Iako je broj crnogorskih plaćenika koji su se borili ili su i dalje angažovani na stranim ratištima zanemarljiv neophodno je da nadležni državni organi što prije usvoje dopune krivičnog zakonika kojima će u budućnosti biti oštro sankcionisano učešće crnogorskih državljana u stranim oružanim formacijama. To je jedan od ključnih zaključaka konferencije o strategiji suzbijanja nasilnog ekstremizma u Crnoj Gori i regrutovanja boraca za odlazak na strana ratišta koja se odžava u Bečićima. U crnogorskom parlamentu za mart je zakazana rasprava o izmjenama Krivičnog zakonika.
Novim izmjenama i dopunama Krivičnog zakonika Crne Gore između ostalog, predviđene su zatvorske kazne za crnogorske državljane koji učestvuju u sukobima na ratištima u inostranstvu.
Prema tom prijedlogu, koji je prihvatila Vlada, osobe koje podstiču i angažuju državljane Crne Gore radi učešća u ratnim sukobima van državnih granica biće kažnjene kaznom zatvora od pet do deset godina.
Ambasadorka SAD Margaret Ujehara kazala je na konferenciji u Bečićima da problem stranih plaćenika nije organičen na određenu etničku grupu ili religiju već da su oni žrtve manipulacije terorističkih organizacija.
„Ti ljudi su izmanipulisani jer ih uvuku stranci u takve akcije koje nemaju nikakvog poštovanja za tradiciju Crne Gore u kojoj ljudi žive u multietničkoj harmoniji. Oni su potencijalna prijetnja društvu i ovdje i u regionu i moramo naći sve inkluzivne metode za ovaj problem. Ne možemo samo da se oslanjamo samo na sudsko gonjenje i kažnjavanje. Moramo se oslanjati na prevenciju radikalizacije i lakšu rehabilitaciju tih ljudi“, poručila je američka ambasadorka.
Prema novom Krivilnom zakoniku predviđene su zatvorske kazne od dvije do 10 godina za sve one koji protivno zakonu, drugim propisima i međunarodnom pravu vrbuju, pripremaju, regrutuju i obučavaju pojedince za učešće na stranim ratištima kao i organizuju njihov odlazak.
Zatvorom će biti kažnjeni i svi oni koji neposredno ili preko trećeg lica nude, daju, obezbjeđuju i traže novac i opremu za odlazak crnogorskih državljana na strana ratišta.
Vrhovni državni tužilac Ivica Stanković pozdravlja izvjesno usvajanje dopuna Krivičnog zakonika u Skupštini Crne Gore koje će u crnogorski pravni sistem uvesti novo krivično djelo – učešće crnogorskih državljana na stranim ratištima.
„Iako je, prema zvaničnim podacima, broj građana Crne Gore koji učestvuju ili su učestvovali na stranim ratištima zanemarljiv državno tužilačka organizacija smatra utemeljenim obrazloženje zakonopisca da je riječ o pojavi koja predstavlja jedan od najtežih oblika kršenja temeljnih ljudskih prava zagarantovanih međunarodnim konvencijama kao i da učešće stranih boraca u sukobima može da proizvede ozbiljne bezbjednosne implikacije i na zemlje koje nijesu dirketno umiješane u sukob“, konstatovao je Stanković.
Zbog toga što nasilni ekstremizam kojeg prati i regrutovanje stranih plaćenika može da bude veoma opasan i po zemlje koje nijesu direktno umiješane u sukob, potrebno je, kako kaže zamjenica ministra pravde Crne Gore Branka Lakočević, uključiti sve državne i društvene strukture u borbu protiv tih pojava.
„Konvencija UN protiv regrutovanja, korišćenja, finansiranja i obučavanja plaćenika obavezuje države članice ne samo da ne stoje iza bilo koje radnje inkriminisane konvencijom nego ih obavezuje države i da ih zabrane. No, potrebno je da države zabrane i sankcionišu ne samo ovaj način učešća u sukobima kada strani borci imaju materijalnu korist od tog učešća nego treba da sankcionišu svaki drugi vid učešća bez obzira na razloge i druge pobud ekoje do toga dovode, bilo da su finansijske, religiozne, političke ili iz ličnih razloga i uvjerenja“, ocjenjuje Branka Lakočević.
U BiH su prošle godine usvojili zakon koji sankcioniše odlazak njihovih državljana na strana ratišta. U BiH za sada imaju podatke o 150 državljana koji se bore na ratištima u Siriji, kaže za RSE tužilac Tužilaštva BiH Dubravko Čampara.
„Mi smo te ljude kada su se vratili lišili slobode po ovom novom zakonu, pretresli smo ih i izuzeli sve što nam je bilo potrebno u smislu dokaznog postupka. Sada prikupljamo sve te dokaze i objedinjujemo ih i najvjerovatnije u naredna dva mjeseca podićićemo optužnicu. Inače, primjenjujemo i stare odredbe jer BiH ima 150 ljudi koji su otišli na ratište u Siriji a trideset ih se vratilo prije stupanja na snagu novog zakona tako d aradimo i po onim opštim odredbama koje je EU usvojila a koja se vezuju za krivična djela terorizma“, naveo je Čampara.
Konferenciju o strategiji za suzbijanje nasilnog ekstremizma i borbu protiv učešća crnogorskih državljana na stranim ratištima organizuju Ambasada SAD, Ministarstvo pravde i Centar za obuku nosilaca pravosudne funkcije.
