Episkopski savjet Srpske pravoslavne crkve (SPC) u Crnoj Gori je zatražio momentalno puštanje na slobodu episkopa budimljansko-nikšićkog Joanikija i sedmorice sveštenika te crkve, pritvorenih zbog litije održane u Nikšiću u utorak uveče (12. maja), uprkos zabrani okupljanja.
Episkopski savjet naveo je u saopštenju kako je zapanjen postupkom policije.
"Jasno je svima da se njihovim zadržavanjem stvara atmosfera progona i da država demonstrira golu silu, podstičući građanske sukobe, narušavajući dostojanstvo slobodnog građanina i vjerujućeg čovjeka”, navedeno je u saopštenju.
Episkopski savjet poziva političke lidere da se uzdrže od bilo kakvih partijskih i političkih zloupotreba crkve.
Tužilaštvo o krivičnom djelu
Episkop budimljansko nikšićki Joanikije i sedam sveštenika SPC privedeni su u utorak uveče (12.maja) u nikšićko Osnovno državno tužilaštvo, gdje im je određeno zadržavanje od 72 sata zbog kršenja mjera Nacionalnog koordinacionog tijela za zarazne bolesti (NKT).
"Njima se na teret stavlja krivično djelo nepostupanje po zdravstvenim propisima za suzbijanje opasne zarazne bolesti, jer su suprotno naredbama Ministarstva zdravlja prekršili zabranu okupljanja na javnom mjestu i organizovali vršenje vjerskog obreda-litije ulicama grada Nikšića, kojoj je prisustvovao veći broj građana", navodi se u saopštenju koje je potpisao državni tužilac Stevo Šekarić.
Odustalo se od poziva na blokadu
Zbog hapšenja sveštenika SPC na zahtjev lidera opozicionog Demokratskog fronta (DF) Andrije Mandića, održana je i sjednica Kolegijuma predsjednika crnogorske skupštine.
Mandić je nakon sjednice kazao da su poslanici DF odustali od namjere da pozovu “pravoslavne hrišćane da blokiraju Crnu Goru dok ne budu oslobođeni episkop Joanikije i svještenici SPC iz pritvora u Nikšiću”.
Mandić je rekao da je odluka donijeta na molbu Mitropolita SPC Amfilohija.
„Žao mi je što moram danas da poslušam, zajedno sa svim poslanicima DF, našeg mitropolita Amfilohija. Žao mi je što znam da bi noćas bila Crna Gora blokirana i da bi se jednom završilo sa ovom diktatorskom vlašću“, rekao je Mandić.
Ispred kluba vladajuće Demokratske partije socijalista (DPS) Miloš Nikolić konstruktivnim je ocijenio poziv mitropolita Amfilohija i odluku DF.
Krivične prijave protiv Mandića, Kneževića i Bulatovića
Istovremeno, podgorička policija podnijela je krivične prijave protiv poslanika DF Andrije Mandića, Milana Kneževića i Predraga Bulatovića zbog “sumnje da su izvršili krivično djelo pozivanje na otpor” time što su 6. maja sa skupštinske govornice pozivali građane da u što većem broju dođu na litiju 12. maja ispred hrama u Nikšiću.
U međuvremenu, građani Berana i Andrijevice blokirali su magistralni put Berane – Andrijevica – Plav, u mjestu Slatina zbog privođenja sveštenika SPC, potvrđeno je RSE. Nakon intervencije policije put je odblokiran.
Sveštenici zatražili puštanje na slobodu
Pravna zastupnica trojice privedenih sveštenika Željka Rojevića, Danila Zirojevića i Nikole Marojevića, advokatica Vera Mijanović potvrdila je Radiju Slobodna Evropa da je uložila žalbu:
“Njima u rešenjima o zadržavanju piše da je razlog za zadržavanje da postoji opasnost da se djelo ponovi. U žalbi sam, između ostalog, navela da to djelo mogu ponoviti tek 12. maja naredne godine jer je događaj vezan za litiju na Dan Svetog Vasilija, slavu crkve ", kazala je advokatica Mijanović.
Kako je kazala njeni branjenici su negirali djelo koje im se stavlja na teret i ponovili su da oni nijesu organizovali litiju.
Nekoliko hiljada vjernika, bez zaštitnih maski i poštovanja fizičke distance, sa sveštenstvom SPC učestvovalo je u utorak 12. maja u litiji ulicama Nikšića, povodom praznika Svetog Vasilija Ostroškog, uprkos zabrani javnih okupljanja.
Poslije toga uslijedila je reakcija policije, a potom i tužilaštva koje je episkopu budimljansko-nikšićkom Joanikiju i sedmorici sveštenika (Danilu Zirojeviću, Željku Rojeviću, Ostoji Kneževiću, Mirku Vukotiću, Vasiliju Brboriću, Draganu Krušiću i Nikoli Marojeviću) odredilo pritvor od 72 sata. Sveštenik Slobodan Jokić nije ispitan jer je u bolnici.
Dva skupa i različit pristup
Predsjednik Udruženja pravnika Crne Gore i član Savjeta za građansku kontrolu rada policije Branislav Radulović kaže da je privođenje sveštenika SPC očekivana reakcija države na evidentno kršenje mjera i propisa za suzbijanje korona virusa.
„Lično smatram da mora postojati jednakost pravne situacije. Mi smo te mjere imali primijenjene na građane za mnogo manje prekršaje i postupanja tako da mora postojati ta jednakost pravne situacije i pravosuđe je u obavezi da u odnosu prema svima obezbijedi taj princip. Ovo što je uslijedilo nakon događaja u Nikšiću je očekivana reakcija i postupanje državnog organa“, zaključuje Radulović.
On podsjeća da je SPC istog dana, prije skupa u Nikšiću, održala liturgiju na Ostrogu i ukazuje na različit odnos prema mjerama NKT od strane crkve.
“Prilikom centralnog okupljanja na Ostrogu sve je bilo odrađeno u koordinaciji sa policijom, sveštena lica i redari SPC su bili jako dobro postavljeni, bila su dezinfikaciona sredstva, zaštitne maske, poštovala se fizička distanca”, kaže Radulović ističući da su se nadali da će se takva praksa prirodno prenijeti i na događaj u Nikšiću.
“To se međutim nije dogodilo. Tamo smo imali kontra situaciju i javno okupljanje koje ne samo što nije bilo prijavljeno već je bilo suprotno svim pravilima i važećim propisima za suzbijanje epidemije”, konstatuje Radulović.
Reakcije
Reakciju od državnih organa, prije svega Vrhovnog državnog tužilaštva nakon skupa u Nikšiću zatražilo je NKT sa zahtjevom da se procesuiraju organizatori “protivzakonitog i visoko epidemiološki rizičnog javnog okupljanja” u Nikšiću.
Predsjednik Srbije Aleksandar Vučić i patrijarh srpski Irinej su u zajedničkom saopštenju izrazili veliku zabrinutost povodom hapšenja vladike Joanikija i sveštenika Srpske pravoslavne crkve (SPC) u Crnoj Gori. Irinej je saopštio da je "kulminacija neprijateljskog odnosa države Crne Gore prema Srpskoj pravoslavnoj crkvi počela usvajanjem kontroverznog Zakona o slobodi vjeroispovjesti“.
Zakon o slobodi vjeroispovijesti, koji je usvojen u Skupštini Crne Gore 27. decembra 2019. godine, propisuje da vjerske zajednice moraju da dokažu vlasništvo nad crkvenom imovinom u Crnoj Gori koja se sagrađena do 1918. godine. Ukoliko takvih dokaza nema, ta imovina će se smatrati državnom, propisano je Zakonom. Zbog usvajanja zakona organizovane su višemjesečne masovne protestne litije SPC.
Facebook Forum