Dostupni linkovi

Tradicija i vijekovi državnosti...


Prva crnogorska država bila je Duklja od IX do XII vijeka. Duklja od 1077. godine dobija kraljevske znake od Pape Grgura VII. Naziv Zeta se na ovim prostorima prvi put pominje krajem XI vijeka u vrijeme kralja Bodina. Istoričar Zvezdan Folić:

„Dukljanski vladar Vojislav, po kome će se prva crnogorska dinastija nazvati Vojislavljevićima, uspio je da postane prvi balkanski knez koji se oslobodio od vizantijske vlasti. Inače, dukljanska država je u drugoj polovini XI vijeka uživala status Kraljvine u vrijeme Mihaila Vojislavljevića, da bi za vladavine kralja Bodina imala najveći teritorijalni opseg. Ovu državu je osvojio oko 1185.godine raški župen Stefan Nemanja da bi nezavisnost tadašnje Zete ponovo bila obnovljena u vrijeme dinastije Balšić u drugoj polovini XIV vijeka.“

Nastavljači te državne samosvojnosti bili su vladari iz treće crnogorske dinastije Crnojevića, osnivači vjekovne crnogorske prijestonice Cetinja, ali je 1496. godine započeo period osmanske vlasti u Crnoj Gori. Slijedi neprekidan borba sa osmanlijskom imperijom, a najsjajnije pobjede izvojevane su dolaskom na vlast vjerovatno najznačajnije dinastije u istoriji Crne Gore, vladarske kuće Petrovića:

„Bespoštedna oslobodilačka borba crnogorskog naroda našla je svoj najupečatljiviji izraz u pobjedama na Martinićima i Krusima 1796.godine. Crna Gora Vladike Petra Prvog Petrovića Njegoša je tada ne samo potvrdila svoju političku nezavisnost prema osmanskom carstvu, nego i ušla u evropsku istoriju kao političko istorijski pojam.“

Zvanično priznanje Crna Gora dobija za vrijeme knjaza Nikole na Berlinskom Kongresu 1878.godine kada je priznata kao 27. država. Istorijčar Folić pojašnjava:

„Trijumf oslobodilačkih stremljenja ostvaren je 13. Jula 1878. godine na Berlinskom kongresu kada je Crnoj Gori i zvanično priznata nezavisnost. Crnoj Gori tada nije data državna nezavisnost, već je samo konstatovano da tu nezavisnost uvažavaju i one države koje je do tada nijesu priznavale“.

Nakon kapitulacije pred Austrougarskom januara 1916. godine kada Cetinje pada, kralj Nikola I Petrović i njegova Vlada idu i izbjeglištvo u Italiju kod Nikoline kćerke Jelene, kraljice Italije, a zatim u Francusku. Nakon Prvog svjetskog rata Crna Gora je odlukama Podgoričke Skupštine 1918. prisajedinjena Srbiji i ušla u Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca. Dinastija Petrović detronizovana je i proglašena izdajnicima:

„Četrdesetogodišnji period međunarodnog priznanja crnogorske nezavisnosti prekinut je odlukama Podgoričke Skupštine 1918. godne aranžiranim od strane srpske Vlade i uz obilatu pomoć crnogoraca na koje je Beograd u tom periodu računao. Tim nelegitimnim i nelegalnim odlukama Crna Gora je izgubila državnu samostalnost.“

Dio atributa samostalnosti počeo je da se obnavlja početkom Drugog svjetskog rata i to prvim organizovanim antifašističkim otporom u porobljenoj Evropi 13. jula 1941.godine:

„U Kolašinu je u novembru 1943. formirano Zemaljsko antifašističko vijeće narodnog oslobođenja Crne Gore i Boke koje je nagovijestilo obnovu crnogorske državnosti čime je poslije 26 godina diskontinuiteta obnovljena crnogorska državnost, doduše, u okviru jugoslovenske federacije“.

Devedesetih godina, samo deset godina nakon smrti Josipa Broza Tita, neprikosnovenog vođe komunističke Jugoslavije, u krvi se raspala federacija južnoslovenskih naroda koju su činile: Slovenija, Hrvatska, Bosna i Hercegovina, Makedonija, Crna Gora i Srbija sa dvije pokrajine – Vojvodinom i Kosovom.

Saveznoj Republici Jugoslaviji, u kojoj je Crna Gora ostala sa Srbijom, Ujedinjene nacije uvele su sankcije i 1993 zbog ratne politike Miloševićevog režima. Nakon pada Miloševića SRJ je potpisivanjem Beogradskog sporazuma 2002. godine transformisana u državnu zajednicu Crne Gore i Srbije.

Po isteku trogodišnjeg moratorijuma na održavanje referenduma o samostalnosti krajem 2005. Evropska unija se ponovo aktivno uključuje u posredovanje u vezi sa uslovima održavanja referenduma. Dva politička bloka, independistički koji predvodi Milo Đukanović i unionistički na čijem je čelu Predrag Bulatović, uz medijatorsku ulogu Evropske unije, usaglasili su pravila o organizovanju referenduma i Skupština je 2. marta ove godine jednoglasno usvojila odluku da se referendum održi 21. maja.
XS
SM
MD
LG