Rezerva prema Konvenciji Savjeta Evrope (ni)je dobar potez

Skupština Crne Gore, Foto: Savo Prelević

U Skupštini Crne Gore se u srijedu vodila oštra debata oko činjenice da je država Crna Gora uložila rezervu na jednu od najvažnijih Konvencija Savjeta Evrope prema kojoj je svaka zemlja koja pristupi konvenciji nadležna da izvrši sankciju u drugoj zemlji članici, pod uslovom da je ta država podnijela zahtjev za izvršenje da se radi o krivičnom djelu i da je ta presuda izvršna.

To bi u praksi značilo da bi crnogorski državljanin, kome je presuda u drugoj državi članici postala izvršna, kaznu po zahtjevu mogao izdržavati i u Crnoj Gori, ako tu boravi.

Raspravljajući o konvenciji, kojoj je do sada pristupilo 20 država članica Savjeta Evrope, opozicija je u parlamentu predstavnike vlasti pitala da li iza iskazane rezerve prema tom dokumentu stoje neki konkretni politički motivi ili eventualno želja da se ljudima osuđenim za krivična djela transnacionalnog kriminala pomogne da izbjegnu kaznu boravkom u Crnoj Gori.
Jedan od problema u međunarodnim odnosima i uopšte u percepciji Crne Gore je taj da se ona vidi kao neko utočište za ljudi koji bježe od zakona iz drugih zemalja.


Dok su predstavnici vladajućih partija i Ministarstva pravde to negirali, navodeći kako svaka zemlja ima pravo da uređuje svoj pravni sistem i potencirajući činjenicu da su i druge zemlje Evropske unije izrazile rezervu prema tom dokumentu, advokat iz Podgorice Dragan Prelević kaže da bi pristupanje toj konvenciji bio važan korak za Crnu Goru:

"Prihvatanje ove konvencije je jedan civilizacijski iskorak i potreba Crne Gore. Jedan od problema u međunarodnim odnosima i uopšte u percepciji Crne Gore je taj da se ona vidi kao neko utočište za ljudi koji bježe od zakona iz drugih zemalja. Isto tako, svjedoci smo da ima mnogo ljudi koji iz Crne Gore lako, pogotovo u regionu, kriju i mislim da uopšte nema razloga ni interesa da se ova konvencija ne iskoristi kao jasan signal da to nije tako."


FORMALNO PRAVNO NEMA ZAMJERKI


Predsjednik Advokatske komore Zdravko Begović, međutim, iako napominje da se radi o veoma složenom pitanju, razumije rezervu prema konvenciji koju je prihvatilo dvadesetak zemalja članica Savjeta Evrope:

"U konkretnom slučaju radi se o potrebi nalaženja mjere između prava pojedinca na odbranu i potrebe za efikasnosnošću sudskog postupka, pa na to i takvo pitanje nije lako dati odgovor bez ozbiljnije analize. Ali u svakom slučaju, mi advokati smo po vokaciji uvijek na strani prava na odbranu pojedinca, pa u tom slučaju smatram da je odluka ispravna."
U nekom dijelu te konvecije koja reguliše određenu oblast i nije u interesu te države ili bar vladajuće većine, to što oni to rade, što oni propisuju, prema tome, oni imaju prvo da stave klauzulu zabrane.


Bivši predsjednik Ustavnog suda Blagota Mitrić kaže da se rezervi na Konvenciju Savjeta Evrope formalno pravno ništa ne može zamjeriti:

"U najkraćem, svaka država prilikom potpisivanja bilo kog međunarodnog ugovora, uz odgovarajući propisani postupak koji važi za zaključivanje tih međunarodnih konvencija, počev od pregovora, potpisivanja, retifikacije, ima pravo da stavi takozvanu klauzulu o rezervi na pojedina rješenja. U nekom dijelu te konvecije koja reguliše određenu oblast i nije u interesu te države ili bar vladajuće većine, to što oni to rade, što oni propisuju, prema tome, oni imaju prvo da stave klauzulu zabrane."


Mitrić ipak dodaje:

"Naravno da to nema baš povoljne implikacije za tu državu, ali formalno pravno to je potpuno u redu i tu ne može biti prigovora. Ali bi ona vjerovatno u budućim međunarodnim odnosima sa većinom država koje su prihvatile to rješenje ima implikacije u međusobnim odnosima. I tu je suštinska manjkavost."