Vlada Crne Gore je donijela odluku da izdvoji neto iznos od 500.000 eura odnosno 900.000 u bruto iznosu, kojim će nagraditi pripadnike policije koji su intervenisali tokom nemira na Cetinju 5. septembra u vrijeme ustoličenja mitropolita Srpske pravoslavne crkve (SPC) Joanikija.
Obezbjeđeni iznos je opredijeljen prije nego što je utvrđena eventualna odgovornost policijskih službenika za prekomjernu upotrebu sile nad demonstrantima koji su protestovali protiv ustoličenja mitropolita u Cetinjskom manastiru.
Aktivista za ljudska prava i bivši predsjednik Savjeta za građansku kontrolu rada policije Aleksandar Zeković za Radio Slobodna Evropa (RSE) ocjenjuje da je postupak Vlade o dodjeli nagrada prije utvrđivanja eventualne odgovornosti policije štetan, jer je direktno suprotan konceptu vladavine prava.
"Ovakva odluka Vlade predstavlja možda u modernijoj istoriji Crne Gore najotvoreniji primjer političke korupcije. Ovo je direktna politikantska odluka Vlade Zdravka Krivokapića i u funkciji je konsolidacije ove Vlade odnosno u funkciji predstojećih izbora", rekao je Zeković.
Aleksandar Zeković (na fotografiji, 2013.): Ovo je direktna politikantska odluka Vlade Zdravka Krivokapića
Na posljednjoj sjednici Vlade 7. oktobra usvojena je Informacija o obezbjeđivanju sredstava iz budžeta za isplatu nagrada službenicima Uprave policije povodom "uspješno realizovane aktivnosti vezane za održavanje vjerskog obreda ustoličenja mitropolita crnogorsko-primorskog na Cetinju".
Cetinjski događaji bez epiloga
U cilju ustoličenja mitropolita SPC Joanikija u Cetinjskom manastiru, Vlada Crne Gore je angažovala skoro kompletan bezbjednosni sektor kako bi onemogućila da demonstranti spriječe ustoličenje.
Do sukoba policije i demonstranata i upotrebe ogromnih količina hemijskih sredstava je došlo u centru Cetinja i na jednom od magistralnih prilaza 5. septembra.
Vaš browser nepodržava HTML5
Dan ustoličenja na Cetinju
Protiv ustoličenja mitropolita Joanikija demonstrirali su građani, crnogorske nacionalne organizacije i opozicione partije predvođene Demokratskom partijom socijalista (DPS) Mila Đukanovića.
Vaš browser nepodržava HTML5
Cetinje: Uz suzavac i proteste ustoličen mitropolit Joanikije
Demonstranti su pokušali da spriječe ceremoniju ustoličenja na Cetinju smatrajući to "demonstracijom ideologije srpskog sveta" jer SPC negira crnogorski nacionalni identitet.
Vaš browser nepodržava HTML5
Cetinjani o ustoličenju koje dijeli Crnu Goru
Zbog sumnje da je došlo do prekoračenja policijskih ovlašćenja i upotrebe prekomjerne sile tokom intervencije na Cetinju, formirana je Komisija za analizu rezultata rada organa obavještajno-bezbjednosnog sektora na čijem je čelu Dragan Ivanović, poslanik vladajuće Socijalističke narodne partije i član skupštinskog Odbora za bezbjednost.
Komisija Biroa za operativnu koordinaciju bezbjednosnih službi je trebalo da sačini izvještaj na osnovu izvještaja Uprave policije, Ministarstva unutrašnjih poslova (MUP) i Agencije za nacionalnu bezbjednost.
Izvještaj je trebalo da bude predstavljen do 24. septembra, ali još nije završen.
Vaš browser nepodržava HTML5
Vikend ustoličenje očima Cetinjana: Sukobi i suzavac
Na pitanje da li će odluka Vlade o nagrađivanju policijskih službenika prije izvještaja o postupanju policije uticati na sam izvještaj, RSE nije dobio odgovor jer se predsjednik Komisije Dragan Ivanović nije odazivao na poznate kontakte.
RSE je takođe i Vladi i MUP poslali pitanje - zašto je odluka o nagradama policajcima stigla prije utvrđivanja potencijalne odgovornosti za prekomjernu upotrebu sile. Međutim, odgovor iz tih institucija nije stigao.
Aleksandar Zeković kaže da je do sada, zbog događaja na Cetinju, podnijeto 37 pritužbi zbog neprofesionalnog postupanja policije na Cetinju, kao i 12 krivičnih prijava zbog nezakonitog postupanja policijskih službenika.
Zeković kaže da su po tim prijavama formirani predmeti.
"Po svakoj krivičnoj prijavi je u Osnovnom sudu na Cetinju formiran predmet. Prosto je neprihvatljivo i štetno za policijski integritet da Vlada donosi odluku kojom će unaprijed proglasiti ništavnim mišljenja i ocjene koje će donijeti nadležne institucije koje su zadužene za nadzor nad postupanjem policije", navodi Zeković.
Vaš browser nepodržava HTML5
Šta je Crnogorcima Cetinje?
Zeković smatra da je odlukom o nagrađivanju Vlada poslala poruku da je ne zanima konačan sud i ocjena o postupanju policije na Cetinju.
"To je pristup koji je svojstven nedemokratskim sistemima koji unaprijed proglašavaju suspenziju vladavine prava", dodaje on.
Je li bilo prekomjerne sile?
Na nedavno održanoj sjednici skupštinskog Odbora za bezbjednost i odbranu otvoreno je više spornih pitanja koja su vezana za postupanje policije na Cetinju na dan ustoličenja mitropolita Joanikija a na koja odgovore treba da da izvještaj Komisije.
Među njima su: moguća prekomjerna upotreba hemijskih sredstava i gumenih metaka protiv demonstranata; saopštenje iz kabineta premijera da je policijska intervencija pokrenuta nakon što je na policiju bačen Molotovljev koktel što se pokazalo kao neistinita informacija; i navodni pokušaj premijera Zdravka Krivokapića da preuzme komandu nad policijskim jedinicama na terenu predajući ‘obavezujuće uputstvo’ ministru unutrašnjih poslova Sergeju Sekuloviću po kojem je ovaj odbio da postupi.
Demonstranti se skrivaju iza zida tokom sukoba nakon protesta protiv ustoličenja mitropolita Joanikija na Cetinju, 5. septembra 2021.
Naime, ministar unutrašnjih poslova Sergej Sekulović je na sjednici skupštinskog Odbora za bezbjednost i odbranu 27. septembra saopštio da je rano ujutru 5. septembra dobio od premijera Krivokapića obavezujuće uputstvo kojim je on namjeravao da preuzme komandu akcijom policije na Cetinju.
Rekao je i da uputstvo nije uvažio jer je bilo nezakonito.
"Sve i da sam htio, nijesam mogao da naložim nešto što nije po zakonu", rekao je Sekulović.
Navedeni aspekti događaja na Cetinju nisu u potpunosti rasvijetljeni.
Policija i protivnici ustoličenja mitropolita SPC u Cetinjskom manastiru, u jednoj od ulica na Cetinju, 5. septembra 2021.
Činjenica da će nagrade policajcima biti finansirane iz džepova svih građana pa i onih koji žive na Cetinju, aktivista za ljudska prava Zeković ocjenjuje provokacijom za sve građane.
"To je provokacija prema svima koji drže do vladavine prava i istinski zagovaraju demokratske promjene. Vlada ih je proglasila nebitnim", riječi su Zekovića.
Opozicija protiv nagrade policiji
Na odluku Vlade o nagrađivanju policijskih službenika bez prethodnog utvrđivanja odgovornosti reagovali su iz opozicione Socijaldemokratske partije (SDP) saopštavajući da je "Vlada time još jednom pokazala da sve ono što je vezano za interese Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori zavrjeđuje da ima poseban i privilegovan tretman".
"Tome u prilog ide i odbijanje vlasti da se suoči sa očiglednom prekomjernom upotrebom sile na Cetinju, za koju je premijer obećao da će biti ispitana u roku od sedam dana, a nije ni poslije više od mjesec", naveo je SDP.
I Miloš Čelanović iz Socijaldemokrata je saopštio da Vlada nagradama pokušava da kupi naklonost policije.
"Svi časni policajci će, bez sumnje, odbiti taj vaš jeftini trik i taj cetinjskim suzama uprljan novac, koji je trebalo da ode tamo gdje je zaista potreban", tvrdi Čelanović.
Brojne krivične prijave
Nakon događaja na Cetinju podnijeto je više krivičnih prijava nadležnim institucijama.
Sa jedne strane policija je podnijela krivičnu prijavu protiv Veselina Veljovića aktuelnog savjetnika predsjednika Crne Gore Mila Đukanovića za bezbjednost, zbog napada na policiju.
Privođenje savjetnika predsjednika Crne Gore za bezbjednost Veselina Veljovića kod istražnog sudije Osnovnog suda u Cetinju, 6. septembra 2021.
U Specijalnom državnom tužilaštvu (SDT) je saslušan jedan od učesnika protesta na Cetinju, Neno Kaluđerović, ali iz tužilaštva nije saopšteno po kom osnovu je priveden. Na Cetinju je, takođe, saslušano više učesnika demonstracija.
A na drugoj strani, najjača opoziciona partija DPS, podnijela je krivičnu prijavu protiv premijera Zdravka Krivokapića i drugih lica "zbog sumnje da su prekoračili službena ovlašćenja tokom događaja na Cetinju 4. i 5. septembra".
U krivičnoj prijavi je DPS naveo da je premijer Krivokapić formirao tijelo koje nije imalo nikakve zakonske i ustavne nadležnosti da donosi odluke koje se tiču nacionalne bezbjednosti, a koje je načelu sa njim preuzimalo dijelove komandovanja operacijom bezbjednosnih snaga 5. septembra na Cetinju.
Tokom akcije policije na Cetinju, premijer Krivokapić je objavio ida je dao nalog da se na Cetinju uhapsi savjetnik predsjednika Crne Gore Veselin Veljović.
Na pitanje - da li je SDT formirao predmet i inicirao istragu tim povodom - RSE je dobio odgovor da više informacija trenutno nije moguće saopštiti.