Na parlamentarnim izborima 30. avgusta 2020. nakon tri decenije vlasti smijenjena je Demokratska partija socijalista (DPS) tadašnjeg predsjednika Crne Gore Mila Đukanovića. Opozicione koalicije prosrpskog Demokratskog fronta (DF), Demokrata i pokreta URA osvojile su 41 mjesto od 81 u Skupštini Crne Gore.
Tri godine od smjene trodecenijske vlasti, donosimo pregled nekih događaja koji su obilježili političku scenu u Crnoj Gori.
Vlada Zdravka Krivokapića
Krajem septembra 2020. formirana je nova parlamentarna većina, a Aleksa Bečić lider Demokrata, je izabran za predsjednika Skupštine Crne Gore.
- Početkom decembra iste godine je izabrana Vlada na čelu sa Zdravkom Krivokapićem koji je na izborima predvodio listu DF. U "ekspertskoj Vladi", je bilo 12 ministara uglavnom bliskih Srpskoj pravoslavnoj crkvi (SPC). Jedini političar u Vladi bio je vicepremijer Dritan Abazović lider URA.
- Pet dana nakon formiranja Vlada se zadužila 750 miliona eura uz obrazloženje da je tako izbjegnut "državni bankrot".
- Novi parlament ubrzo je izglasao izmjene Zakona o slobodi vjeroispovijesti kojim su ukinute su odredbe prethodnog Zakona iz 2019. protiv kojih je protestvovala Srpska pravoslavna crkva, a što je dovelo do smjene DPS.
Pročitajte i ovo: Sto dana Vlade Crne Gore koju ne želi ni parlamentarna većina
- Šest mjeseci od izbora Krivkapićeve Vlade iz DF-a je saopšteno da on izgubio njihovu podršku jer je 27. maja 2021. odbio da potpiše Temeljni ugovor sa SPC.
- Polovinom 2021., parlament je usvojio Rezoluciju o Srebrenici i na predlog Vlade smijenio ministra pravde Vladimira Leposavića zbog negiranja genocida u Srebrenici .
- U julu je sklopljen hedžing aranžmana sa francuskim i američkim bankama o zaštiti od valutnog ruzika državnog duga zbog kredita kod kineske EXIM banke za gradnju auto puta, čime ja kamata kineskog kredita smanjena za osam miliona eura godišnje.
- U avgustu 2021. je zaplijenjeno 1.200 kilograma kokaina a početkom sljedeće godine još 500 kilograma.
- Na Cetinju je 5. septembra ustoličen mitropolit SPC Joanikije uz sukobe policije i građana koji su se protivili ustoličenju u tom gradu.Povrijeđeno je oko 60 osoba. Ustoličenje su podržali Krivokapić i dio ministara.
- Dio parlamentarne većine na čelu sa vicepremijerom Dritanom Abazovićem 19. januara 2022. Skupštini podnosi Inicijativu za smjenu Vlade.
- Zaposleni su 1. februara primili uvećanu platu, nakon izglasavanja programa "Evropa sad", ministra finansija Milojka Spajića, kojim su ukinuti doprinosi za zdravstvo a minimalna plata sa 250 uvećana na 450 eura.
- Početkom februara 2022. Skupština Crne Gore izglasala je nepovjerenje Vladi premjera Zdravka Krivokapića na predlog pokreta URA vicepremijera Abazovića i Demokratske partije socijalista (DPS) Mila Đukanovića.
- Uhapšena je bivša predsjednica Vrhovnog suda Vesna Medenica, koja je optužena da je bila dio kriminalne orgnaizacije.
Vlada Dritana Abazovića
Manjinska Vlada Dritana Abazovića izabrana je 28. aprila 2022. uz podršku Demokratske partije socijalista Mila Đukanovića, SDP, SD i manjinskih nacionalnih stranaka.
Opstanak društvenih anomalija
Cijene životnih namirnica su počele naglo da poskupljuju. Privremenim ograničenjem trgovačkih marži, Vlada je pokušala da ublaži rast cijena. Taj način zaštite građana nije dugo trajao.
Zvanična statistika je bilježila godišnju inflaciju od preko 15 posto, a utisak građana je bio da je ona mnogo viša. Cijene stanova i rentiranja višestruko skočile nakon velikog priliva ruskih i ukrajinskih državljana u Crnu Goru.
Nastavljena je praksa zapošljavanja po dubini gdje je jedini kriterijum partijska pripadnost. Za bivše funkiconere su obezbjeđene otpremnine, odnosno naknade po prestanku funkcije.
- Premijer Abazović je 'klinički mrtavim' proglasio šverc cigareta preko luke Bar nakon što je u maju zaplijenjeno više od 145 hiljada paketa cigareta .
- Državne institucije saopštile da su zamrzle 44 nekretnine koje su u vlasništvu ruskih državljana u Crnoj Gori, po osnovu obaveza o uvođenju restriktivnih mjera protiv Rusije zbog vojne agresije na Ukrajinu.
- 13. jula svečano otvorena prva dionica autoputa od Podgorice do blizu Kolašina. Vrpcu su presjekli predsjednik Crne Gore Milo Đukanović, premijer Dritan Abazović.
- Sve političke partije u Skupštini Crne Gore, osim proruskog Demokratskog fronta, podržale Rezoluciju kojom se osuđuje vojna agresija Rusije na Ukrajinu.
- Na Cetinju održano preko stotinu skupova podrške Ukrajini. Više skupova održano je i u Podgorici. U glavnom gradu je održano i nekoliko skupova podrške Vladimiru Putinu.
- 3. avgusta 2022. Abazović je potpisao Temeljni ugovor između Vlade Crne Gore i SPC što je dovelo do izglasavanja nepovjerenja njegovoj Vladi 19. avgusta
Tehnički mandat Abazovićeve Vlade
Uslijedili su pokušaji parlamentarne većine da formira novu treću Vladu, ali bez uspjeha. U međuvremenu Abazovićeva vlada donijela je, iako u tehničkom mandatu, na stotine .odluka
- Agencija za nacionalnu bezbjednost pokrenula akciju otkrivanja ruskih špijuna u Crnoj Gori čiji je epilog bio: dvoje uhapšenih crnogorskih državljana, šest protjeranih ruskih diplomata i zabrana ulaska za 28 stranaca.
- Abazović je smijenio ministre vanjskih poslova i odbrane Ranka Krivokapića i Raška Konjevića. Smijenio je i direktora Agencije za nacionalnu bezbjednost Sava Kenteru, realizatora akcije protiv ruskih špijuna.
- Abazovića Vlada je forsirala priključenje Crne Gore Otvorenom Balkanu, projektu predsjednika Srbije Aleksandara Vučića i premijera Albanije Edi Rame, kome se pridružila Sjeverna Makedonija. To je dovelo do ostavke potpredsjednice Vlade Jovane Marović.
Zoran Tegeltija bivši predsjedavajući Vijeća ministara BiH, Aleksandar Vučić predsjednik Srbije, Dimitar Kovačevski premijer Sjeverne Makedonije, Edi Rama premijer Albanije i and Dritan Abazović premijer Crne Gore na samitu Otvorenog Balkana u Ohridu 8. juna 2022.
- Evropska unija poručila da bi se proces integracija mogao zaustaviti zbog usvajanja antievropskih i protivustavnih zakona što su Vlada i parlamentarna većina ignorisal
e. - Uhapšen dugogodišni predsjednik Privrednog suda Blažo Jovanić kome se sudi za organizovanje kriminalne grupe i zloupotrebu službenog položaja. Uhapšen Veselin Veljović nekadašnji direktor policije.
- Tužilaštvo uhapsilo gradonačelnika Budve Mila Božovića funkcionera bivšeg Demokratskog fronta, zbog sumnje da je trgovao narkoticima. Božović koji je i dalje na čelu Opštine, odluke potpisuje iz zatvora.
- Vlada razriješila direktora Uprave policije Zorana Brđanina jer je prethodno uhapšen jedan od njegovih pomoćnika pod sumnjom da je sarađivao sa kriminalnim klanovima. Upravi sud poništio odluku a Vlade, donijela novu, istovjetnu.
- Na podgoričkom aerodromu uhapšen Južnokoreanac Hyeong Do Kwon, osumnjičen da je preko kriptovaluta napravio štetu od preko 40 milijardi dolara. U zatvoru čeka izručenje SAD ili Južnoj Koreji koje ga potražuju.
- Na predsjedničkim izborima, Mila Đukanovića pobjeđuje Jakov Milatović iz Pokreta Evropa sad.
- Najveći broj skupštinskih mandata na izborima 11. juna osvojio pokret Evropa sad, Milojka Spajića koji pokušava da formira novu Vladu. Njegovo ključno predizborno obećanje je plata od 1.000 eura, minimalna penzija od 450, a radni dan - sedam sati.
Abazovićeva tehnička Vlada zaokružila punu godinu rada bez povjerenja.Skupštine Crne Gore.