Priredile: Jasmina Lazić i Milena Mitrović
Godina 2015. ostaće upamćena po terorističkim napadima u Francuskoj i najvećoj izbjegličkoj krizi u Evropi nakon Drugog svjetskog rata.
Od važnijih dešavanja još izdvajamo sporazum o obustavi vatre na istoku Ukrajine između zvaničnog Kijeva i proruskih pobunjenika koji je postignut u Minsku, a uz posredovanje lidera Rusije, Njemačke i Francuske, od čijeg potpisivanja borbe nisu stale, a broj mrtvih i dalje raste, zatim po postignutom istorijskom sporazumu između svjetskih sila i Irana o spornom nuklearnom programu, dok je Nobelova nagrada za mir dodjeljena Nacionalnom kvartetu za dijalog u Tunisu, za doprinos demokratiji nakon revolucije u toj zemlji.
JANUAR
U januaru je Švajcarska banka saopštila da odustaje od politike koja je ograničavala rast franka u odnosu na evro. Ova neočekivana odluka podstakla je previranja na tržištima.
Kralj Saudijske Arabije Abdulah umro u 90. godini.
Međutim, svijet je početkom godine šokirao teroristički napad na satirički časopis "Šarli Ebdo" u Parizu 7. januara oko 11 sati po srednjevropskom vremenu dva maskirana napadača naoružana automatskim puškama, sačmaricom i ručnim bacačem raketa, upali su u redakciju časopisa. Tokom napada je poginulo najmanje 12 ljudi, uključujući dva policajca, kao i glavni urednik lista Stefan Šarbonije, te trojica vodećih karikaturista.
FEBRUAR
U februaru su Kinezi dočekali Novu godinu tzv. “drvene koze”, koja kako smatraju donosi energiju čiste kreativnosti, izobilja i – iznenađenja.
Sa druge strane svijeta, u Kopenhagenu dvojica naoružanih ljudi otvorila su vatru tokom debate o slobodi govora i karikaturama proroka Muhameda. Jedna osoba je poginula.
Sukobi u Ukrajini izmedju proruskih separatista i službenog Kijeva se ne smiruju. Zapad traži način da se postigne primirje. U Minsku je sredinom februara postignut dogovor o prekidu vatre. Od tog trenutka do kraja 2015. u Ukrajini je u sukobima poginulo više od devet hiljada ljudi.
Krajem februara u centru Moskve ubijen je ruski opozicionar Boris Njemcov.
MART
NASA je u martu objavila da je njena letjelica ušla u orbitu Cerere, jedine patuljaste planete u sunčevom sistemu. Izraelski premijer Benjamin Netanjahu u Vašingtonu, pred moćnim američkim proizraelskim lobijem, krenuo u ofanzivu kako bi spriječio moguće sklapanje sporazuma između SAD-a i Irana o spornom nuklearnom program.
APRIL
Razorni zemljotres jačine 7,9 stepeni Rihterove skale pogodio je u aprilu Nepal usmrtivši skoro devet hiljada ljudi. Podrhtavanje tla osjetilo se i u sjevernoj i sjevernoistočnoj Indiji, Tibetu, Kini, Pakistanu i Bangladešu, gdje je takođe bilo ljudskih žrtava. Bio je to najjači potres u poslednjih 80 godina na ovom području. Istog mjeseca, Svjetska zdravstvena organizacija saopštila je da su Sjeverna i Južna Amerika postale prvi region u svijetu u kojem je iskorijenjena rubeola.
Poglavar Katoličke crkve papa Franjo povodom obilježavanja 100 godina od masakra nad Jermenima u Otomanskom carstvu je izjavio: ”Bio je to prvi genocid u 20 vijeku".
MAJ
Maj mjesec protekao je u znaku obilježavanja 70. godišnjice završetka Drugog svjetskog rata. Tim povodom Kim Džong Un, lider Sjeverne Koreje odbio je poziv iz Moskve da prisustvuje proslavi pobjede Sovjetskog Saveza u Drugom svjetskom ratu, jer su ruske vlasti odbile njegov zahtjev za specijalan tretman.
U Americi je odlučeno da će policajci uskoro na svojim uniformama nositi kamere na osnovu kojih će policijske agencije imati bolji uvid u hapšenja.
Na parlamentarnim izborima u Velikoj Britaniji konzervativci su osvojili apsolutnu većinu sa 331 poslanikom od ukupno 650 u Donjem domu Parlamenta i time obezbjedili drugi, jači mandat premijera Dejvida Kamerona.
Novinarki našeg radija Hadidži Ismailovoj, koja se nalazi u azerbejdžanskom zatvoru, dodjeljena nagada Pen centra za slobodu pisanja.
JUN
Krajem juna u terorističkom napadu na dva hotela u popularnom ljetovalištu Sus u Tunisu najmanje 37 osoba je ubijeno, a 36 ranjeno. Odgovornost za napad preuzela je militantna Islamska država.
U vazdušnom napadu na sjeveru Iraka uništena je jedna od najvećih fabrika oružja koju kontrolišu pripadnici militantne grupe Islamska država.
U njemačkom gradu Hanoveru privremeno je evakuisano oko 31.000 stanovnika nakon što su građevinci pronašli neeksplodiranu bombu iz Drugog svjetskog rata od 250 kg.
Papa Franjo boravio u jednodnevnoj posjeti Bosni i Hercegovini.
JUL
Bombaški napadi nastavljeni su i u julu i to u Nigeriji. U eksplozijama dvije bombe podmetnute na centralnoj pijaci u gradu Gombeu život je izgubilo 49 ljudi, dok je 71 ranjeno.
Petog jula građani u Grčkoj su odgovarali na referendumsko pitanje: Da li da se prihvati nacrt sporazuma koji je predstavila Evropska komisija, Evropska centralna banka i MMF na sastanku Evrogrupe 25. juna 2015 i koji se sastoji od dva dokumenta, a sačinjava jedinstven prijedlog? Prvi dokument je naslovljen Reforme za dovršetak aktuelnog programa i poslje njega, a drugi Preliminarna analiza održivosti duga. Većina građana izjasnila se protiv dodatnih mjera štednje u zamjenu za finansijsku pomoć zapadnih kreditora.
Bivši američki predsjednik Bil Klinton održao je govor u Srebrenici povodom 20 godina genocida nad Bošnjacima.
U Beču postignut istorijski sporazum zapadnih sila i Irana o spornom nuklearnom programu Teherana.
Na samom početku mjeseca, američki predsjednik Barak Obama najavljuje obnovu diplomatskih odnosa sa Kubom, nakon više od 54 godine kada je Vašington na vrhuncu Hladnoga rata zatvorio ambasadu u Havani.
AVGUST
U avgustu eskalira migraciona kriza, nakon više od pola vijeka na Kubi se zavijorila zastava Sjedinjenih Američkih Država. Premijer Grčke Aleksis Cipras podnosi ostavku, dok trupe militantne grupe Islamska država uništavaju drevni sirijski grad Palmiru.
SEPTEMBAR
NASA u septembru objavljuje da na Marsu ima vode, dok istog mjeseca Aleksis Cipras odlučuje da se vrati u stolicu premijera Grčke. U južnoj Africi otkriveni su ostaci do sada nepoznate vrste čovjekovog pretka, koji je dobio ime homo naledi.
OKTOBAR
Krajem oktobra Kina nakon 36 godina ukida “politiku jednog djeteta”. Istog mjeseca meksičku obalu pogađa najintenzivniji uragan ikada, jačine 265 kilometara na sat nazvan Patricija.
Proglašeni dobitnici Nobelovih nagarda. Ona za književnost otišla je bjeloruskoj književnici Svetlani Aleksijevič, dok je tuniski Kvartet za dijalog dobitnik Nobelove nagrade za mir.
Ruski avion oboren je 31. oktobra neposredno nakon polijetanja iz egipatskog ljetovališta Šarm el Šeik. Svih 224 putnika i članova posade je poginulo. Rusija ističe da je tragedije rezultat terorističkog čina, odnosno podmetanja eksplozivne naprave.
NOVEMBAR
U novembru ponovno teroristički napad u Parizu. U seriji napada 13. novembra ubijeno je 130 ljudi, a stotine je ranjeno. “Neće nam oteti naše vrijednosti”, poručeno je militantnoj Islamskoj državi koja je preuzela odgovornost za terorističke napade.
Zbog obaranja ruskog vojnog aviona na granici Turske i Sirije, odnosi Moskve i Ankare se pogoršavaju. Turska kaže da je ruski avion povrijedio njen vazdušni prostor, dok Rusija i dalje tvrdi da avion nije ušao u vazdušni prostor Turske.
U Singapuru dolazi do “istorijskog rukovanja” između predsjednika Tajvana i Kine, Ma Jing-jeo i Si Ðinpinga. Ovo je prvi susret zvaničnika dvije zemlje od kako se Tajvan izdvojio od Kine tokom građanskog rata 1949. godine.
Rumunski premijer, Viktor Ponta, podnosi ostavku zbog požara u noćnom klubu u Bukureštu u kome je stradalo više od 30 ljudi.
DECEMBAR
Na kraju godine, u decembru mjesecu predstavnici 195 zemalja svijeta usvojili su u Parizu Sporazum o klimi koji predviđa da do kraja vijeka bude ograničen rast globalnih prosječnih temperatura na ispod dva stepena Celzijusa u odnosu na predindustrijski period.
Broj izbjeglica i migranata koji su ušli u EU premašio milion ljudi.
Istog mjeseca je premijerno prikazan nastavak jedne od najčuvenijih franšiza, "Star Wars - Buđenje sile"…
