RSE: Mislite li da su Evropske snage osposobljene, ne samo u vojnom smislu, da u ovoj njihovoj prvoj vojnoj misiji adekvatno zamijene NATO u BiH, s obzirom na oprecne interese pojedinih evropskih clanica prema Bosni 90-tih godina?
GNESOTTO: Odgovor je apsolutno da, iz dva razloga. Prvo, ne treba zaboraviti da su NATO snage, odnosno SFOR, bile sastavljene od 95 posto evropskih snaga koje ce i dalje ostati na terenu. Zato, ako su evropski vojnici bile u stanju ciniti NATO uspjesnim, to ce isto tako biti i sa Evropskim snagama. U prethodnom sastavu SFOR-a bilo je manje od dva procenta americkih vojnika. Drugi vazan razlog je sto vise nema razlicitog odnosa medju evropskim zemljama u vezi BiH kao i cijelog balkanskog regiona. Vi ste u pravu, bilo je pocetkom devedestih godina razlika, prije svega izmedju Francuske, Njemacke i Velike Britanije, ali sada vise u Evropi nema nacionalnih politika u vezi sa Balkanom i to je vjerovatno jedino mjesto na svijetu gdje Evropa ima iskrenu zajednicku spoljnu politiku. Zato ja mislim da ce evropske snage biti u stanju zamijeniti NATO i posao u BiH obaviti uspjesno.
RSE: Ipak, paralelno sa Evropskim snagama u BiH ce djelovati i NATO s americkim vojnicima. Imace svog komandanta i stab u Sarajevu. Utice li to, po vasem misljenju, na kredibilitet mirovne misije EU u BH?
GNESOTTO: Prije svega, SAD su uvijek bile vojno prisutne u BiH i nastojale su sve vise saradjivati sa Evropskim snagama, kao sto je slucaj, npr. i u Afganistanu. Ja mislim da je za ljude u BiH vazano da ce i buduce malo prisustvo Amerikanaca imati dodatni efekat u povecanju kredibiliteta Evropskih snaga, iako su Evropljani i do sada cinili vecinu u stabilizacijskim snagama. Najvaznije je da se Evropa i SAD slazu oko politicke buducnosti te zemlje, a slazu se. Prema tome, cinjenica da li su americke trupe tu ili ne, ne pravi bitnu razliku.
RSE: Evropsku misiju u BiH ceka veoma vazan nedovrsen posao od strane NATO snaga - najtrazeniji haski bjegunci su jos uvijek na slobodi. Mislite li da je Evropa u stanju da ih uhapsi i posalje u Hag?
GNESOTTO: Jedan od glavnih razloga sto su Amerikanci ostali u BiH jeste da zavrse zapoceti posao, ali i dalje ostaje nejasnoca ko ce biti odgovoran za hapsenje ratnih zlocinaca – evropske ili americke snage. Ali najvaznije je da oni budu uhapseni sto prije, jer je to od posebne vaznosti za buducu evropeizaciju BiH.
RSE: Postoji li politicka volja u EU da se uhapse ratni zlocinci?
GNESOTTO: Naravno, Evropa vrsi pritisak na sve strane u regionu, i na Srbiju, i Hrvatsku, kojoj se saradnjom sa Haskim tribunalom uslovljava pristup EU, tako da je to veoma ozbiljno.
RSE: Jesu li potrebni danas Amerikanci u mirovnom procesu na Balkanu?
GNESOTTO: Prije svega, Amerikanci u zadnje tri godine govore kako zele da Evropa cini vise u mirovnom procesu na Balkanu, jer oni imaju druge prioritete izvan Evrope. Amerikanci bi zbog toga htjeli da Evropska unija preuzme najveci dio mirovnih obaveza na Balkanu i zato je transfer sa NATO-a na Evropu bio tako brz i uspjesan. Neophodno je, medjutim, da postoji zajednicka pozicija Evrope i SAD o buducnosti Balkana. Nije americko vojno prisustvo to sto je neophodno, nego da ljudi na terenu znaju da Amerika podrzava evropsku politiku i evropsku poziciju u Bosni i uopste na Balkanu. I, koliko ja znam, ne postoji neslaganje izmedju Amerike i Evrope oko politicke buducnosti Balkana.
RSE: Da li je razlog americkog prisustva u regionu ipak pitanje ocuvanja strateske pozicije u transatlantskim odnosima?
GNESOTTO: Ja mislim da ce to pitanje biti testirano izvan Evrope. Sto se tice Balkana, nema velikih izazova za transatlantske odnose, jer se Evropa i Amerika slazu oko svih kljucnih pitanja, ukljucujuci i buducnost Kosova, BiH, Hrvatske. Transatlantski odnosi bi mogli biti tesirani u buducnosti na drugim kriznim podrucjima, kao sto su Irak, Iran i Bliski Istok.
RSE: Koliko je bosanska misija EU snaga vazna za realizaciju ukupne evropske bezbjednosne strategije?
GNESOTTO: Da, veoma je vazna. Treba imati na umu da je evropska bezbjednosna i odbrambena politika nastala zbog Balkana, zbog rata na Kosovu 1999., kada je EU odlucila kreirati i primjeniti vlastitu odbrambenu politiku. Pet godina poslije toga postignut je ogroman uspjeh. Cinjenica da je danas EU sposobna da preuzme sve aspekte stabilizacije BiH, i politicke, ekonomske, komercijalne, kao i vojne i policijske obaveze, to znaci da EU ima veoma konzistentnu politiku u Bosni, sto je veoma vazno ne samo za sigurnosnu politiku, nego i za sve njene clanice da znaju da ne mogu zakazati u ovoj misiji jer je to najvazniji Evropski zadatak narednih godina.
RSE: Je li evropska misija u Bosni prikladnija i efikasnija forma od ranijih stabilizacijskih snaga da se potstakne njen ulazak u EU integracije?
GNESOTTO: Na Balkanu raste proces evropeizacije. Najprije je u BiH prije dvije godine zapocela policijska misija EU. Takodje postoji i Visoki predstavnik u cijim je rukama politicka buducnost zemlje. Sve je to vazno, ne samo za integraciju Evrope, zato sto postoji njen jedinstven pogled na buducnost BiH, vec zato sto je to veoma vazno i za BiH ako zeli da postane clanica EU.
RSE: Moze li se ocekivati da Evropske snage tokom svog trogodisnjeg manadata definitivno okoncaju posao medjunarodnog mirovnog prisustva u toj drzavi – sto ukljucuje pretpostavku da ce ratni zlocinci prethodno biti uhapseni?
GNESOTTO: Da, ja mislim da je to razuman vremenski period. Nadam se da ce za te tri godine biti moguce zavrsiti najmanje vojni dio Daytonskog sporazuma.
RSE: Sta bi trebalo da bude danas, devet godina nakon prestanka rata, osnovna uloga i strategija evropske mirovne misije u BiH i regiji?
GNESOTTO: Glavna uloga mirovnih operacija Evropske Unije, kako u BiH, tako i na drugim mjestima, je uspjesna obnova politickih procesa. Mirovne snage su tu da doprinose sigurnosti i stabilnosti zemlje, ali i da pomognu lokalnim zvanicnicima da kreiraju vlastite sigurnosne snage, policiju, pravosudni sistem. I, takodje, trebaju da hapse ratne zlocince. Ja mislim da ce to u naredne tri godine biti ucinjeno.
Sigurna sam da EU to zeli, i ako ulozi sve snage, to moze i uraditi, jer to nije tako tezak zadatak kao sto su, napr. Irak i Bliski Istok.
GNESOTTO: Odgovor je apsolutno da, iz dva razloga. Prvo, ne treba zaboraviti da su NATO snage, odnosno SFOR, bile sastavljene od 95 posto evropskih snaga koje ce i dalje ostati na terenu. Zato, ako su evropski vojnici bile u stanju ciniti NATO uspjesnim, to ce isto tako biti i sa Evropskim snagama. U prethodnom sastavu SFOR-a bilo je manje od dva procenta americkih vojnika. Drugi vazan razlog je sto vise nema razlicitog odnosa medju evropskim zemljama u vezi BiH kao i cijelog balkanskog regiona. Vi ste u pravu, bilo je pocetkom devedestih godina razlika, prije svega izmedju Francuske, Njemacke i Velike Britanije, ali sada vise u Evropi nema nacionalnih politika u vezi sa Balkanom i to je vjerovatno jedino mjesto na svijetu gdje Evropa ima iskrenu zajednicku spoljnu politiku. Zato ja mislim da ce evropske snage biti u stanju zamijeniti NATO i posao u BiH obaviti uspjesno.
RSE: Ipak, paralelno sa Evropskim snagama u BiH ce djelovati i NATO s americkim vojnicima. Imace svog komandanta i stab u Sarajevu. Utice li to, po vasem misljenju, na kredibilitet mirovne misije EU u BH?
GNESOTTO: Prije svega, SAD su uvijek bile vojno prisutne u BiH i nastojale su sve vise saradjivati sa Evropskim snagama, kao sto je slucaj, npr. i u Afganistanu. Ja mislim da je za ljude u BiH vazano da ce i buduce malo prisustvo Amerikanaca imati dodatni efekat u povecanju kredibiliteta Evropskih snaga, iako su Evropljani i do sada cinili vecinu u stabilizacijskim snagama. Najvaznije je da se Evropa i SAD slazu oko politicke buducnosti te zemlje, a slazu se. Prema tome, cinjenica da li su americke trupe tu ili ne, ne pravi bitnu razliku.
RSE: Evropsku misiju u BiH ceka veoma vazan nedovrsen posao od strane NATO snaga - najtrazeniji haski bjegunci su jos uvijek na slobodi. Mislite li da je Evropa u stanju da ih uhapsi i posalje u Hag?
GNESOTTO: Jedan od glavnih razloga sto su Amerikanci ostali u BiH jeste da zavrse zapoceti posao, ali i dalje ostaje nejasnoca ko ce biti odgovoran za hapsenje ratnih zlocinaca – evropske ili americke snage. Ali najvaznije je da oni budu uhapseni sto prije, jer je to od posebne vaznosti za buducu evropeizaciju BiH.
RSE: Postoji li politicka volja u EU da se uhapse ratni zlocinci?
GNESOTTO: Naravno, Evropa vrsi pritisak na sve strane u regionu, i na Srbiju, i Hrvatsku, kojoj se saradnjom sa Haskim tribunalom uslovljava pristup EU, tako da je to veoma ozbiljno.
RSE: Jesu li potrebni danas Amerikanci u mirovnom procesu na Balkanu?
GNESOTTO: Prije svega, Amerikanci u zadnje tri godine govore kako zele da Evropa cini vise u mirovnom procesu na Balkanu, jer oni imaju druge prioritete izvan Evrope. Amerikanci bi zbog toga htjeli da Evropska unija preuzme najveci dio mirovnih obaveza na Balkanu i zato je transfer sa NATO-a na Evropu bio tako brz i uspjesan. Neophodno je, medjutim, da postoji zajednicka pozicija Evrope i SAD o buducnosti Balkana. Nije americko vojno prisustvo to sto je neophodno, nego da ljudi na terenu znaju da Amerika podrzava evropsku politiku i evropsku poziciju u Bosni i uopste na Balkanu. I, koliko ja znam, ne postoji neslaganje izmedju Amerike i Evrope oko politicke buducnosti Balkana.
RSE: Da li je razlog americkog prisustva u regionu ipak pitanje ocuvanja strateske pozicije u transatlantskim odnosima?
GNESOTTO: Ja mislim da ce to pitanje biti testirano izvan Evrope. Sto se tice Balkana, nema velikih izazova za transatlantske odnose, jer se Evropa i Amerika slazu oko svih kljucnih pitanja, ukljucujuci i buducnost Kosova, BiH, Hrvatske. Transatlantski odnosi bi mogli biti tesirani u buducnosti na drugim kriznim podrucjima, kao sto su Irak, Iran i Bliski Istok.
RSE: Koliko je bosanska misija EU snaga vazna za realizaciju ukupne evropske bezbjednosne strategije?
GNESOTTO: Da, veoma je vazna. Treba imati na umu da je evropska bezbjednosna i odbrambena politika nastala zbog Balkana, zbog rata na Kosovu 1999., kada je EU odlucila kreirati i primjeniti vlastitu odbrambenu politiku. Pet godina poslije toga postignut je ogroman uspjeh. Cinjenica da je danas EU sposobna da preuzme sve aspekte stabilizacije BiH, i politicke, ekonomske, komercijalne, kao i vojne i policijske obaveze, to znaci da EU ima veoma konzistentnu politiku u Bosni, sto je veoma vazno ne samo za sigurnosnu politiku, nego i za sve njene clanice da znaju da ne mogu zakazati u ovoj misiji jer je to najvazniji Evropski zadatak narednih godina.
RSE: Je li evropska misija u Bosni prikladnija i efikasnija forma od ranijih stabilizacijskih snaga da se potstakne njen ulazak u EU integracije?
GNESOTTO: Na Balkanu raste proces evropeizacije. Najprije je u BiH prije dvije godine zapocela policijska misija EU. Takodje postoji i Visoki predstavnik u cijim je rukama politicka buducnost zemlje. Sve je to vazno, ne samo za integraciju Evrope, zato sto postoji njen jedinstven pogled na buducnost BiH, vec zato sto je to veoma vazno i za BiH ako zeli da postane clanica EU.
RSE: Moze li se ocekivati da Evropske snage tokom svog trogodisnjeg manadata definitivno okoncaju posao medjunarodnog mirovnog prisustva u toj drzavi – sto ukljucuje pretpostavku da ce ratni zlocinci prethodno biti uhapseni?
GNESOTTO: Da, ja mislim da je to razuman vremenski period. Nadam se da ce za te tri godine biti moguce zavrsiti najmanje vojni dio Daytonskog sporazuma.
RSE: Sta bi trebalo da bude danas, devet godina nakon prestanka rata, osnovna uloga i strategija evropske mirovne misije u BiH i regiji?
GNESOTTO: Glavna uloga mirovnih operacija Evropske Unije, kako u BiH, tako i na drugim mjestima, je uspjesna obnova politickih procesa. Mirovne snage su tu da doprinose sigurnosti i stabilnosti zemlje, ali i da pomognu lokalnim zvanicnicima da kreiraju vlastite sigurnosne snage, policiju, pravosudni sistem. I, takodje, trebaju da hapse ratne zlocince. Ja mislim da ce to u naredne tri godine biti ucinjeno.
Sigurna sam da EU to zeli, i ako ulozi sve snage, to moze i uraditi, jer to nije tako tezak zadatak kao sto su, napr. Irak i Bliski Istok.
