Radovan Karadžić u sudnici Haškog tribunala, arhivska fotografija
Izvođenjem dokaza Tužilaštva u Haškom tribunalu nastavljeno je suđenje bivšem predsjedniku Republike Srpske i vrhovnom komandantu Vojske bosanskih Srba Radovanu Karadžiću. Optužen je za genocid, zločine protiv čovječnosti i kršenja zakona i običaja ratovanja počinjena u Bosni i Hercegovini od 1992. do 1995. godine.
Prvi svjedok je Ahmet Zulić iz Sanskog Mosta. Zulić je ranije svjedočio u predmetima protiv Radoslava Brđanina, Slobodana Miloševića i Momčila Krajišnika o političkoj klimi i zatočeničkim centrima, ubistvima i mučenjima koja su se događala u ovom gradu. Tužilaštvo je završilo ispitivanje svjedoka, a u toku je unakrsno ispitivanje od strane Karadžića.
Haško Tužilaštvo izvođenjem prvog svjedoka nastavilo je suđenje bivšem predsjedniku Republike Srpske i vrhovnom komandantu Vojske bosanskih Srba, Radovanu Karadžiću.
Prvi svjedok Tribunala je Ahmet Zulić iz Sanskog Mosta koji svjedoči o zločinima, ubistvima i mučenjima koja su se događala u ovom gradu koji je do oktobra 1995. godine bio pod kontrolom Vojske Republike Srpske.
U Sanskom Mostu su, prema podacima Udruženja logoraša, bila 24 zatočenička centra. U njima je, prema podacima Tribunala u Hagu, bilo zatočeno između 1.500 i 1.600 osoba.
18. juna 1992. godine Zulić je uhapšen od strane srpske policije. Odveden je u zatočenički objekat Betonirka, tačnije u garaže fabrike cementa. Odatle su zatočenici odvođeni i premlaćivani. Preko dana zatočenike su tukli policijski službenici, a noću, kaže Zulić, čak i djeca: „... kad idu iz kafića. Kako oni kažu: „Počinjemo raditi od deset sati uveče, pa dok ne završimo“. Djeca kad naiđu, tuku, karate treniraju na nama. Morali smo raditi, na primjer, sklekove, dvojica tuku sa dvije strane, ovako, cipelama, treći odozgo tuče palijom, dok se ne onesvijestiš. Kad se onesvijestiš, onda slijedi nešto, samo ja to ne bih rekao za javnost. Imam prelome svih rebara, imam tu prelom na ruci jer su me tjerali da se pokrstim, a ja se nisam htio pokrstiti. Kad sam radio sklekove, onda su mi stali na ruku da mi ostanu tri prsta ukočena kao da sam se uvijek krstio.“
O prebacivanju u logor Manjača
22. juna izveden je iz jedne od garaža Betonirke i zajedno sa oko dvadeset zatočenika bio je prisiljen kopati sam sebi grob. On i još dvojica su preživjeli – ostali su zaklani.
Manjača, 1992.
U garažama Betonirke bio je do 7. jula 1992. godine, odakle je kamionom, u nehumanim uslovima, prebačen u logor Manjača. Ljudi su se, svjedoči Zulić, zbog vrućine, nedostatka vode i vazduha, te posljedica premlaćivanja gušili u kamionima: „Taj kamion je prekriven ceradom i zablindiran pozadi, tako da se nije mogao otvoriti. I auspuh je još bio proderan, tako da je ispuštao gasove u taj prostor. Ljudi to nisu mogli podnijeti. Prije toga su bili pretučeni na mrtvo ime i samo uvaljani u kamione, tako da su neki i podlegli do Manjače. Sjećam se jednog slučaja koji mi je ostao najupečatljiviji: dva brata, Nedžad i Ramiz, umirali su, mislim jedno deset minuta. Za mene je to bila vječnost. Drugi su umirali ćutke. Jednostavno nisu imali zraka.“
I u Manjači su uslovi bili užasni, kaže Zulić:
„Vode smo dobijali vrlo malo, jednom dnevno išla je ona vojna bijela porcija na dva, nekad i na tri čovjeka. Hrana – jedan je kruh rezan na 44 dijela i dijeljen da se jede. Nekad smo dobijali jednom, nekad dvaput hranu. Pašteta od 100 grama dijeljena je na četiri čovjeka i to bi bilo sve za taj dan. Dok nije došao Međunarodni crveni križ.“
Suđenje se nastavlja unakrsnim ispitivanjem svjedoka od strane optuženog Karadžića.
Crnčalo će svjedočiti o događanjima u opštini Pale
Tužilac Alan Tieger najavio je da će se nakon svjedočenja Zullića Tužilaštvo fokusirati na zločine počinjene u Sarajevu tokom opsade u periodu od 1992 – 1995. godine.
Kao svjedok pojaviće se Sulejman Crnčalo – svjedok događanja u opštini Pale, nadomak Sarajeva, koji je u svom iskazu prilikom suđenja bivšem predsjedniku Skupštine bosanskih Srba, Momčilu Krajišniku svjedočio i o zatočeničkim centrima u ovoj opštini. „Osim u sportskom kompleksu srpske vlasti su 1992. godine u toj opštini civile pretežno hrvatske i muslimanske nacionalnosti držale zatočene u kino Sali domu kulture i kasarni Hrenovica“ – navodi se u prvostepenoj presudi Krajišniku uz pozivanje na Crnčalov iskaz.
Također u presudi po istom izvoru zabilježena su i masovna protjerivanja muslimana sa Pala i okoline.
„ Krajem jula 1992. organizovan je transfer muslimana iz te opštine uz obavještenja i rasporede u kojima je za svaki dan navedeno koje su ulice na redu. To je izvršeno uz pomoć kriznog štaba SDS-a. Dvadesetak autobusa muslimana prebačeno je u muslimanski dio Sarajeva. Mogli su da uzmu samo one predmete koje su mogli nositi."
Očekuju se svjedočenja tadašnjih zvaničnika MZ
Radovan Karadžić je u vrijeme izvršenja ovih zločina bio i na mjestu predsjednika Srpske demokratske stranke koja je, prema haškim dokumentima i presudama, igrala glavnu ulogu u naoružavanju srpskog stanovništva. Čelni ljudi SDS u opštinama za koje se tereti Karadžić pomagale su naoružavanje srpskog stanovništva, te su kao angažovani u civilnim organima vlasti bili su upoznati sa zločinima koji su se događali na teritoriju pod kontrolom srpskih snaga.
Do kraja aprila 2010. godine, pretresi će biti vođeni tri dana u sedmici. U ovom periodu očekuje se da o zločinima u Sarajevu i BiH svjedoče i tadašnji zvaničnici međunarodne zajednice i UN Herbert Okun, David Harland, te novinar Sky Newsa, Aernout Van Linden.
Vaš browser nepodržava HTML5
Opsada Sarajeva - granatiranje grada
Do kraja sedmice iskaz bi trebao dati i zaštićeni svjedok KDZZ-064 koji je preživio strijeljanje hiljada zarobljenih srebreničkih muškaraca, od strane Vojske Republike Srpske, nakon što su srpske snage zauzele, tada zaštićenu enklavu u Istočnoj Bosni.
Suđenje Karadžiću počelo je 26. oktobra 2009. godine. Pretresno vijeće je 5. novembra 2009. naložilo imenovanje branioca, nakon što je Karadžić koji je odlučio da se sam brani ometao postupak tako što se nije pojavio na suđenju.
Karadžić je tražio i odlaganje nastavka suđenja zakazanog za 1. mart 2010. Od tri do pet mjeseci, što je odbijeno.
U programu Pred licem pravde koji se emituje svake nedjelje u 18 i 30 sati sati kao i u redovnim dnevnim emisijama, RSE izvještava o suđenju Radovanu Karadžiću, bivšem vođi bosanskih Srba koji je uhapšen 21. jula 2008. godine u Beogradu.
Optužnica tereti Karadžića za najteže ratne zločine u 11 tačaka od kojih se dvije odnose na genocid. Ostale tačke otužnice odnose se na zločine protiv čovečnosti i kršenja zakona i običaja ratovanja počinjene tokom rata u BiH od 1992.
Ratni predsjednik samoproglašene republike bosanskih Srba, kasnije preimenovane u Republika Srpska (RS), najviši je zvaničnik, pored Miloševića, kome se sudi pred Haškim tribunalom. Više tekstova o suđenju Karadžiću pročitajte ovdje.
