Petar Keker izdiže stoku na katun na Sinjajevini nedaleko od lokacije gdje Vojska Crne Gore za nekoliko dana planira da obavi gađanje minobacačima, a čemu se Petar i ostali stočari sa tog prodručja oštro protive. Spremni su, kako kaže Petar da idu do kraja i po svaku cijenu spriječe održavanje vojne vježbe.
„Tu će biti određeni broj ljudi i mi ćemo organizovati danonoćne straže. Nalazićemo se sve vrijeme na tom prostoru koji je predviđen za poligon i to gađanje. Mi smo spremni da stanemo tamo pa neka pucaju u nas”, kaže Petar.
I ekološke nevladine organizacije, predvođene građanskom inicijativom “Ne damo Sinjajevinu“, pokušavaju da spriječe održavanje vojne vježbe koju su Ministarstvo odbrane i Vojska Crne Gore planirali da održe na planini Sinjajevini od ponedjeljka 19. do 23. oktobra.
Zašto se protive vojnim vežbama?
Nevladine organizacije tvrde da će vojna vježba, uz upotrebu bojeve municije, negativno uticati na biodiverzitet i ekosistem Sinjajevine, dok Vojska Crne Gore poziva predstavnike NVO sektora da prisustvuju vojnoj vježbi.
Stočari sa Sinjajevine će organizovati straže i učiniti sve da odvrate Vojsku Crne Gore od namjere da od 19. do 23. oktobra izvrši gađanja minobacačima na poligonu gdje oni napasaju i napajaju stoku, sakupljaju šumske polodove i beru ljekovite trave i tako obezbjeđuju egzistenciju za sebe i svoje prodice.
Iz Ministarstva odbrane u tehničkom mandatu najavili su da će Vojska Crne Gore u skladu sa mjesečnim planom rada za oktobar, organizovati stacionarno logorovanje i izvršiti gađanja minobacačima na vježbovno-strelišnom prostoru Sinjajevina, od 19. do 23. oktobra.
Pripreme su u toku, pa je veliki dio prostora u blizini Savinih voda, gdje se uglavnom napaja stoka, već uzoran. Petar Keker upozorava da se sa prostora gdje je predviđeno održavanje vojne vježbe i upotreba minobacača, vodom snabdijevaju sva sela i gradovi u podnožju Sinjajevine ali i dalje:
“S obzirom na krečnjački sastav i stjenovitost planine sva ta štetna dejstva od granata otići će u vodotoke i stići do izvora u Lipovu, Štitarici, Krnjoj jeli, Šavniku i drugim mjestima. Ako je izbor države da su joj važnije mine i bombe od vode, od ljekovitih trava, od toga da neko proda kilo sira, tele ili ovcu i tako zaradi za život onda ja ne znam šta da kažem na to”, ističe Keker.
Stočari imaju 'plan odbrane'
Stočar Željko Radonjić sa porodicom već tri decenije izlazi na Sinjajevinu, na katun koji je udaljen par kilometara od mjesta koje je vojska odredila za vježbe.
Željko koji ima stado od 400 grla sitne i 15 krupne stoke kaže da su spremni i životima da brane taj dio planine:
“Bezumno je uraditi tako nešto i uništiti pašnjak, možda najveći u Evropi. Svi razumni ljudi su protiv toga, Evropa i svijet. Mi imamo plan kako to da spriječimo, neki ljudi su već gore na planini a mi ćemo doći kada bude trebalo. Životima smo spremni da branimo planinu, a oni (vojska) neka rade šta su naumili.”
Stočari za svojevrsnu agoniju zbog vojnog poligona na Sinjajevini direktno odgovornim smatraju odlazećeg ministra odbrane Predraga Boškovića koji je kako kaže Petar zbog toga veoma nepopularan među stočarima i mještanima:
“Zašto je to tako neka se Bošković zapita. Ne mrzimo mi njega zbog toga što on izgleda ovako ili onako nego zato što je njegovim dolaskom na taj ministarski posao za nas nastupila veoma ozbiljna nevolja”, kaže Keker.
Odgovor iz Ministarstva odbrane
Iz Ministarstva odbrane su ranije u više navrata saopštili da vojne vježbe ne mogu ugroziti Sinjajevinu, da se tamo neće uništavati municija i da je Vojska i ranije tamo vježbala te da je sve ovo što rade – za dobrobit države.
Inače, dok nevladine organizacije nedjeljama protestuju zbog održavanja vojne vježbe na Sinjajevini, koja važi za park prirode i jedan od najvećih pašnjaka u Evropi, Ministarstvo odbrane je uputilo poziv zainteresovanim nevladinim organizacijama (NVO) iz oblasti zaštite životne sredine da prisustvuju vježbi gađanja minobacačima na Sinjajevini.
“Vojska Crne Gore će od 19. do 23. oktobra na Sinjajevini realizovati stacionarno logorovanje i gađanje minobacačima 82mm i 120mm koje je planirano za 22. oktobar“, stoji u pozivu.
Ministarstvo odbrane je demantovalo i natpise da Vojska Crne Gore svakodnevno upozorava stočare da se sklone sa Sinjajevine, te je najavljeno istraživanje stanja ekosistema na Sinjajevini poslije obavljene vojne vježbe kako bi uporedili stanje sa prethodnim.
Podrška SPC i izbornih pobjednika
Građanska inicijativa „Sačuvajmo Sinjajevinu“ je uputila pismo i Delegaciji Evropske unije u Podgorici od koje su zatražili da urgira kod Ministarstva odbrane da odloži vojnu vježbu na Sinjajevini. Iz Inicijative su kazali da su podršku njihovoj borbi dali i Zeleni Evrope, „šef parlamentarnog odbora za stabilizaciju i pridruživanje Evropskog parlamenta za Crnu Goru Vladimir Bilčik, kao i mandatar buduće Vlade Zdravko Krivokapić i pobjednici izbora koji su u Crnoj Gori održani 30. avgusta“.
I Građanski pokret URA (Udružena reformska akcija), koja predstavlja jednu od koalicija predstojeće vlasti u Crnoj Gori, saopštio je da je bezrezervno uz građane koji su stali u odbranu Sinjajevine, netaknutog bisera prirode i ogromnog resursa pa samim tim i protiv planirane vojne vježbe.
Protiv aktivnosti Vojske Crne Gore na Sinjajevini je i Srpska pravoslavna crkva, odnosno Eparhija budimljansko-nikšićka je dala podršku svima, koji su se organizovali da zaštite ovu planinu.
„Kontaminirati vojnim dejstvima i borbenim sredstvima ovu planinu koja po svom geografskom položaju predstavlja srce Crne Gore znači zagaditi i nju i najvažnije rijeke kod nas: Moraču, Taru, Komarnicu i Pivu, što je zločin sa nesagledivim posledicama po život i zdravlje ljudi. Razumijevajući potrebe Vojske Crne Gore za obučavanje i osposobljavanje njenih pripadnika, ne možemo dozvoliti da se zbog toga zatruje ova planina i time životno ugrozi veliki broj porodica koje od nje žive“, navodi se u saopštenju SPC.
Nema procijene štete
I predstavnici ekoloških nevladinih organizacija su još jednom pozvali pripadnike Vojske Crne Gore da ne održavaju vojnu vježbu na planini Sinjajevini. Pred sjedištem ministarstva odbrane u Podgorici, direktor nevladine organizacije „Ozon“ Aleksandar Perović je pozvao pripadnike vojske da odbiju učešće u vojnoj vježbi:
„Poruka vojnicima i oficirima, Vojsko Crne Gore, treba da branite interes građana, a to smo mi. Ne treba da branite interes ministra Boškovića. Vi imate po zakonu pravo da odbijete komande i naredbe koje su protiv javnog interesa. Ovo je klasična naredba protiv javnog interesa, ne možete da bombardujete područje koje ljudima znači život i koje ima veliki razvojni potencijal.“
Aleksandar Milatović iz Koalicije za održivi razvoj se usprotivio formiranju vojnog poligona na Sinjajevini, jer između ostalog, do sada nisu utvrđene potencijalne ekološke štete kako za samu planinu tako i za krajeve koji gravitiraju prema Sinjajevini:
„Odbijen je zahtjev da se uradi nezavisna studija uticaja izgradnje vojnog poligona na životnu sredinu. Krše se sva prava žitelja Sinjajevine i nisu u pitanju samo stočari nego svi koji gravitiraju prema Sinjajevini.“
