Kako je održavanje komercijalnog festivala iz Srbije postalo zavisno od budžetskog novca građana Crne Gore?
Kada je u julu postalo izvjesno da će ovog ljeta izostati novčana pomoć Vlade, organizatori festivala Sea Dance su kazali da ga ne mogu realizovati "po svaku cijenu, već isključivo ako je dobrodošao od strane Vlade i Opštine Budva".
Ipak, nakon sastanka 3. avgusta sa premijerom Crne Gore Dritanom Abazovićem, saopštili da će se on ipak održati od 26. avgusta.
Na pitanje što je prevagnulo u toj odluci i da li to znači da je Vlada dala ili obećala pomoć, Radio Slobodna Evropa (RSE) nije dobila odgovor od organizatora.
Naime, davanjem pomoći ovogodišnjem festivalu Vlada bi ušla u zonu krivične odgovornosti.
Na to su Vladu upozorili iz Agencije za kontrolu državne pomoći, jer je prošlogodišnjim izdvajanjem 200.000 eura za Sea Dance, Vlada ispunila maksimum koji može izdvojiti u okviru tri godine.
"Iz Agencije su upozorili da bi svako dalje davanje bilo kršenje kontrole državne pomoći koje je suprotno evropskim direktivama i pravilima ", kaže ministar ekonomskog razvoja i turizma Goran Đurović za RSE.
Dodaje da je Sea Dance komercijalni festival koji ima sponzore, naplaćuje ulaznice i razne prateće sadržaje, te da očekuje da ove godine "proradi baš ta komercijalna nota" i da festival bude održan na osnovu svojih prihoda.
Organizatori insistiraju na budžetskoj podršci
PR Sea Dance-a Tajana Nedić kaže da je finansijska podrška Vlade važna, jer je domaće tržište ograničeno kada je riječ o komercijalnim sponzorima.
"Investicija Vlade se višestruko isplati lokalnoj turističkoj privredi. Država samo od naplaćenog PDV-a koji ostvare hoteli, ugostiteljski objekti, taksisti i drugi prihoduje daleko više u odnosu koliko pomaže festival", kaže Nedić.
Prvi čovjek Budve Marko Carević potvrđuje za RSE da će i ovog ljeta festival biti finansiran iz gradske kase, a njegovo održavanje smatra posebno važnim ove godine kada je, kako kaže, turistička sezona lošija od očekivane.
S druge strane, Budvanin Marko Pavlović, koji je magistrirao na temi kulturne politike festivala, za RSE kaže da je na sceni zamjena teza organizatora festivala:
"Sea Dance je dioničarsko društvo sa puno sponzora i drugih izvora prihoda poput prodaje karata, pića i ostalog. I sad oni prave zamjenu teza - da festival zavisi od Crne Gore i pomoći Vlade".
On podržava održavanje Sea Dance-a, ali smatra da ga ne treba finasirati Crna Gora, jer organizatori besplatno dobijaju lokaciju i infrastrukturu.
"Tvrdim da oni festival mogu da održe finansijski isplativo i bez pomoći države. Znači, festival se ne održava zbog muzike, nego praktično zbog smicanja lako dobijenog novca od poreznih obveznika Crne Gore", smatra Pavlović.
O uloženom i zarađenom
Od početka održavanja festivala 2014. godine, Sea Dance je dobio 4,3 miliona eura i to od Vlade 1,7 miliona, opštine Budva oko 1,8 miliona, a ostatak od lokalne turističke organizacije, podaci su Ministarstva ekonomskog razvoja i turizma.
Za ovogodišnje izdanje je iz lokalnog budžeta predviđeno ukupno 300.000 eura.
"To je obaveza u novcu, a uz to se festivalu daju na raspolaganje sva državna predzeća kao što su parking servis, komunalno preduzeće, komunalna inspekcija, vodovod", dodaje Carević.
Na trodnevnom muzičkom događaju se takođe angažuju policija i hitne zdravstvene službe. Nepoznato je koliko su usluge gradskih preduzeća i državnih ustanova koštale građane tokom dosadašnjih festivala.
Kada je riječ o ostvarenim finansijskim efektima za Budvu i Crnu Goru, nikada nisu objavljivljeni ukupni zvanični podaci o PDV-u, boravišnoj taksi, porezu na izvođačke ugovore i druge stavke koje bi mogle ukazati na ostvarenu dobit.
Lokalni i državni organi su ranijih godina ponavljali procjene organizatora po kojima je doprinos Sea Dance-a lokalnoj ekonomiji do sada preko 50 miliona eura.
Svaki euro podrške Vlade se vraća crnogorskoj turističkoj privredi desetostruko, tvrde u Sea Dance-u.
Međutim, Marko Pavlović, koji ima iskustva u organizaciji muzičkih događaja, kaže da su posjetioci festivala uglavnom mladi ljudi koji najčešće ne spavaju po hotelima, ne troše u restoranima, ne idu na turističke izlete, odnosno ne donose tu vrstu turističkog prihoda.
"Ako festival stvarno donosi tolike koristi, i ako zaista za to imaju egzaktne podatke, onda je to OK. Ali, ja otvoreno sumnjam da to nije ni blizu, i da su to proizvoljne procjene", kaže Pavlović.
Prema njegovom mišljenju, festival je prve godine napravio "pravi bum", ali je nakon toga organizaciono "počeo da ide nizvodno i postao parazit bužeta Crne Gore, koji svi plaćamo".
Nastupaju i Ukrajinci
Tokom ovogodišnjeg festivala na plaži Buljarica organizatori najavljuju regionalna i svjetski poznata muzička imena, među njima i Kalush orkestar iz Ukrajine, pobjednike ovogodišnje Evrovizije.
Oni su trebali početkom jula da nastupe na festivalu Exit u Novom Sadu (Srbija), čiji je Sea Dance ogranak, ali su organizatori saopštili da je koncert otkazan zbog "nepredviđenih okolnosti", bez preciziranja razloga.
Festival Sea Dance u Budvi od 2014.godine organizuje kompanija Myexit Adventure d.o.o. iz Novog Sada koja je krajem 2015. potpisala sa Opštinom Budva ugovor o saradnji na deset godina.