Od 1985. Grenland je izgubio približno 5.091 kvadratni kilometar leda utvrdili su istraživači posmatranjem satelitskih snimaka. Naučnici su rekli da ranija praćenja nisu registrovala topljenje na rubovima ledenog pokrivača, poznato kao "teljenje" ledenjaka, koje mjeri otpadanje leda na ivicama. Zašto?
Takva pogrešna procjena brzine otapanja ledene mase ukazuje na veći rizik od promjena u okeanskim strujama i globalnih vodenih tokova, navela je studija objavljena 17. januara u magazinu Nature pod naslovom "Sveprisutno ubrzanje otapanja ledenog pokrivača na Grenlandu od 1985. do 2022".
Veza otapanja leda i morskih struja
Do danas, topljenje ledenog pokrivača na Grenlandu najviše doprinosi porastu nivoa mora, a naučnici su podcijenili količine ledenog pokrivača za 20 posto, što je pokazala nova studija koja je ovaj fenomen pratila od 1985. U prosjeku to znači da Grenland gubi 30 miliona tona leda po satu zbog klimatske krize.
Neki naučnici su zabrinuti da otopljeni led koji pada u Atlantski okean može značiti poremećaje i nestanak okeanskih struja što bi imalo ozbiljne posljedice na čovječanstvo.
Posljednji put kada je došlo do velikog usporavanja moćne mreže okeanskih struja koje oblikuju klimu oko sjevernog Atlantika, Evropu je zahvatilo ledeno doba. Taj period je trajao duže od jednog milenijuma. Bilo je to prije otprilike 12.800 godina.
U Atlantiku se tragalo za vjesnicima promjena u spletu okeanskih struja nazvanih Atlantska meridionalna obrtna cirkulacija ili AMOC i već je poznato da je ova mreža najslabija u posljednjih 1.600 godina. Istraživači su 2021. uočili znake upozorenja koji se približavaju prelomnom trenutku, jer je nedavna studija pokazala da bi se to moglo desiti već 2025. godine u najgorem slučaju.
Ovaj sistem struja uključuje Golfsku struju koja donosi tople tropske vode na jugoistočnu obalu Sjedinjenih Država i duž evropske obale Atlantskog okeana, što doprinosi relativno blagim temperaturama.
Izgubljene tone leda
Značajan dio ledenog pokrivača na Grenlandu, kako navode naučnici, približava se tački bez povratka gdje se već očekuje porast nivoa mora od jednog do dva metra.
Gubitak leda na Grenlandu, koji je posljedica globalnog zagrijavanja, prati se decenijama tehnikama koje proučavaju podatke mjerenja visine ledenog pokrivača ili njegove težinu putem gravitacionih podataka koji su dobri za određivanje gubitke leda koji završe u moru i tako povećavaju nivo vode.
Ranija studija je pokazala da je otapanje samo jednog sloja ledenog pokrivača doprinijelo da se nivo mora podigne za više od 17 posto u periodu od 2006. do 2018.
Međutim, ova tehnika ne može da odredi povlačenje glečera koji se već nalaze ispod nivoa mora u uskim fjordovima oko ostrva. Studija objavljena u magazinu Nature analizira satelitske snimke kako bi se odredio trenutni položaj brojnih grenlandskih ledenjaka svakog mjeseca od 1985. do 2022. godine. Ispostavilo se da je skraćivanje ledenjaka veliko i da je izgubljeno trilion tona leda.
"Gotovo svaki glečer na Grenlandu se tokom dvije posljednje decenije povukao odnosno smanjio, pretpostavljamo da će ledenjaci koji su najosjetljiviji na promjene u sezonskim vremenskim razmacima pokazati najveću osjetljivost na klimatske promjene koje nas očekuju u budućnosti", zaključuje studija.
Podaci pokazuju da je nivo povlačenja leda bio stabilan do 1990-ih, a da se od 2000. stopa gubitka ubrzava, kada svaka regija pokrivena ledom bilježi velike gubitke.
Istraživači su koristili zapažanja sa 203 morska glečera i četiri glečera koji su spojeni sa kopnom, a koji čine 90 posto ukupne mase ledenog pokrivača.
Samo jedan ledenjak je dobio na ledenoj masi tokom tog perioda, što je neuporedivo sa gubicima na drugim dijelovima ledenog pokrivača.
Dva glečera koja su izgubila najviše mase, Jakobshavn Isbrae u bliziji Ilulissata na zapadnoj obali i Zachariae Isstrom na sjeveroistoku Grenlanda, razlikovala su se tokom godišnjih doba i na gubitak leda dosta je uticala okeanska struja i temperatura vode.
Sezonske varijacije ledenog pokrivača
Naučnici su utvrdili da sezonske varijacije ledenjaka najbolje predviđaju dugoročni gubitak mase. Autori studije tvrde da su zabilježili više od 1.000 gigatona izgubljenog led koji nije uključen u prošle studije praćenja ledenog pokrivača na Grenlandu.
Kako piše ekološki portal Carbon Brief, grenlandski godišnji ciklus pokriva 12 mjeseci do kraja avgusta.
Uzorci pokazuju da ledeni pokrivač uglavnom dobija sniježnu masu od septembra, akumulirajući led tokom jeseni, zime i do proljeća. Zatim, kako se godina zagrijava do kasnog proljeća, ledeni pokrivač počinje da gubi više leda površinskim otapanjem nego što dobija od svježeg snijega, ovo traje od kraja juna. Sezona topljenja obično traje do sredine ili kraja avgusta.
Novi snijeg i izgubljeni led na površini ledene ploče tokom ciklusa od 12 mjeseci su "površinski bilans mase" (SMB) ledenog pokrivača. SMB se sastoji od dobitaka zbog snježnih oborina i gubitaka zbog oticanja i isparavanja. Stoga su snježne padavine jedini način da ledena ploča dobije masu.
Lančane reakcije klimatskih promjena
Otapanje rubova grenlandskih ledenjaka bilo je pomalo zanemareno dok su se naučnici fokusirali na urgentno pitanje porasta razine mora, piše New York Times i prenosi riječi stručnjaka za glečere Vincenta Verjansa sa IBS Centra za klimatsku fiziku na Nacionalnom univerzitetu Pusan u Južnoj Koreji, koji je pregledao studiju i rekao da će ona naučnicima pomoći da bolje razumiju klimatski sistem u cjelini i način na koji se globalno zagrijavanje raspoređuje između atmosfere, okeana i ledene ploče.
Drugi naučnik, čije mišljenje prenosi britanski Guardian, Tim Lenton sa Univerziteta u Exeteru, koji nije učestvovao u istraživanju kaže da "zabrinjavaju dodatne količine slatke vode u sjevernom Atlantiku, naročito zbog formiranja dubokih voda u morima Labrador i Irminger unutar subpolarnih kruženja".
On je naveo da efekti imaju uticaj na klimu u Velikoj Britaniji, zapadnoj Evropi, dijelovima Sjeverne Amerike i Sahela gdje bi zapadnoafrički monsun mogao da bude ozbiljno poremećen.
Facebook Forum