Zvanična statistika kaže – ni manje države ni više partija kao u Crnoj Gori. Opšte je poznata stvar da Crnogorci vole da bistre politiku, ali evidentno vole i da se aktivno uključe u politički život, pa mnoge nije uopšte začudila brojka od 55 političkih partija od kojih su 43 aktivne. No, tu nije kraj, jer je izvjesno da će ih biti još više...
Crna Gora nije samo, kako se to često kaže lider evropskih i drugih integracija u regionu, nego je vodeća i po broju političara po glavi stanovnika.
Do sada je zvanično registrovano 55 političkih partija od kojih su 43 aktivne, među kojima 18 parlamentarnih, a za njihovo finansiranje građani godišnje plaćaju gotovo pet miliona eura, što je skoro jedan procenat budžeta. Dakle, riječ je o broju koji je, u odnosu na 470 hiljada građana sa pravom glasa, najviši u regionu kada je riječ o novcu koji se dodjeljuje političkim strankama.
Milicu Kovačević iz CDT pitali smo za komentar da u Crnoj Gori djeluje tako veliki broj partija u odnosu na broj stanovnika
„Mislim da je samo na osnovu tog broja teško prokomentarisati da li je to mnogo. Generalno rečeno, politički pluralizam, odnosno demokratski pluralizam je jedna dobra stvar. Ono što bi bilo potrebno za dalju analizu je zapravo to šta su politički programi tih partija, u čemu se ti subjekti razlikuju, da li se do tog broja registrovanih partija došlo zbog razlika u programskim osnovama, odnosno zato što postoji potreba da se predstave politički različiti interesi i segmenti društva ili je do toga došlo iz drugih različitih razloga“, smatra Milica Kovačević.
A koji su razlozi za tako veliki broj stranaka na tako malom “političkom tržištu”?
Analitičar CEDEM-a Miloš Bešić ističe da je jedan od razloga to što je svaka nova partija u tako malom političkom sistemu vidljivija, dostupnija biračima i brže dolazi do njih nego što je to slučaj u velikim političkim zajednicama.
„Ako vi napravite novu političku partiju u Crnoj Gori, a za godinu dana su izbori vi imate dovoljno vremena da svaki građanin prepozna vašu partiju, pod uslovom da ste aktivni. Ako to isto uradite u Srbiji, biće teže, a ako to uradite u SAD ili Njemačkoj onda će vam biti još teže“, objašnjava naš sagovornik.
Dio javnosti, međutim smatra da je jedan od ključnih razloga to što je politika za mnoge postala veoma profitabilna profesija, naročito za parlamentarne partije.
„Ono što je bitno za građane da znaju jeste to da je tačno da je ta suma velika i stav CDT je da je prevelika i da treba da bude manja, ali se ona ne povećava sa brojem učesnika političkog života. Ona je već utvrđena zakonom i dijeli sa na onoliko učesnika koliko uspije da izbori parlamentarni status ili na potvrđene izborne liste na izborima“, poručuje Milica Kovačević.
Miloš Bešić ne smatra da je profit preovlađujući motiv za osnivanje novih političkih partija.
„Samo pogledajte nekoliko posljednjih partija koje su nastale ili koje se najavljuju. Pogledajte njihove ambicije, pogledajte odakle dolaze i videćete da one imaju ozbiljne političke ambicije da uđu u parlament, da naprave promenu. Ne bih rekao da su to napravili da bi uzeli neki novac iz budžeta bez velikih političkih ambicija. Ja prosto mislim da to nije slučaj“, smatra Bešić.
Brojka od 55 političkih partija nije konačna, jer je ovih dana najavljeno formiranje još nekoliko novih. Inače, prema podacima iz Registra političkih partija, u Crnoj Gori su tokom prethodne godine registrovane tri nove političke partije, dok je početkom ove godine u Registar upisana jedna (Pokret za Pljevlja).
Broj političkih partija konstatno raste, primjećuje i Milica Kovačević.
„Broj registrovanih stranaka se povećao za čak preko 20 novih političkih subjekata u poslednjih tri ili četiri godine“, kaže ona.
Najveći broj novih političkih subjekata nastao je cijepanjem stranaka opozicije. Tako su se od Socijalističke narodne partije (SNP), nekada najjače opozicione stranke, već odvojile dvije frakcije koje najavljuju samostalno političko djelovanje, a već registrovani Građanski pokret osnovali su nekadašnji funkcioneri Pozitivne Crne Gore.
U Podgorici je u četvrtak predstavljena nova politička stranka, pod nazivom „Radnička partija“, na čijem je čelu poslanik Demokratskog fronta Janko Vučinić.
Na prvoj pres konferenciji predstavljen je program stranke:
„Osloboditi zemlju od mafijaškog režima, revidirati javni dug, jer je zemlja zaduživana na račun koruptivnih ugovora koje sve treba poništiti. Treba usvojiti zakon o ispitivanju porijekla imovine i zakon o oduzimanju tako stečene imovine. Treba izvršiti reviziju svih dosadašnjih privatizacija.“
