Crnogorska javnost još iščekuje prve zvanične nalaze da li je tokom policijske akcije na Cetinju 5. septembra bilo prekomjerne upotrebe sile prema građanima koji su protestovali protiv ustoličenja mitropolita crnogorsko primorskog Srpske pravoslavne crkve (SPC) Joanikija.
Proteste su organizovali građani i organizacije koji se bore za očuvanje crnogorske nacionalne suverenosti, podržani najjačom opozicionom Demokratskom partijom socijalista (DPS), i predsjednikom Crne Gore Milom Đukanovićem, smatrajući ustoličenje aktom klerikalizacije i „srpske okupacije“ .
U proteklih sedam dana institucijama koje se bave zaštitom ljudskih prava i kontrolom rada policije pristigao je veliki broj pritužbi građana na postupanje policije na Cetinju, prije svega na upotrebu suzavca i šok bombi.
„Kada pukne ta šok bomba osjećate se konfuzno, pogubljeno, blokirate skroz. Bukvalno se osjećate nemoćno. Nastaje metež“, kaže Predrag sa Cetinja koji je 5. septembra ujutro bio na radnom mjestu u Gradskoj kafani kada je oko 6 sati čuo zvuke prvog suzavca i šok bombi na centralnom trgu na Cetinju:
„Ne mogu reći da se u tim trenucima ne osjeća strah. Strah , ne za svoj život nego od spoznaje da vam to (bacaju suzavac i šok bombe) rade ljudi koji su tu da vas kao građanina štite“.
Dok se čekaju zvanični rezultati, građani se žale na policiju
Istog dana kada su se dogodili incidenti, ministar unutrašnjih poslova Sergej Sekulović izjavio je da je policija profesionalno odradila posao, čestitajući policajcima na „iskazanoj trpeljivosti i srazmjernoj upotrebi sile“. Naglasio je da su poštovali ustavna prava svih građana Crne Gore.
U međuvremenu iz MUP još nijesu saopšteni bilo kakvi preliminarni rezultati o mogućoj prekomjernoj upotrebi policijske sile prema građanima tokom cetinjskih protesta. Na pitanje RSE u kojoj fazi je taj posao i da li imaju bilo kakve rezultate, iz ministarstva nije bilo odgovora.
U međuvremenu, kancelariji Ombudsmana stigao je veliki broj prigovora na postupanje policije:
„Najviše prtužbi se odnosi na prekomjernu upotrebu hemijskih sredstava prinude i na povrede koje su zbog toga pojedini građani pretrpjeli. Građani najviše prigovaraju zbog toga što je policija krenula u akciju ničim izazvana jer se radilo o mirnom skupu“, kaže za RSE Ombudsman Siniša Bjeković.
U incidentima na Cetinju, prema zvaničnim podacima povrijeđeno je 30 građana i 30 pripadnika policije.
Ombudsman Siniša Bjeković podsjeća da su oni 5. septembra nakon završetka protesta otputovali na Cetinje da bi prikupili neophodne podatke od učesnika skupa ali i nadležnih. Najavio je da će sa konkretnim zaključcima i ocjenama izaći u javnost čim budu imali dovoljno provjerenih informacija.
Istog dana Savjet za građansku kontrolu rada policije je na vanrednoj sjednici posvećenoj dešavanjima na Cetinju saopštio da je došlo do prekomjerne upotrebe hemijskih sredstava.
Na sajtu savjeta do sada je objavljeno preko 20 prigovora građana koji su su se takođe najviše žalili na upotrebu suzavca i šok bombi.
Da li je policija koristila gumene metke?
Među građanima koji su se obratili Savjetu za građansku kontrolu rada policije je i Dejan Gogić iz Nikšića koji tvrdi da ga je policija pogodila gumenim metkom, što je kako ističe u prijavi konstatovao i ljekar u bolnici na Cetinju. Gogić je Savjetu za građansku kontrolu rada policije dostavio fotografiju sa povredama.
I Savjet je na osnovu kontakta sa povrijeđenim građanima, dostupne medicinske dokumentacije, fotografija i neposrednog pregleda od strane člana Savjeta dr. Aleksandra Mugoše "nesporno utvrdio da su određene povrede uzrokovane dejstvom gumenih metaka".
Iz Uprave policije su, međutim demantovali da su 5. septembra koristili gumenu miniciju protiv demonstranata.
Upotreba gumene municije nije zabranjena po Zakonu o unutrašnjim poslovima (član 112) proglašenim u junu ove godine.
Šok bombom na bivšeg lidera SDP
Opoziciona Socijaldemokratska partija (SDP) uputila je 8. septembra Savjetu za građansku kontrolu rada policije prijavu zbog nanošenja tjelesne povrede bivšem predsjedniku Skupštine Crne Gore i Parlamentarne Skupštine OEBS-a Ranku Krivokapiću, tokom protesta na Cetinju.
U prijavi tvrde da je policijski starješina prilikom intervencije protiv okupljenih građana, namjerno gađao Krivokapića šok bombom.
Upravo postupanje policije bilo je razlog novog okupljanja, u nedjelju 12. septembra na Cetinju na kojem su građani osudili, kako su rekli „neviđenu policijsku represiju“ nad mirnim građanima tokom događaja od 5. septembra. Kako su naveli, protest je organizovan protiv "onih koji su ih prošle neđelje trovali suzavcima, tukli gumenim mecima, gađali šok bombama“
Nema podataka o zagađenju vazduha nakon 5. septembra
Koliko je 5. septembra kada je policija više sati u kontinuitetu suzavcem i šok bombama rastjerivala demonstrante iz centra grada , vazduh na Cetinju bio zagađen, ostaće nepoznato. Na upit RSE o tome iz Centra za ekotoksikološka ispitivanja (CETI) odgovorili su da nijesu vršena mjerenja jer to od njih niko nije tražio.
„CETI nije dobio zahtjev ili nalog za mjerenje kvaliteta vazduha/uticaja na životnu sredinu na Cetinju nakon dogođaja od 05.09.2021. godine, tako da nisu vršena mjerenja kvaliteta vazduha na Cetinju“ navode iz CETI, dodajući da su 2. septembra kompletnu opremu za terenska mjerenja kvaliteta vazduha poslali na redovni godišnji servis.
Igor, jedan od Cetinjana koji su učestvovali u protestu kaže da je Cetinje bilo u bijelom dimu od suzavca:
„Ja sam poslije četiri sata , kada se sve završilo, izašao iz kuće i pošao po motor koji mi je ostao na benzijskoj pumpi. Imao sam umrijet od očiju, kako su me pekle od suzavca. Sjutri dan isto tako, a prali su ulicu i kiša je pala“.
Crkveni obred ustoličenja Joanikija održan je 5. septembra u Cetinjskom manastiru, uprkos dvodnevnim protestima tokom kojih su angažovane jake policijske snage.
Policija je par sati uoči ceremonije razbila do tada mirne demonstracije velikim količinama suzavca i šok bombama, a Joanikije i patrijarh srpski Portfirije su u manastir dovedeni helikopterom uz podršku antiterorističkih jedinica naoružanih dugim cijevima.
Cetinje, simbol crnogorske državne suverenosti je istovremeno i sjedište mitropolije SPC u Crnoj Gori.
Facebook Forum