog tribunala
Počela izrada strategije tranzicijske pravde
Nova neuspela potraga za Mladićem
* * *
Program Pred licem pravde - Suđenja za ratne zločine na prostoru bivše Jugoslavije pripremaju Radio Slobodna Europa i Institut za ratno i mirnodopsko izvještavanje (IWPR). Svake nedjelje od 18.30 do 19.00 i od 22.30 do 23.00 sata - samo u našem radijskom programu i na internet stranici. (Autori programa Pred licem pravde: Merdijana Sadović, Sabina Čabaravdić)