Višegodišnje sumnje velikog dijela javnosti u vezi sa raširenom korupcijom na lokalnom nivou, ovih dana djelovanjem tužilaštva dobijaju potvrdu opravdanosti, a poseban su intrigantne višemilionske sume koje, pod uslovom da se krivica dokaže, govore o basnoslovnim razmjerama korupcije u crnogorskim opštinama i gradovima.
Bivši gradonačelnik Bara Žarko Pavićević je uhapšen u srijedu ujutro, a na teret mu se stavlja zloupotreba službenog položaja, a sumnja se da mu je u tome pomagala saradnica iz Zavoda za izgradnju Bara, Danijela Krković, koja je takođe uhapšena.
Bivši gradonačelnik Bara Žarko Pavićević je osumnjičen da je lokalni budžet oštetio za više miliona, a pominju se cifre od tri do četiri i po miliona eura.
Barski slučaj je uslijedio poslije pokretanja budvanskog slučaja u kom se 13 budvanskih lokalnih funkcionera sumnjiči da su prilikom izgradnje stambeno-poslovnog objekta TQ Plaza i platoa na plaži Jaz, od 2006. do 2010. godine, zloupotrebom službenog položaja oštetili budžet opštine Budva za oko 10 miliona eura.
Među osumnjičenima su brat i kćer funkcionera vladajuće DPS, Svetozara Marovića: Dragan i Milena, a ime drugog čovjeka DPS-a, Svetozara Marovića se u javnosti vezuje i za netransparentne aranžmane sa ruskim Mirax-om koji je gradio naselje Zavala, kao i za tajni račun u švajcarskoj ekspozituri britanske HSBC banke na kom je navodno imao skoro četiri miliona dolara.
Pored članova Marovićeve porodice, u Budvi su ljetos uhapšeni i bivši budvanski čelnici: Lazar Rađenović i Rajko Kuljača koji je u međuvremenu dobio status svjedoka saradnika.
"Crvena nit" koja se neprestano provlači kroz razne slučajeve u kojima se sumnja na korupciju, ali i imena pojedinih lokalnih moćnika su višemilionske sume koje nameću pitanje – kolike su razmjere korupcije na lokalnom nivou.
Dejan Milovac
"Kada govorimo o primorju, resursi koji su u njihovim rukama je građevinsko zemljište i pozicija gradonačelnika ali i drugog osoblja koje radi u opštini su bile veoma osjetljive na korupciju i nerijetko su i nerijetko su poslovi koji su ugovarani na lokalnom nivou bili koruptivni", kaže Dejan Milovac, zamjenik direktora NVO MANS koja je tokom prethodnih godina Tužilaštvu podnijela niz krivičnih prijava za korupciju na lokalnom nivou.
"Kada govorimo o sjeveru, prije svega, govorimo o rudnim bogatstvima i šumama kojima su raspolagale opštine. Tu smo imali najčešće slučajeve korupcije kroz procese privatizacija gdje su lokalne samouprave, ali i državni nivo imali imali udio u uzimanju, takozvane, provizije", dodaje Milovac.
Upitan za razmjere korupcije u lokalnim samoupravama, funkcioner vladajuće DPS, Zoran Jelić ističe da je prije svega potrebno dokazati krivicu osumnjičenih.
"Cifre koje se pominju su zaista astronomske za građane, a samim tim i budžet lokalne samouprave, ali i državni budžet. Da li su to desetine miliona, utvrdiće sudski organi. Po meni, to su zaista ogromne, nestvarne cifre koje zaista treba ispitati do kraja", navodi Jelić.
RSE: S obzirom da se radi o, zaista, ogromnim sumama, da li je sistem negdje zakazao imajući u vidu da su pojedinci, pod pretpostavkom da se njihova krivica i dokaže, uspjeli da nagomilaju tolike sume?
Jelić: Svakako se slažem da činioci u sistemu kontrole u lokalnim samoupravama ili na državnom nivou, počev od državne revizorske institucije, internih kontrola, internih revizija, nijesu dobro radili svoj posao"
U mnoštvu slučajeva moguće korupcije na lokalnom nivou se pominju višemilionski iznosi pa afera "Košljun", zbog koje je bivši čelnik Budve Lazar Rađenović prvostepeno osuđen na šest godina zatvora, jer je kao potpredsjednik Opštine Budva u džep stavio 350.000 eura djeluje kao sitnica.
O razmjerama lokalne korupcije u finansijskom izrazu funkcioner opozicionog Demokratskog fronta, Nebojša Medojević, kaže da se korupcija odvijala na relaciji lokalni funkcioneri – investitori kojima se omogućavalo da ne plaćaju naknadu za komunalije u cjelosti.
Nebojša Medojević
"Manji dio se plaćao opštini kojoj je ostajao formalni dug, a drugi dio novca koji je trebalo da uplaćuju, usmjeravan je na privatne račune lokalnih funkcionera u inostranstvu. Neka gruba procjena veličine tog korupcionaškog kolača mogla bi da bude približna dugovima koje opštine imaju. Tu se može vidjeti da se radi o skoro pola milijarde eura samo na opštinama u primorju", ističe Medojević.
"Vidjeli smo na slučaju Budve da je opštinski budžet prilikom izgradnje samo jedne zgrade bio oštećen za nekoliko miliona eura. Kada to pomnožite sa desetinama i stotinama zgrada koje su građene samo na prostoru Budve, može se reći da se šteta od korupcije na crnogorskom primorju može mjeriti milijardama eura", pojašnjava Dejan Milovac, MANS.
Dejan Milovac iz MANS-a, međutim, napominje da je nemoguće da korupcija ovakvih razmjera nije prelazila granice lokalne samouprave.
"Kada se uđe dublje u analizu krivičnih prijava i optužnih predloga koje upućuje Tužilaštvo je da svi ti ljudi nijesu mogli raditi to što su radili bez prećutne ili aktivne saglasnosti nekoga sa državnog nivoa", zaključuje Dejan Milovac.