Francuski predsjednik Emmanuel Macron je pozvao na vanredne parlamentarne izbore koji bi se trebali održati kasnije tokom juna i jula nakon velike pobjede Marine Le Pen i njene partije Nacionalno okupljanje na glasanju za Evropski parlament.
Najavljujući raspuštanje parlamenta, Macron je rekao da će se dva kruga glasanja održati 30. juna i 7. jula, nekoliko nedelja prije Olimpijskih igara u Parizu.
Macron je donio dramatičnu i iznenađujuću odluku koju je saopštio u televizijskom obraćanju iz Jelisejske palate sat vremena nakon što su u Francuskoj zatvorena glasačka mjesta i proglašeni rezultati na izborima za Evropsku uniju, pišu svjetski mediji.
Macronov odgovor na poruku glasača
Krajnjedesničarska partija Marine Le Pen, Nacionalno okupljanje je na putu da osvoji 32 posto glasova, gotovo dvostruko više od Macronove partije Preporod.
Macron je odlučio da raspusti parlament i raspiše vanredne izbore nakon što je 28-godišnji lider Nacionalnog okupljanja, Jordan Bardella otvoreno pozvao predsjednika da to uradi, piše BBC.
"Čuo sa vašu poruku, i neću dozvoliti da ostane bez odgovora", rekao je Macron francuskim glasačima. "Francuskoj je potrebna jasna većina za mir i harmoniju", rekao je on i dodao da ne može da se pomiri sa uspjehom krajnje desnice "svuda na kontinentu".
Jedva dvije godine nakon svog drugog predsedničkog mandata, Macron već nema većinu u francuskom parlamentu, i iako ovo evropsko glasanje u teoriji nema nikakvog uticaja na nacionalnu politiku, on je jasno odlučio da bi nastavak njegovog mandata bez novih provjera volje birača bio preveliko opterećenje sistema.
Predstojeći parlamentarni izbori u Francuskoj neće uticati na položaj Macrona, jer su odvojeni od predsjedničkih izbora, a njegov predsjednički mandat i dalje traje još tri godine.
Marine Le Pen, koju je Macron dva puta pobijedio na predsjedničkim izborima, odmah je reagovala, rekavši da je njena stranka "spremna da vrši vlast, spremna da stavi tačku na masovnu imigraciju".
Produbljivanje političke krize u Francuskoj
Odluka francuskog predsjednika, pred sam početak Olimpijskih igara u Parizu u julu da podrži vanredne izbore uveo je državu u duboku političku krizu i nesigurnost, napisao je New York Times.
"Uspon nacionalista i demagoga je opasnost za našu naciju i za Evropu", rekao je Macron. "Nakon današnjeg dana ne mogu da nastavim kao da se ništa nije desilo."
Francuski predsjednik je uvijek bio strastveni pristalica bloka 27 članica Evropske unije, posmatrajući je kao jedino sredstvo uticaja Evrope u svijetu i pozivajući je da postigne "stratešku autonomiju" kroz sve veću integraciju. Ali politički vjetrovi su se okrenuli i čini se da mnogi Francuzi manje favorizuju Evropu, a ne više.
Ako partija Nacionalno okupljanje na nacionalnim izborima ponovi uspjeh koji je postigla na izborima za Evropski parlament, zemlja bi mogla da postane dosta nestabilna sa nemogućnošću stvarnog upravljanja, jer bi Macron mogao da se susretne sa neprijateljskim okruženjem u parlamentu.
Odluku da raspiše vanredne izbore Macron je nazvao "ozbiljnom i teškom", ali je naveo da je ona "potez povjerenja" u francuske glasače.
S obzirom na važnost Francuske i njeno mjesto u Evropskoj uniji, rezultati evropskih izbora su značajan signal oštrog zaokreta udesno u Evropi. Ovaj zaokret, kako piše New York Times, vođen je pretežno strahovima od nekontrolisane imigracije.
Nacionalistička desnica je takođe bila mnogo ambivalentnija od Macrona i drugih zapadnih lidera u vezi podrške Ukrajini.
'Altrnativa politička snaga Francuske'
"Spremni smo da preuzmemo vlast ako nam narod Francuske ukaže povjerenje", rekla je Marine Le Pen uz aplauze i uzvike podrške visokih članova njene partije nakon što je francuski predsjednik Emmanuel Macron iznio dramatičnu i neočekivanu najavu o raspisivanju vanrednih izbora i raspuštanju parlamenta pošto su objavljeni rezultati evropskih izbora.
Na izborima, raspisanim za tri nedelje, antiimigrantska partija Le Penove, sa oko 31 odsto glasova, bila je prva, i sa više nego dvostruko boljim reziltatom od predsednikovih proevropskih centrista, napisao je Guardian.
Le Pen je uz osmjeh rekla da njena stranka najbolje predstavlja Francusku i da je uspjela da razumije svakodnevne brige Francuza, za koje zvaničnici njene stranke kažu da su imigracija, troškovi života i osećaj nesigurnosti i straha od kriminala. "Kada ljudi glasaju, ljudi pobjeđuju", rekla je ona.
Odluka koju je Macron donio bila je upravo ono što je Le Pen željela, čija partija ima 88 članova u parlamentu i trenutno je najveća opoziciona partija. Le Pen je rekla kako bi ovaj broj sada mogao značajno da se uveća kako bi partija Nacionalnog okupljanja postala "velika alternativna politička snaga" u Francuskoj. Macronova partija, koja se u posljednje dvije godine mučila da zadrži apsolutnu većinu u parlamentu, nije mogla da prebaci razultat.
"Sada će biti jako teško zaustaviti nas", rekao je Aymeric Durox, parlamentarac iz Nacionalnog okupljanja. "Sada smo svuda", rekao je. "Nema više tvrđave koju je nemoguće osvojiti. Imamo birače u svakom sektoru života, svakoj profesiji."
Kada je 28-godišnji predsjednik stranke koji je vodio predizbornu kampanju za Evropu, ušao u prostoriju da održi trijumfalni pobjednički govor, bio je u pratnji nekih od parlamentaraca kako bi poslao poruku o poziciji stranke ne samo u Evropi, već i u Francuskoj. Iza njega je na ekranu pisalo: "Francuska se vratila".
Bardella je zaslužan za uticaj na glasače koje bi odbio Jean-Marie Le Pen, otac Marine Le Pen i nekadašnji predsjednik nacionalističke desničarske partije Nacionalnog fronta. Bardella, kako piše Guardian, ne nastoji da razvodni tvdrdolinijašku poruku protiv imigracije, koja se nije promijenila od 1970-ih, umjesto toga želi one bude prepoznata i postane mejnstrim politika.
Marine Le Pen je mjesecima sugerisala da bi Bardella, koji je izabran u Evropski parlament prije pet godina kada je imao 23 godine i ima veoma visok rejting popularnosti, mogao da bude potencijalni premijer. Bardella je sada glavni nosioc nove parlamentarne kampanje u Francuskoj.
Francuski rezultati su novi izazov za Brisel
Nikada prije partija Nacionalnog okupljanja nije bila bliže vlasti, sa više zastupnika u parlametu i glasačima iz različitih sfera života koji iskazuju podršku francuskim desničarima. Sada svi kalkulišu sa tim koliko Le Pen može da pobjedi na predsjedničkim izborima u Francuskoj zakazanim za 2027. godinu, napisao je briselski portal Politico.
Brisel sa užasom strahuje od ideje da se Le Pen nađe u Jelisejskoj palati, a naginjanje Francuske krajnjoj desnici smatra egzistencijalnim izazovom za Evropsku uniju.
Le Pen je ublažila imidž i smanjila zapaljivu i evroskeptičku retoriku, ali njena stranka je i dalje na marginama politike po nizu pitanja. Partija Nacionalno okupljanje je više puta bila uzdržana u pružanju pomoći Ukrajini, želi da napusti integrisanu komandu NATO saveza i protivi se mnogim značajnim zakonodavnim EU mjerama poslednjih godina.
U nedelju, 9. juna, Le Pen je dala populistički, patriotski ton obraćanju i poslala poruku protiv internacionalizma Brisela rekavši da želi da "stavi tačku na bolnu epohu globalizma".
Macron rizikuje raspisivanjem vanrednih izbora i nada se da će Le Pen spustiti na Zemlju. Dok su evropski izbori donijeli odlučujuću pobjedu Nacionalnom okupljanju, malo je vjerovatno da će parlamentarni izbori imati isti jasan rezultat. Politico piše da bi Nacionalno okupljanje moglo dobiti više mjesta u parlamentu, ali da vjerovatno neće osvojiti dovoljno da bi bio u poziciji da vlada.
Francuski parlamentarni izbori ne koriste isti izborni sistem kao evropski izbori. Da bi se osvojilo poslaničko mjesto, mora se osvojiti 50 odsto u prvom krugu ili, ako ne, suočiti se sa drugim krugom. U suštini, kandidatu krajnje desnice je mnogo teže da osvoji mjesto u nacionalnom parlamentu, napominje Politico.
Kako se na Brisel gleda kao na veoma udaljenu brigu, evropski izbori su obično mjesto gde je protestno glasanje najjače izraženo. Nasuprot tome, parlamentarni izbori istorijski favorizuju tradicionalnije stranke, pošto se birači sa ljevice i desnice obično okupljaju oko više mejnstrim kandidata da bi pobijedili krajnju desnicu.
Facebook Forum