Do opštih izbora u Bosni i Hercegovini ostala su još tri dana. I dok stranke i nezavisni kandidati privode kraju predizbornu kampanju, vrijeme je i za sumiranje onoga što su mediji radili tokom proteklih 30 dana. Iako su izostala prava istraživanja o tome čiju stranu su tamošnji novinari „držali“ proteklih mjesec dana, evidentno je da je podijeljenost bila vidljiva, da je bilo govora mržnje u programskim sadržajima, te da nije bilo dovoljno istraživačkog novinarstva. Novinari su više bili posmatrači nego što su aktivno učestvovali u medijskom izvještavanju.
Medijsko izvještavanje tokom predizborne kampanje u Bosni i Hercegovini proteklih mjesec dana potvrdilo je, po ko zna koji put, podijeljenost medija po političkim, etničkim i teritorijalnim linijama.
Kako to obično biva, zvaničnici na vlasti dobili su veći prostor od onih koji ne obnašaju političke funkcije. No, nevladin sektor nije se pretjerano bavio medijskom slikom, pa su, može se slobodno reći, izostala prava istraživanja čiju stranu su novinari „držali“ u posljednjih 30 dana.
No, ono što je golim okom vidljivo je da je, posebno u Republici Srpskoj, prisutna opšta medijska podijeljenost. Evo kako to izgleda u praksi:
Napadi jednih na druge, a istinska debata o suštinskim političkim i drugim pitanjima izostala je i ove godine.
Prema riječima Radenka Udovičića iz Media plan instituta, potvrdilo se i da su izborni programi imali znatno manju gledanost od programa vijesti:
„I Milorad Dodik i Bakir Izetbegović i drugi visoki funkcioneri koji su i lideri svojih stranaka i kandidati za najviše funkcije imaju priliku da u dnevnicima iznose svoje, doduše državne stavove, ali je činjenica da se na taj način utiče na javno mnijenje. Ono što je karakteristično, pogotovo za ovaj izborni proces, je da je bilo mnogo otkazivanja predstavnika koji su učestvovali u debatama. Rekorder je Bakir Izetbegović, koji se nigdje nije htio pojaviti, što je dosad ne zabilježeno u BiH“, konstatuje Udovičić.
Ništa bolja medijska slika nije ni u printanim medijima. Mnogi su, kako navodi Lejla Turčilo, profesorica na sarajevskom Fakultetu političkih nauka, otvoreno promovisali određene političke subjekte ili kandidate:
„Izuzev u slučaju Dnevnog avaza i Večernjeg lista, koji su izrazito negativno pisali o određenim političkim strankama - u slučaju Dnevnog avaza to je izrazito negativno pisanje o SDA, a u slučaju Večernjeg lista izrazito negativan ton prema SDP-u - u drugim medijima ova manipulacija građanima je uglavnom bila zasnovana na izostavljanju političkih subjekata“, ocjenjuje Turčilo.
Ipak, da se građanima ne može tako lako manipulisati, bar kada su u pitanju programski sadržaji tokom predizborne kampanje, pokazuje i anketa koju smo snimili u Banjoj Luci. Na pitanje da li su se mediji stavili u funkciju političkih blokova kažu:
No, ono što je zajedničko svima jeste da su pojedini mediji i ove godine u programima dopuštali govor mržnje.
„Mi smo uočili da je mnogo korišten govor mržnje i da je bilo mnogo nekih nacionalističkih poruka u kontekstu RS-a prema Federaciji. Također, političke partije većinom su glasačke poene nastojale da prikupe govoreći protiv drugih političkih partija, a ne nudeći konkretna rješenja“, kaže članica istraživačkog tima nevladine organizacije ACIPS Medina Mujić.
Kada je riječ o praćenju predizborne kampanje na web portalima, ocjena je da su oni ponudili više suštinskih informacija ne samo o političkim subjektima već i o izbornom procesu.
I na online medijima je primijećeno preferiranje određenih političkih stranaka, ali ne u mjeri u kojoj se to dešavalo u elektronskim i printanim medijima.
Uzimajući u obzir sve činjenice, primjetno je kako ni ove godine nije bilo dovoljno istraživačkog novinarstva u bh. medijima tokom predizborne kampanje. Novinari su više bili posmatrači nego što su aktivno učestvovali u medijskom izvještavanju.
