Među poglavljima koje bi Crna Gora u pregovorima sa EU u dogledno vrijeme trebalo da otvori jeste i poglavlje 27 o životnoj sredini u okviru kojeg posebno zahtjevnu oblast predstavlja upravljanje otpadom.
Crna Gora ima problem sa raznim vrstama otpada ali se u javnosti rijetko ili gotovo uopšte ne govori o tome kako država upravlja elektronskim i električnim otpadom.
Preciznije procjene koliko je elektronskog i električnog otpada u Crnoj Gori, nema ali je opšte mišljenje da ga nema mnogo, odnosno toliko da bi njegova reciklaža bila profitabilna za državne ili privatne kompanije.
Zato, kako u razgovoru za Radio Slobodna Evropa kaže Igor Jovanović iz Direkcije za upravljanje otpadom pri Ministarstvu održivog razvoja i turizma, rijetke kompanije koje se bave sakupljanjem i preradom otpada ne recikliraju isti nego ga izvoze:
„Postoje lokacije za preradu elektronskog i električnog otpada, odnosno registrovana su privredna društva i preduzetnici koji imaju dozvolu za preradu ovog otpada, ali zbog ne prevelikih količina nije prisutna prerada u cilju stvaranja novog proizvoda već se taj otpad uglavnom izvozi van granica Crne Gore. U svakom slučaju, tokom 2017. godine planirano je da na osnovu donešene strategije izrade specifičnog plana, uz uzimanje u obzir različitih iskustava država članica EU i specifičnosti Crne Gore, ta dokumentacija pokaže koji je najbolji način upravljanja otpadom kod nas.“
Zbog kratkog vijeka upotrebe moderne elektronike, ta vrsta otpada takođe predstavlja problem, što je u eri kompjutera posebno izraženo u IT sektoru, kaže nam stručnjak za informacione tehnologije, Boris Radović:
„Budući da se IT razvija veoma brzo, uređaji zastarijevaju i vi poželite da kupite novi za već par godina, postavlja se pitanje šta se onda događa sa tim starim uređajima koje smo nekada koristili kao što su i dalje prisutni stari katodni monitori i katodni televizori. Generalno, toga nema u nekim velikim količinama, ali te količine ipak nijesu zanemarljive. Ima načina da se sve to reciklira ali koliko ja znam niko se ovdje time ne bavi.“
Procjenjuje se da se na svijetu proizvodi oko 50 miliona tona električne i elektronske opreme koja završi kao otpad.
Samo u Evropi nastaje 20 miliona tona.
Uprkos naprednom zakonodavstvu Evropske unije, 75 odsto ili osam miliona tona električnog otpada iz Evrope ilegalno se izvozi u regione u razvoju, gdje često nedostaje ekološka i zdravstvena regulativa koja se tiče električnog i sličnih vrsta otpada.
Kako je elektronski i električni otpad klasifikovan kao opasan po životnu sredinu i ljude, on se iz domaćinstava i preduzeća mora sakupljati i odvajati odvojeno od ostalog otpada.
No građani u Crnoj Gori niti imaju razvijenu tu kulturu niti ih na to tjera sistem, naglašava Jelena Marojević iz ekološke nevladine organizacije Green Home:
„U Podgorici postoje četiri reciklažna dvorišta u kojima građani potpuno besplatno, između ostalog mogu da odlože i elektronski otpad. Problem je, međutim što to ipak nije zaživjelo, ne samo kada je u pitanju elektronski otpad, nego i druge vrste otpada koji je podložan reciklaži. Građani, na žalost nijesu dovoljno upoznati da postoje ta reciklažna dvorišta, ili su im daleko pa ne žele da ulažu dodatni napor tako da svoj elektronski otpad, na najnepopularniji način jednostavno odlažu pored kontejnera.“
Građani i država bi, poručuje Marojević trebalo da budu svjesni onoga što su u EU već konstatovali, a tiče se opasnosti od nepravilnog odlaganja elektronskog i električnog otpada:
„EU je elektronski i električni otpad proglasila kao jedan od najopasnijih koji postoji jer on u sebi može sadržati teške metale, živu ,olovo, kadmijum. Izuzetno je važno da se takav otpad odlaže na propisani način jer ako se to ne čini onda te materije mogu kroz zemlju recimo doći do podzemnih voda.“
Električni i elektronski uređaji i oprema predstavljaju sve proizvode čiji rad zavisi od električne energije.
To su veliki i mali uređaji u domaćinstvu kao npr: električni frižideri, mašine za pranje veša, hladnjaci, usisavači, tosteri, uređaji za sušenje kose, zatim Informaciona tehnika (IT) i oprema za telekomunikacije, radio, TV i video aparati, muzički instrumenti, oprema za osvjetljenje, razne vrste detektora i slično.
Elektronski otpad često sadrži vrijedne materijale, kao što su zlato i srebro, koji mogu da se povrate i ponovo upotrijebe, za šta za sada, kako smo čuli, u Crnoj Gori niti ima uslova niti ima interesovanja.
Facebook Forum