Proteklih dana su u Crnoj Gori pojedini mediji objavili informacije o tome kako u Zavodu za izvršenje krivičnih sankcija (ZIKS) u Spužu kod Podgorice bilježe porast narkomanije i prostitucije i silovanja te da su zbog toga zatvorenici izloženi povećanom riziku od raznih infekcija.
U ZIKS-u ali i NVO koje gotovo deceniju rade sa rizičnim grupama demantuju takve navode.
Iskustva iz regiona pokazuju da je stanje u zatvorima u Srbiji, BiH, Crnoj Gori manje više identično i da tamo vladaju specifični uslovi života gdje su prisutni razni oblici rizičnog ponašanja.
Prema pisanju Dnevnih novina, anketa, koja je dostavljeno tom listu i koja je provedena tokom 2012. godine, pokazala je da u zatvoru u Spužu navodno ima silovanja, ali i prostitucije.
Između ostalog, javnosti su prezentovani podaci o tome kako su navodno, dva ispitanika odgovorila da su bila prisiljena na seksualne odnose, da su dva zatvorenika saopštila da im je plaćeno za tu uslugu, dok su po tri zatvorenika rekla da su platila uslugu, a dva da su to uradila za drogu. Dva ispitanika odgovorila su anketarima da su stupila u seksualne odnose radi zaštite od nasilja.
Anketa o kojoj su mediji pisali provedena je prije dvije godine, a ne kako se navodi 2012, tvrde u ZIKS-u.
Samim tim, ističe pomoćnik direktora Dragoljub Bulatović ti podaci ne oslikavaju pravo stanje u Zavodu za izvršenje krivičnih sankcija.
Bulatović je u izjavi za RSE bio vrlo kategoričan: “Odgovorno ističem da prvi put čujem za podatak da ‘u zatvoru ima silovanja i prostitucije’ tim prije što smo u periodu od decembra 2012. do juna 2013. godine bili pod otvorenim monitoringom šest crnogorskih NVO, te stalnim kontrolama Ombudsmana i posebno Evropskog komiteta za sprečavanje mučenja ili nehumanog postupanja ili kažnjavanja (CPT). U njihovim izvještajima koji su dostupni domaćoj i međunarodnoj javnosti nema podataka o pojavama o kojima ovdje govorimo jer one prosto nijesu registrovane u crnogorskim zatvorima.”
Problem sa tetoviranjem nesterilnim priborom
Tijana Žegura iz NVO Juventas, koja još od 2004. godine provodi edukativne programe u ZIKS-u, a od 2005. direktno radi sa zatvorenicima koji su zavisnici, kaže da oni do danas nijesu imali konkretne podatke koji bi ukazali na postojanje prostitucije ili silovanja u ZIKS-u.
“Mi nemamo konkretne informacije da dolazi do seksualnih odnosa, bilo silovanja ili dobrovoljnih seksualnih odnosa. Uvijek se, međutim vladamo time da u svim zatvorima svijeta dolazi do seksualnih odnosa među osuđenim licima, pa tako i u našem.”
Najrizičnije ponašanje unutar zidina Zavoda za izvršenje krivičnih sankcija nije ni uživanje narkotika ni nezaštićeni seksualni odnosi već tetoviranje nesterilnim priborom, kažu iz Juventasa. Pisanje medija o navodno rasprostranjenoj prostituciji i silovanjima među zatvorenicima, Žegura naziva senzacionalizmom.
“Konkretno se manipulisalo podatkom da određeni broj lica je imao seksualne odnose unutar zatvora, s tim što su svi negirali da su imali seksualne odnose sa osobom istog pola tokom služenja kazne.”
Dok demantuju navode o postojanju prostitucije kao i silovanja među zatvorenicima, u ZIKS-u ne spore da ima narkomanije.
“Nećemo ustvrditi da u ZIKS-u nema droge jer kako u svijetu nigdje ne postoji zatvor koji je potpuno sterilan nijesu ni naši zatvori lišeni takvih nedaća. Međutim, već više od godinu dana planiranim i kontinuiranim aktivnostima kroz operativni, analitički i konačno bezbjednosni rad u svim organizacionim jedinicima ZISK-a pokušavamo da suzbijemo nedozvoljeno ubacivanje i korišćenje narkotika i u tome smo postigli značajne rezultate”, ističe pomoćnik direktora Dragoljub Bulatović.
Iskustva iz regiona ali i Evrope ukazuju da su podaci o problemima narkomanije i prostitucije u zatvorima uglavnom svuda isti i da je stanje manje više svuda identično.
Regionalni ekspert za stanje u zatvorima i rad sa rizičnim grupama Denis Dedajić kaže da je narkomanija svuda u region i svijetu u porastu u zatvorima, ali prije svega upozorava na zabrinjavajuće širenje Hepatitisa C.
“Ne samo u BiH, Crnoj Gori nego je i u čitavom region situacija gotovo ista. Bez obzira što je Hrvatska ušla u EU, stanje u njihovim zatvorima je skoro isto kao i u zatvorima u region kao i u zemljama koje su na putu da postanu članice EU. Ono što treba sve nas da zebrine je pojavnost hepatitis C. Pojavnost HIV-a nije zabrinjavajuća jer je i u zatvorima kao i u opštoj populaciji prevencija HIV-a veoma niska. Hepatitis C, međutim ima jednu stalnu progresiju i svi treba da se zapitamo kako dalje.”
U ZIKS-u ali i NVO koje gotovo deceniju rade sa rizičnim grupama demantuju takve navode.
Iskustva iz regiona pokazuju da je stanje u zatvorima u Srbiji, BiH, Crnoj Gori manje više identično i da tamo vladaju specifični uslovi života gdje su prisutni razni oblici rizičnog ponašanja.
Prema pisanju Dnevnih novina, anketa, koja je dostavljeno tom listu i koja je provedena tokom 2012. godine, pokazala je da u zatvoru u Spužu navodno ima silovanja, ali i prostitucije.
Između ostalog, javnosti su prezentovani podaci o tome kako su navodno, dva ispitanika odgovorila da su bila prisiljena na seksualne odnose, da su dva zatvorenika saopštila da im je plaćeno za tu uslugu, dok su po tri zatvorenika rekla da su platila uslugu, a dva da su to uradila za drogu. Dva ispitanika odgovorila su anketarima da su stupila u seksualne odnose radi zaštite od nasilja.
Anketa o kojoj su mediji pisali provedena je prije dvije godine, a ne kako se navodi 2012, tvrde u ZIKS-u.
Samim tim, ističe pomoćnik direktora Dragoljub Bulatović ti podaci ne oslikavaju pravo stanje u Zavodu za izvršenje krivičnih sankcija.
Bulatović je u izjavi za RSE bio vrlo kategoričan: “Odgovorno ističem da prvi put čujem za podatak da ‘u zatvoru ima silovanja i prostitucije’ tim prije što smo u periodu od decembra 2012. do juna 2013. godine bili pod otvorenim monitoringom šest crnogorskih NVO, te stalnim kontrolama Ombudsmana i posebno Evropskog komiteta za sprečavanje mučenja ili nehumanog postupanja ili kažnjavanja (CPT). U njihovim izvještajima koji su dostupni domaćoj i međunarodnoj javnosti nema podataka o pojavama o kojima ovdje govorimo jer one prosto nijesu registrovane u crnogorskim zatvorima.”
Problem sa tetoviranjem nesterilnim priborom
Tijana Žegura iz NVO Juventas, koja još od 2004. godine provodi edukativne programe u ZIKS-u, a od 2005. direktno radi sa zatvorenicima koji su zavisnici, kaže da oni do danas nijesu imali konkretne podatke koji bi ukazali na postojanje prostitucije ili silovanja u ZIKS-u.
“Mi nemamo konkretne informacije da dolazi do seksualnih odnosa, bilo silovanja ili dobrovoljnih seksualnih odnosa. Uvijek se, međutim vladamo time da u svim zatvorima svijeta dolazi do seksualnih odnosa među osuđenim licima, pa tako i u našem.”
Najrizičnije ponašanje unutar zidina Zavoda za izvršenje krivičnih sankcija nije ni uživanje narkotika ni nezaštićeni seksualni odnosi već tetoviranje nesterilnim priborom, kažu iz Juventasa. Pisanje medija o navodno rasprostranjenoj prostituciji i silovanjima među zatvorenicima, Žegura naziva senzacionalizmom.
“Konkretno se manipulisalo podatkom da određeni broj lica je imao seksualne odnose unutar zatvora, s tim što su svi negirali da su imali seksualne odnose sa osobom istog pola tokom služenja kazne.”
Dok demantuju navode o postojanju prostitucije kao i silovanja među zatvorenicima, u ZIKS-u ne spore da ima narkomanije.
“Nećemo ustvrditi da u ZIKS-u nema droge jer kako u svijetu nigdje ne postoji zatvor koji je potpuno sterilan nijesu ni naši zatvori lišeni takvih nedaća. Međutim, već više od godinu dana planiranim i kontinuiranim aktivnostima kroz operativni, analitički i konačno bezbjednosni rad u svim organizacionim jedinicima ZISK-a pokušavamo da suzbijemo nedozvoljeno ubacivanje i korišćenje narkotika i u tome smo postigli značajne rezultate”, ističe pomoćnik direktora Dragoljub Bulatović.
Iskustva iz regiona ali i Evrope ukazuju da su podaci o problemima narkomanije i prostitucije u zatvorima uglavnom svuda isti i da je stanje manje više svuda identično.
Regionalni ekspert za stanje u zatvorima i rad sa rizičnim grupama Denis Dedajić kaže da je narkomanija svuda u region i svijetu u porastu u zatvorima, ali prije svega upozorava na zabrinjavajuće širenje Hepatitisa C.
“Ne samo u BiH, Crnoj Gori nego je i u čitavom region situacija gotovo ista. Bez obzira što je Hrvatska ušla u EU, stanje u njihovim zatvorima je skoro isto kao i u zatvorima u region kao i u zemljama koje su na putu da postanu članice EU. Ono što treba sve nas da zebrine je pojavnost hepatitis C. Pojavnost HIV-a nije zabrinjavajuća jer je i u zatvorima kao i u opštoj populaciji prevencija HIV-a veoma niska. Hepatitis C, međutim ima jednu stalnu progresiju i svi treba da se zapitamo kako dalje.”