Već za petak najavljen je izbor 45. patrijarha Srpske Pravoslavne Crkve koji bi u nedjelju trebalo da bude ustoličen. Kao jedan od glavnih kandidata pominje se i mitropolit crnogorsko primorski Amfilohije što otvara pitanje kako bi njegov izbor ili neizbor uticao na status i promjene u srpskoj crkvi u Crnoj Gori.
Naši sagovornici smatraju da se generalno politika Srpske prvoslavne crkve neće mijenjati nakon izbora novog patrijarha, tako neće biti promjena i u Crnoj Gori u odnosu na ustrojstvo, prema državi, Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi i u odnosu prema drugim subjektima.
Profesor Srđan Vukadinović u slučaju izbora ili neizbora za patrijarha mitropolita Radovića očekuje da dođe do povećanog nivoa tolerancije, ali ne i promjena dosadašnjih stavova.
"Očito se primjećuje jedan zaokret u djelovanju crnogorsko primorskog mitropolita. Od oktobra mjeseca pa do sada naime on se među svim tim kandidatima koji se pominju kao potencijalni budući patrijarsi Srpske pravoslavne crkve, među kojima i episkop tuzlansko zvornički, odnosno niški episkop, smatra mnogo liberalnijom opcijom nego svi oni. Tako da to dovoljno govori o jednom njegovom zaokretu u politici prije svega crkvenoj i jednom društvenom ponašanju koje su zadnjih tri, četiri mjeseca očitava. Očito, ako on bude izabran za patrijarha njegovi stavovi će biti mnogo tolerantniji, neće biti u onom smislu ekstremni kao što su bili prije par godina i mi vidimo jednu tendenciju tolerancije i razvoja tolerancije od prije tri, četiri ili pet godina od njegovih različitih izjava, ali odnos prema Crnogorskoj crkvi se neće promijeniti. On će i dalje i Crnogorsku crkvu i Makedonsku pravoslavnu crkvu shodno jednom čvrstom konzervativnom stavu koji postoji unutar Srpske Pravoslavne Crkve smatrati otpadničkim crkvama," smatra Vukadinović.
ZAGRLJAJ ILI PONIŽENOST?
Publiciste Rajko Cerović, smatra da mitropolit Amfilohije nema velike šanse. Cerović, koji javno zastupa Crnogorsku pravoslavnu crkvu, ocjenjuje da od izbora patrijarha srpske crkve dosta zavisi, ali ne i ključni stavovi.
"Mislim da se prilično zamjerio dobrom dijelu srpskih vladika. Ukoliko eventualno prođe i bude patrijarh znači da je srpska crkva odlučila najviše zbog Crne Gore da ga postavi tu, da bude vrhovni episkop, a da pri tom Crnu Goru drži u sopstvenom, ne zagrljaju, nego u sopstvenoj poniženosti. U slučaju da dođe neko mirniji, može biti da bi ipak manje se isticao taj problem i ta suprotnost između crnogorske i sprske crkve, ali je srpska crkva na ovom prostoru, dakle u Crnoj Gori, dugoročno gledano apsolutno na gubitku. Ona ne može drugo očekivati osim jačanje Crnogorske crkve, a to znači da ona polako gubi pozicije. Sada, naravno, da od izbora patrijarha dosta stvari zavisi, ali ne generalno. Generalno se politika srpske crkve neće mijenjati," kaže Cerović.
Rektor cetinjske Bogoslovije Gojko Perović je rekao da do izbora patrijarha sveštenstvo i vjernici neće govoriti o ovoj temi.
"Sve što sveštenici i vjernici govore, sve o čemu misle je molitva Bogu da Sabor prođe u miru i da Sabor donese Božiji blagoslov u vidu izbora novoga poglavara Srpske pravoslavne crkve. Molitva upućena Bogu i njegovoj premudroj volji. Nikakve špekulacije, nikakvi komentari, nikakve kombinacije nijesu ni u glavama ni u srcima sveštenika ni vjernika," tvrdi Perović.
Mitropolija srpske crkve u Crnoj Gori je pod vođstvom mitropolita Amfilohija početkom devedesetih godina predstavljala dio ekstremnog srpskog nacionalističkog vođstva da bi nakon ratova na prostorima bivše Jugoslavije bila snažna podrška dijelu političkih partija koje su se zalagale za opstanak zajedničke države sa Srbijom.
Tokom referenduma srpska crkva se uglavnom držala po strani da bi u prethodne tri godine javno nastupala tražeći restituciju, vraćanje imovine i prava koja joj pripadaju.
Naši sagovornici smatraju da se generalno politika Srpske prvoslavne crkve neće mijenjati nakon izbora novog patrijarha, tako neće biti promjena i u Crnoj Gori u odnosu na ustrojstvo, prema državi, Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi i u odnosu prema drugim subjektima.
VUKADINOVIĆ: Očito, ako on bude izabran za patrijarha njegovi stavovi će biti mnogo tolerantniji, neće biti u onom smislu ekstremni kao što su bili prije par godina
"Očito se primjećuje jedan zaokret u djelovanju crnogorsko primorskog mitropolita. Od oktobra mjeseca pa do sada naime on se među svim tim kandidatima koji se pominju kao potencijalni budući patrijarsi Srpske pravoslavne crkve, među kojima i episkop tuzlansko zvornički, odnosno niški episkop, smatra mnogo liberalnijom opcijom nego svi oni. Tako da to dovoljno govori o jednom njegovom zaokretu u politici prije svega crkvenoj i jednom društvenom ponašanju koje su zadnjih tri, četiri mjeseca očitava. Očito, ako on bude izabran za patrijarha njegovi stavovi će biti mnogo tolerantniji, neće biti u onom smislu ekstremni kao što su bili prije par godina i mi vidimo jednu tendenciju tolerancije i razvoja tolerancije od prije tri, četiri ili pet godina od njegovih različitih izjava, ali odnos prema Crnogorskoj crkvi se neće promijeniti. On će i dalje i Crnogorsku crkvu i Makedonsku pravoslavnu crkvu shodno jednom čvrstom konzervativnom stavu koji postoji unutar Srpske Pravoslavne Crkve smatrati otpadničkim crkvama," smatra Vukadinović.
ZAGRLJAJ ILI PONIŽENOST?
Publiciste Rajko Cerović, smatra da mitropolit Amfilohije nema velike šanse. Cerović, koji javno zastupa Crnogorsku pravoslavnu crkvu, ocjenjuje da od izbora patrijarha srpske crkve dosta zavisi, ali ne i ključni stavovi.
"Mislim da se prilično zamjerio dobrom dijelu srpskih vladika. Ukoliko eventualno prođe i bude patrijarh znači da je srpska crkva odlučila najviše zbog Crne Gore da ga postavi tu, da bude vrhovni episkop, a da pri tom Crnu Goru drži u sopstvenom, ne zagrljaju, nego u sopstvenoj poniženosti. U slučaju da dođe neko mirniji, može biti da bi ipak manje se isticao taj problem i ta suprotnost između crnogorske i sprske crkve, ali je srpska crkva na ovom prostoru, dakle u Crnoj Gori, dugoročno gledano apsolutno na gubitku. Ona ne može drugo očekivati osim jačanje Crnogorske crkve, a to znači da ona polako gubi pozicije. Sada, naravno, da od izbora patrijarha dosta stvari zavisi, ali ne generalno. Generalno se politika srpske crkve neće mijenjati," kaže Cerović.
Rektor cetinjske Bogoslovije Gojko Perović je rekao da do izbora patrijarha sveštenstvo i vjernici neće govoriti o ovoj temi.
"Sve što sveštenici i vjernici govore, sve o čemu misle je molitva Bogu da Sabor prođe u miru i da Sabor donese Božiji blagoslov u vidu izbora novoga poglavara Srpske pravoslavne crkve. Molitva upućena Bogu i njegovoj premudroj volji. Nikakve špekulacije, nikakvi komentari, nikakve kombinacije nijesu ni u glavama ni u srcima sveštenika ni vjernika," tvrdi Perović.
Mitropolija srpske crkve u Crnoj Gori je pod vođstvom mitropolita Amfilohija početkom devedesetih godina predstavljala dio ekstremnog srpskog nacionalističkog vođstva da bi nakon ratova na prostorima bivše Jugoslavije bila snažna podrška dijelu političkih partija koje su se zalagale za opstanak zajedničke države sa Srbijom.
Tokom referenduma srpska crkva se uglavnom držala po strani da bi u prethodne tri godine javno nastupala tražeći restituciju, vraćanje imovine i prava koja joj pripadaju.
