Prosrpska opozicija je treću godinu zaredom obilježila datum koji nazivaju srpskim oslobađanjem Budve u Prvom svjetskom ratu, iako je struka konstatovala da je riječ o istorijskom falsifikatu. I dok iz prosrpskih partija najavljuju izgradnju spomenika srpskim vojnicima, u Liberalnoj partiji cilj ovakvog okupljanja ocjenjuju identičnim nedavnim okupljanjima opozicije ispred parlamenta i na podgoričkim ulicama.
Par desetina članova opozicionih partija NOVA i SNP izvjesilo je vijenac nad pločom uklesanom iznad Veljih vrata u Starom gradu, na kojoj piše: “Uspomena na dolazak hrabre pobjedonosne srpske vojske koja poslije junačnih pobjeda oslobodi Budvu, na Mitrovdan 8. novembra 1918".
"Okupaciona sila povukla se pred naletima srpske vojske koja je posle probijanja Solunskog fronta ubrzano stizala ne samo kroz Srbiju, nego preko cijelog Balkana, koji su naseljavali Južnoslovneski narodi", kazao je okupljenima odbornik NOVA-e Đorđije Pribilović.
Ako prosrpska opozicija dođe na vlast, okupljanja pod pločom biće masovnija, a srpski vojnici dobiće spomenik, najavio je predsjednik budvanskog SNP-a Veselin Marković.
"U našem gradu nemamo spomenik tim divnim, hrabrim ljudima koji su živote dali za slobodu, i vjerujem da je to i što se NOVA-e tiče, a SNP-a svakako, jedna od obaveza nakon što preuzmemo vlast u ovom gradu, da se zaista na dostojanstven način odužimo tim naašim precima".
Okupljanja prosprske opozicije 8. novembra, da bi, kako kažu "obiljezili oslobađanje Budve srpskim trupama iz Prvog svjetskog rata", počelo je 2013. Tada su ih dolaskom podržali ambasador Srbije Zoran Bingulac i bivši predsjednik Opštine Budva Lazar Rađenović. Druga dva koaliciona partnera iz vlasti – SDP i Liberali – osudili su taj potez kao provokaciju, te velikodržavnih i imperijalnih aspiracija prema Crnoj Gori.
„Činjenica je da su Crnu Goru i Budvu 1918, uz manji otpor neprijatelja, faktički oslobodili crnogorski komiti i crnogorski slobodari, tako da su srpske trupe, bez opaljenog metka i bez ijedne kapi prolivene srpske krvi, umarširale u već oslobođene crnogorske gradove, a time i u slobodnu Budvu", saopštili su tada iz SDP-a.
Generalna direktorka Direktorata za kulturnu baštinu Lidija Ljesar je ocijenila da se ploča ne može smatrati "kulturnim slojem", što se čulo sa pojedinih političkih adresa koji su protiv njenog uklanjanja.
"Kulturnim slojem bi se mogao smatrati grb Karađorđevića, što ima istorijskog utemeljenja", ocijenila je Ljesar.
Nakon najnovijeg poteza opozicije, iz Liberalne partije očekuju od novog predsjednika Opštine da ispoštuje mišljenje struke o tome da je riječ o istorijskom falsifikatu, kaže predsjednik budvanskih Liberala Blažo Rađenović.
"Očekujemo od gospodina Srđe Popovića da se ozbiljnije i profesionalnije odnositi prema ovom istorijskom falsifikatu i degaradaciji starogradskih bedema, te poslati zahtjev Ministarstvu kulture da dalje preuzme ovaj slučaj."
Podsjetimo, nakon početka okupljanja prosrpske opozicije 8. novembra, Liberali su zatražili mišljenje Komisija za podizanje spomen obilježja Ministarstva kulture. Njihov odgovor je da natpis na ploči ne odgovara istorijskim činjenicama, uz podsjećanje da istorijske fakte da na taj datum 1918. Austrougarska nije postojala, a članice tadašnje Austrougarske monarhije su nedeljama prije toga proglasile nezavisnost u svojim parlamentima. Pitamo Đorđa Pribilovića iz NOVA-e što kaže na konstatacije da njegova partija obilježava istorijski falsifikat.
“Pa, znate, ni za Pariz nisu bile borbe. Nije ni u Drugom svjetskom ratu za Budvu bilo borbi. Ni za mnoge druge gradove. Ali su bile neke borbe koje su natjerali onoga koji je držao grad da se povuče i da ga napusti. Mora se znači odabrati neki trenutak, koji će se slaviti simbolično, kada ta vojska koja oslobađa ulazi u grad”, kaže Pribilović.
S druge strane, Liberali kažu da slavljenje falsifikovanih oslobodilaca vide kao pokušaj oslobađanja Crne Gore od – države, kaže Blažo Rađenović.
"Najnovije okupljanje je dio mozaika koji smo viđeli nedavno u Podgorici, ispred Skupštine i na ulicama, a sve pod blagoslovom ekspoziture Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori, odnosno mitropolita Amfilohija. To je onaj oslobodilački barjak koji jeoborio zaštitnu ogradu ispred Parlamenta da poništi crnogorsku državnost, i da nas oslobode. Dakle, te dvije slobode su dio iste slobode".
Iako i država i lokalna vlast mogu po više osnova ukloniti spornu ploču, jer je postavljena na zakonom zaštićen spomenik kulture, nema nagovještaja da bi vladajući DPS to mogao učiniti; posebno ne uoči izbora koji slijede naredne godineu Budvi i Crnoj Gori.