Zagovaranje ideje da će inicijativa "Otvoreni Balkan" značajno ubrzati proces evropskih integracija nije realna teza, a pokušaj da se pristupanje Evropskoj uniji (EU) svede isključivo na ekonomske aspekte, a ne demokratizaciju društva, može usporiti evropske integracije, ocijenjeno je u analizi Atlantskog saveza Crne Gore, koja je 17. februara predstavljena u Podgorici.
Regionalnu inicijativu "Otvoreni Balkan" su 2019. godine (tada pod nazivom "Mini-Šengen") pokrenuli predsjednik Srbije Aleksandar Vučić, premijer Albanije Edi Rama i tadašnji premijer Sjeverne Makednonije Zoran Zaev, u cilju međusobnog unapređenja slobode kretanja roba, usluga i ljudi.
Crna Gora, Bosna i Hercegovina i Kosovo nisu pristupile "Otvorenom Balkanu".
Crna Gora, predvođena Vladom Demokratske partije socijalista Mila Đukanovića, odbijala je učešće u toj regionalnoj inicijativi a ni Vlada Zdravka Krivokapića, koja ih je naslijedila nakon pobjede na izborima 2020. godine, nije pokazala namjeru da joj pristupi.
Međutim, Otvoreni Balkan se nalazi visoko u agendi modela manjinske Vlade koja bi, ukoliko se formira, zamijenila aktuelnu Vladu Zdravka Krivokapića koja je smijenjena 4. februara.
Predsjednik Antlantskog saveza Savo Kentera kaže da treba biti oprezan po ovom pitanju, da ima mnogo nepoznanica, te da se protivi pridruživanju Crne Gore Otvorenom Balkanu "ukoliko je ona alternativa ka EU".
Iako postoji otvorena podrška međunarodne zajednice da države Zapadnog Balkana prihvate ideju Otvorenog Balkana, prevashodno zbog zastoja u evropskim integracijama, u Atlantskom savezu smatraju da se u osnovi ovog projekta nalaze političke namjere u kojima su dobiti prepoznale tri zapadnobalkanske države – Srbija, Sjeverna Makedonija i Albanija.
"Otvoreni Balkan je shvaćen kao politički projekat Aleksandra Vučića i Edija Rame kako bi se približili Evropskoj uniji. Dodatno, ukidanje graničnih kontrola između država Zapadnog Balkana tumači se i kao uvod u ostvarivanje velikodržavnih ambicija Srbije i Albanije, odnosno stvaranje privida da svi Srbi, odnosno Albanci, žive u istoj državi", navodi se u analizi.
Prema navodima dokumenta, "Otvoreni Balkan" može poslužiti Vučiću i Rami kao izgovor za izbjegavanje korjenitih promjena, prije svega u oblasti vladavine prava.
"Otvoreni Balkan otvara vrata snažnijem uplivu trećih strana u region Zapadnog Balkana. Upravo Srbija, kao ekonomski i politički najuticajnija država Zapadnog Balkana ima potencijal da sve ostale zemlje iz regiona povuče ka drugim centrima moći, posebno imajući u vidu najavljenu liberalizaciju trgovinskih odnosa između Srbije i Kine kroz Sporazum o slobodnoj trgovini, kakav sa tom državom nemaju ni Evropska unija, Sjedinjene Američke Države ili Rusija", kaže se u analizi.
Dvije od tri države koje su inicirale projekat "Otvoreni Balkan" –Sjeverna Makedonija i Albanija, još nijesu otvorile pregovore sa Evropskom unijom.
Crna Gora je pregovore za članstvo u Evropskoj unji počela 2012. godine.
U međuvremenu je otvorila sva pregovaračka poglavlja a privremeno zatvorila tri. Posljednje poglavlje 8 – Konkurencija, otvoreno je u junu 2020. godine.
