Kineski premijer Li Kećang na Samitu Kine i 16 zemalja srednje i istočne Evrope, koji se održava u Beogradu, naglasio je da je za podršku kompanijama iz regiona predviđena kreditna linija od deset milijardi dolara, uz ocjenu da će glavni projekti, poput izgradnje termoelektrane Stanari u Bosni i Hercegovini, mosta "Mihajlo Pupin" u Beogradu, autoputa Bar - Boljare i pruge Beograd - Budimpešta, pospješiti razvoj i donijeti korist stanovništvu. Za bh. ekonomiju takvi projekti su od velikog značaja, naročito ako se uzme u obzir da su strane investicije u ovoj godini za 60 posto manje u odnosu na prethodnu.
Privredna saradnja BiH i Kine do sada je uglavnom bazirana na uvozu kineske robe.
BiH je malo tržište za Kinu, koja svoju ekonomiju bazira na izvozu. S druge strane, nepovoljni uslovi za investiranje, ne idu u prilog BiH. Rezultat toga je vanjskotrgovinski deficit za Bosnu i Hercegovinu, podsjećaju u Vanjskotrgovinskoj komori BiH.
No, najava kineskog premijera Li Kećijanga na Samitu Kine i 16 zemalja srednje i istočne Evrope koji se održava u Beogradu da je ta zemlja spremna plasirati 10 milijardi dolara u razne projekte za BiH kao i za susjede može biti dobra prilika kaže ekonomski analitičar Vanjskotrgovinske komore BiH Duljko Hasić:
''Naime, Kina sebe ovdje vidi kao trgovačku silu. Njen je osnovni interes da plasira svoje proizvode, kinesku robu na tržište EU. Iz tog razloga vidim veliku šansu za kineska ulaganja, prvenstveno u oblasti infrastrukture, što bi pomoglo Kini da njeni proizvodi lakše i brže dođu na tržište EU. Prednost BiH je u geografskom položaju, odnosno u tranzitnom karakteru, tu mi imamo šansu da iskoristimo dio sredstava koje Kina planira uložiti u zemlje Zapadnog Balkana. Takođe, Kinezi imaju interes da zaposle svoju građevinsku operativu. Slučaj izgradnje autoputa Bar-Boljare-Beograd potvrđuje tu tezu, gdje su uložili ogromna sredstva i krenuli u realizaciju ovog projekta'', podsjeća Hasić.
Kineski premijer najavio je, između ostalog, da će glavni projekti biti izgradnja termoelektrane Stanari u Bosni i Hercegovini, mosta "Mihajlo Pupin" u Beogradu, autoputa Bar-Boljare i pruge Beograd-Budimpešta, što bi trebalo pospješiti razvoj.
Termoelektrana Stanari: Izvođači radova, a ne investitori
U Stanarima kod Doboja već je započela izgradnja termoelektrane. Vrijednost projekta je 350 miliona KM. Planirana godišnja proizvodnja električne energije je dva miliona megavati po satu, a termoelektrana će zapošljavati 900 ljudi. Termoelektrana bi trebala početi sa radom u septembru 2016. godine, kaže Predrag Cvetković iz TE Stanari:
''Sam proces zahtijeva angažovanje cijelog regiona. Uključene su i transportne kompanije, infrastruktura, željeznica i luke iz cijelog regiona.''
Kineske kompanije su izvođači radova, ali ne i investitori, napominje Pero Ćorić, direktor Sektora industrije i energetike u Privrednoj komori RS.
''Građevinski radovi idu svojim tokom. Naravno, kineska kompanija bila je najpovoljnija na tenderu i ona sada izvodi radove, kako građevinske tako i instaliranje opreme, investitor je drugi, ali ako se pojave u ulozi investitora onda je to za pozdraviti'', kaže Ćorić.
''Region Jugoistočne Evrope je odveć mali za visoka ulaganja, tako velikim ekonomskim partnerima kakvi su oni koji dolaze iz Kine, postaje atraktivniji kada se države regiona uvežu i istupe sa planovima zajedničkih projekata'', navodi predsedavajući Vijeća ministara Bosne i Hercegovine Vjekoslav Bevanda.
“Mi moramo davati gotove projekte i zainteresovati kinesku stranu. Što više se sa regijom uvežemo to bolje. Jer mi smo premali, a Kina je prevelika. Svaki regionalni projekat u kome učestvuje više država, dobija veću snagu i vrednost”, kaže Bevanda.
Budući da su Kinezi zainteresovani za infrastrukturne projekte mogli bi učestvovati u nekoliko pripremljenih projekata u BiH napominje Duljko Hasić iz Vanjskotrgovinske komore BiH.
''Osim projekta Stanari, BiH ima interesa da privuče kineske investitore za dva važna projekta, a to su izgradnja Bloka 7 termoelektrane Tuzla, osim toga kineski investitori su zainteresovani za TE Banovići. Osim toga biće ponuđeni i projekti izgradnje autoputa i to treba iskoristiti'', mišljenja je Hasić.
Miloš Todorović, predsjednik Udruženja ekonomista RS SVOT upozorava da šansu koju pruža Kina ne bi trebalo propustiti naročito ako se uzme u obzir pad stranih investicija posljednjih godina ne samo u BiH nego i u regionu.
''Nadamo se da će naši pregovarači shvatiti ovu priliku ozbiljno i da će obezbijediti povećanje stranih investicija koje su u zadnjih nekoliko godina u pravom smislu riječi mizerne'', zaključuje Todorović.
Predsjednik kineske Vlade izrazio je očekivanje da će trgovina između Kine i ovog dijela Evrope ove godine prvi put biti veća od 60 milijardi dolara, i dodao da su ekonomije Kine i 16 zemalja CEEC "veoma komplementarne".
