Poslanici vladajuće većine odbili su u petak, 26. februara, otvaranje istrage o zaduženju zemlje za 750 miliona eura koju je sprovela Vlada Crne Gore na početku svog mandata.
Parlamentarnu istragu i formiranje Anketnog odbora u Skupštini Crne Gore tražilo je 34 poslanika opozicije koji su ocijenili da je to zaduženje najveće pojedinačno u istoriji Crne Gore. Uz to, konstatovali su da je ono bilo netransparentno i u suprotnosti sa zakonom.
Naime, Vlada premijera Zdravka Krivokapića je državne obveznice u iznosu od 750 miliona eura emitovala 9. decembra prošle godine, tri radna dana nakon što je izabrana. Iz Vlade je tada rečeno da je zaduženje bilo jedino rješenje kojim je izbjegnut bankrot javnih finansija Crne Gore.
Nova Vlada je izabrana 4. decembra podrškom tri koalicije predvođene Demokratskim frontom, Demokratama i Građanskim pokretom URA. Oni su zajedno osvojili većinu glasova na izborima 30. avgusta, nakon trodecenijske vlasti Demokratske partije socijalista.
Pitanje opozicije
Zastupnik inicijative za otvaranje istrage, poslanik i predsjednik opozicione Socijaldemokratske partije Raško Konjević, na skupštinskom Odboru je ocijenio da se dva i po mjeseca od zaduženja ne može dobiti cjelovita informacija o tome kako se ta sredstva troše i kako se došlo do novca:
“Vlada Crne Gore nije u uobičajenom roku, do kraja decembra prošle godine, predložila ni budžet za 2021. godinu. Ne postoji ni jedan izvještaj prema Skupštini da bi znali kako se troši 750 miliona eura. Parlament nije uspio za tri mjeseca da dobije ni elementarne informacije kako funkcioniše privremeno zaduženje”, rekao je Konjević
Pozivajući se na informacije iz Vlade, Konjević je pitao - da li je ministar finansija (Milojko Spajić) mogao da za jedan dan završi proceduru zaduženja koja podrazumijeva da dogovori pravnog savjetnika, njegov tim napiše prospekt, dogovori četiri renomirane investicione banke, potom proviziju sa pravnim savjetnikom i investicionim bankama, emituje obveznice i na kraju plati provizije bankama.
Vladajuća koalicija je odbila i da raspravlja o formiranju anketnog odbora i sprovođenju parlamentarne istrage protiv ministra finansija Milojka Spajića, zbog činjenice da ta inicijativa dolazi od opozicije koja je prije parlamentarnih izbora (30. avgusta 2020. godine) bila vlast.
Poslanik Miloš Konatar iz Građanskog pokreta URA, članice vladajuće većine, je ocijenio da je zaduženje bilo jedini logičan potez za vraćanje oko 400 miliona eura duga, čiji rok za naplatu stiže u martu. Konatar je optužio prethodnu vlast predvođenu Demokratskom partijom socijalista da je kriva za lošu finansijsku situaciju u Crnoj Gori i visok javni dug:
“Ako neko može da pomisli da ćete vi (DPS, Socijaldemokrate) nekog da isleđujete i kontrolišete, ja to podržati neću niti mogu da zamislim da neko može da podrži tako nešto”.
Konatar je pojasnio da je URA podržala inicijativu za kontrolno saslušanje ministra finansija i da se poslaničkim klubovima dostavi materijal o zaduženju:
“To je u ovom trenutku u potpunosti zadovoljava interes javnosti da dođemo do činjenica”.
Kritike dijela vlasti
Dominantni dio vladajuće koalicije, politički savez Demokratski front je tokom prethodnih mjeseci oštro kritikovao zaduženje države i Vladu Zdravka Krivokapić, iako je izabrana njihovim glasovima.
U tome je prednjačio predsjednik Pokreta za promjene (PZP) Nebojša Medojević koji je saopštio da su zaduženjem prekršeni svi zakoni.
“Podržavam da se ova po meni kriminalna transakcija ispita sa svih strana”, kazao je Medojević, ali i dodao da neće podržati predlog o otvaranju parlamentarne istrage.
Naime, poslanici Demokratskog fronta, čiji je dio Medojevićev PZP, ranije su najavili da neće glasati u Parlamentu bilo kakve odluke i zakone dok ne bude smijenjen glavni specijalni tužilac Milivoje Katnić.
“Postupci ministra finansija nagovještavaju da je imao podršku i od premijera (Krivokapića) da radi tajno i organizovano sa njegovim prijateljima. Dobro je da je zakazano kontrolno saslušanje ministra finansija. Meni treba još informacija da bih dobio kompletnu sliku o širini i djelovanju ove kriminalne organizacije u kojoj je povezano više lica iz regiona”, rekao je Medojević tokom skupštinske rasprave.
Uoči zasijedanja Skupštine, predlog za sprovođenje parlamentarne istrage protiv ministra finansija Milojka Spajića je odbijen i na sjednici Odbora za ekonomiju, finansije i budžet:
“Nema potrebe za otvaranjem parlamentarne istrage, dovoljno je kontrolno saslušanje na resornom Odboru što smo već dogovorili, a svako može da podnese krivičnu prijavu ako smatra da ima sumnjivih elemenata u ovom poslu”, rekao je predsjednik Odbora Vladimir Joković iz Socijalističke narodne partije, članice vladajuće koalicije.
Vlada je 9. decembra emitovala 750 miliona eura državnih obveznica na međunarodnom tržištu na period od sedam godina i sa kamatom 2,8 odsto.
Ministar finansija i socijalnog staranja Milojko Spajić je tada izjavio da će taj novac obezbijediti likvidnost i fiskalnu i svaku drugu stabilnost Crne Gore, te da je tada Vlada imala veliku podršku partnera iz Evropske Unije i Sjedinjenih država.
Iz opozicionih partija su i tada ocijenili da je riječ o do sada najvećem, i to tajnom, zaduženju zemlje putem obveznica, sa spornom procedurom zaduženja.
Sredinom marta navršava se 100 dana rada aktuelne Vlade.