Sead SADIKOVIC, Petar KOMNENIC
Za mnoge očekivana prekompozicija političke scene u Crnoj Gori nakon prvih izbora u nezavisnoj državi posebno je radikalnu promjenu doživjela na lokalnom nivou i na sjeveru Crne Gore. Na izborima prije četiri godine naime od deset opština sjevera gradonačenici iz Demokratske partije socijalista imali su vlast samo u Bijelom Polju i Rožajama. Na posljednjim izborima, međutim, izglasano je da predsjednici u čak osam opština budu funkcioneri vladajuće jače crnogorske partije. Kandidati Socijalističke narodne partije održali su se samo u Kolašinu, gdje je Mileta Bulatović pobijedio u prvom izbornom krugu i Andrijevici, gdje je, zahvaljujući razlici od stotinjak glasova birača, novi predsjednik Opštine Veselin Bakić koji je tu funkciju vršio i u prošlom mandatu. Zadovoljan svojom pobjedom Bakić je istovremeno i razočaran zbog zloupotrebe moći koju su iskoristile vlasti, kaže:„Ne može se sa ovom mašinerijom. Dobro je prošlo i ovo. Ja mislim da ovo više nisu ni politika ni izbori, ovo je nešto drugo. Uprta je bila sva moguća državna mašinerija. Sve službe njihove su bile angažovane, prijetili narodu, socijalno dijelili, prijetili da će uzimat socijale, sa poslovima prijetili, pare dijelili. Eto, poslije toga ja samo mogu da se zahvalim poštenom dijelu naroda koji nije podlegao tim pritiscima i da, očekivao jesam pobjedu, ali nijesam ovako tijesnu.“
Pobjeda koalicije Demokratske partije socijalista i Socijaldemokratske partije u Beranama i njihovog kandidata za predsjednka te opštine bila je najveće iznenađenje na lokalnom nivou u prvom izbornom krugu. Još je veće iznenađenje, čini se, poraz dosadašnjeg predsjednika Pljevalja Radomana Gogića, kandidata kaolicije koju predvodi Socijalistička narodna partija. Njega je dosta ubjedljivo, sa skoro 1.000 glasova prednosti u drugom krugu, nadjačao Filip Vuković iz Demokratske partije socijalista. Vuković kaže da je očekivao ovu pobjedu:
„Možda je nekima to zvučalo kao iznenađenje. Meni je od same kandidature izgledalo upravo ovo što se desilo. Ja nijesam vjerovao da narod Pljevalja u prvim neposrednim izborima može da odluči mimo uskopartijskih interesa ne bi se, svakako, ni prihvatio ni potrudio da napravim program. Mislim da su ključne stvari koje se godinama dešavaju u Pljevljima, to je jedan prirodno bogat grad sa resursima koji su izuzetni, stoji na marginama ekonomskih dešavanja. Desilo se to što je normalno.“
Ipak, od deset gradova sjevera, sada će opozicioni odbornici imati većinu u šest lokalnih skupština. Posebno je složena struktura vlasti u Mojkovcu, Šavniku, Žabljaku i Pljevljima gdje su predsjednici iz DPS-a, a skupštinska većina iz opozicije. Novi predsjednik Opštine Pljevlja Filip Vuković ne očekuje zbog toga veće probleme:
„Mislim da i tu u tom duhu da neće biti važni partijski interesi, nego da će biti važni interesi građana. Ne vjerujem da će se odbornici držati stavova političkih partija, nego će biti važan, ponavljam, interes građana.“
* * * * *
Kako politički analitičari tumače fijasko opozicije na parlamentarnim i lokalnim izborima, čak i u onim opštinama u kojima je opozicija tradicionalno držala vlast?
Komentarišući najnoviji poraz opozicije u drugom izbornom krugu za gradonačelnike, analitičar CEDEM-a Miloš Bešić kaže da su posljednji parlamentarni izbori praktično samo refleks referenduma na kome su stranke vladajuće koalicje uspjele da se izbore za nezavisnost:
„One su ove izbore prikazale kao jednu vrstu nastavka referendumskog uspeha i to je u biračkom telu imalo naročitog efekta, tako da bih ja u tom listingu razloga za uspeh i osvajanja apsolutne vlasti od strane vladajuće kaolicije tumačio na taj način.“
Drugi razlog, prema Bešićevim riječima, je prilično nezavidna situacija i dosta disonantnih tonova unutar samog opozicionog bloka:
„Sve informacije ukazuju na to da je taj raskol između Bulatovićeve struje, koja je crnogorsko-srpska, i Andrije Mandića, koja je srpska bez primese crnogorskog, taj raskol je postojao i u toku referendumske kampanje i on se, naravno, nakon poraza na referendumu samo uobličio u ove dve struje. To imanentno razbijanje opozicije iznutra, uz gubitak referenduma i gubitak one vizije države koju su one imale, je drugi politički razlog koji je rezultirao prosto pobedom vladajuće koalicije.“
Poraz opozicije u drugom izbornom krugu za gradonačelnike, smatra Bešić, samo je logičan nastavak dosadašnjih tredova:
„Drugi izborni krug je samo nastavak refleksa ovog prvog izbornog kruga. Sve ove suštinske razloge koje sam naveo za sam izborni rezultat, sam drugi krug je samo produžetak. Postoji svest da je vladajuća struktura osvojila apsolutnu vlast, pa po onom sistemu glasači su se opredelili na način - Pa, dobro, kada su oni pobednici bolje im se pridružiti. Tako da je drugi izborni krug nesumnjivo rezultat prvog izbornog kruga, naročito zbog pobede i u prvom izbornom krugu u velikom broju biračkih mesta koja tradicionalno pripadaju opozicionom biračkom telu.“
Funkcioner Srpske narodne stranke Budimir Aleksić prepoznaje sasvim druge razloge za loše rezultet opozicije na lokalnim i parlamentarnim izborima:
„Kao što je poznato, od 1990. godine Savez komunista, danas DPS, sve izbore dobija zahvaljujući izbornoj krađi, medijskoj manipulaciji i policijskoj represiji. To se desilo i ovog puta. Nedvosmislena medijska manipulacija i poznati metod otkup ličnih karata, trgovina sa slobodnom voljom građana, postao je manir ove vlasti i to posebno se dešava kada su izbori u jednoj ili u dvije, tri opštine.“
RSE: Ove optužbe na račun vlasti smo već nekoliko puta čuli. Da li imate eventualno i neke primjedbe na rad opozicionih stranaka?
ALEKSIĆ: Primedbe na rad opozicionih stranaka su druge vrste. Mi možemo govoriti o slabostima opozicije, o lošoj organizaciji ili dobroj organizaciji ili bilo čemu, ali to je potpuno druga tema. Pravo pitanje je kako baš DPS u svim tim opštinama dobija izbore, a odgovor je jedino ovaj koji sam vam dao. Zahvaljujući kupovini ličnih karata i manipulaciji sa slobodno izraženom voljom građana.
