Tražeći model za pojačanu borbu države protiv organizovanog kriminala u Crnoj Gori, ministar unutrašnjih poslova je zatražio od tužilaštva i sudova da: prekinu praksu blagih kazni za kriminalce povratnike, da ne prihvataju jemstva od kriminalaca i da prekinu s praksom sklapanja Sporazuma o priznanju krivice sa kriminalcima. Može li ograničavanje korišćenja ovih instrumenata sudstvu i tužilaštvu uticati na preventivno djelovanje u borbi protiv organizovanog kriminala?
Ministar unutrašnjih poslova Mevludin Nuhodžić je na pres konferenciji povodom rasvjetljavanja slučaja dvostrukog ubistva u Podgorici i bacanja bombe na kuću kolege novinara Seada Sadikovića problematizovao dio praksi i instrumenata tužilaštva i sudstva u borbi protiv organizovanog kriminala. Po Nuhodžićevim riječima, preventivno djelovanje protiv organizovanih kriminalnih grupa između ostalog zavisi od prekida prakse minimalnih presuda i Sporazuma o priznanju krivice.
„Da nadležni organi prekinu praksu potpisivanja Sporazuma o priznanju krivice sa kriminalcima, prekinu praksu prihvatanja kaucija nakon kojih obično kriminalci napuste Crnu Goru i postanu nedostupni pravosudnim organima, kao i praksu izricanja uslovnih ili minimalnih osuda za povratnike, očigledno zaboravljajući na aspekt ukupne društvene opasnosti“, rekao Nuhodžić.
Specijalni tužilac za organizovani kriminal Milivoje Katnić je ocjenio da navedeni zakonski instrumenti pomažu otkrivanju počinilaca krivičnih djela:
„Sporazum o priznanju krivice, svjedok saradnik i drugi instituti su jedna dobra procesura i procesna alatka koja pomaže otkrivanju najtežih krivičnih djela. Zaista se treba odnositi sa posebnom pažnjom jer imaju svoju svrhu, a kad imaju svrhu daju i rezultate. Oni se primjenjuju kada ta lica pomognu otkrivanju drugih počinilaca krivičnih djela“.
U dosadašnjoj praksi samo u 2015. i 2016. godini, na osnovu Sporazuma o priznanju krivice riješeni su predmeti protiv 240 počinilaca krivičnih djela, od čega je potpisano 29 Sporazuma zbog najtežih krivičnih djela korupcije i organizovanog kriminala. Činjenica je takođe da postoje slučajevi u kojima su potpisnici Sporazuma o priznanju krivice nakon tog čina napustili Crnu Goru i van su domašaja izdržavanja sporazumne zatvorske i novčane kazne, kao Svetozar Marović.
Takođe poznat je slučaj optuženog hakera Miloša Čujovića koga je Viši sud uz jemstvo od 230.000 eura, pustio da se brani sa slobode, nakon čega je Čujović pobjegao iz Crne Gore i za njim je raspisana nacionalna potjernica. Takođe su u praksi zabilježene minimalne kazne za počinioce krivičnih djela, pa i padanje optužnica pripadnika organizovanih kriminalnih grupa.
Koordinator programa za vladavinu prava Građanske alijanse Zoran Vujičić se slaže da je kaznena politika blaga, a da Sporazumi o priznanju krivice mogu imati potpuno suprotan efekat:
„Zaista kada se radi o osobama iz kriminalnog miljea, sa tom praksom mora da se stane. Sporazumi i jemstva u ovim situacijama imaju potpuno suprotan efekat, odnosno podstiču kriminalce da i dalje nastave da izvršavaju krivična djela. I izjava ministra unutrašnjih poslova da je kaznena politika blaga u Crnoj Gori, ja se moram složiti. Mnoge osobe koje su iz kriminalnog miljea zaista dobijaju blage kazne, odnosno sa njima se realizuju Sporazumi o priznanju krivice iako postoje uslovi da takve osobe ne budu na taj način tretirane, već da se prema njima kaznena politika pooštri“.
Da li je moguće suspendovati, ograničiti ili prekinuti sa praksom prihvatanja jemstva ili potpisivanja Sporazuma o priznanju krivice, pitali smo advokata Zdravka Begovića. On kaže da se ne može spriječiti kriminal neprimjenjivanjem potvrđenih zakonskih instituta.
„Niti jedan Sporazum ne može niti smije biti zaključen ukoliko težina krivičnog djela ne odgovara sankciji koju je prvostepeni sud prihvatio Sporazumom. I ta takozvana jemstva su institut koji je dugo vremena u primjeni i nije problem u tome. Problem je da svako ko izvrši krivično djelo bude doveden pred lice pravde. Dakle, moguće je da je ministar unutrašnjih poslova negdje malo emotivno reagovao poslije svega što se desilo u Glavnom gradu Crne Gore. Ali se ne može kriminal spriječiti neprimjenjivanjem instituta koji su svoje postojanje potvrdili vjekovima“, kaže advokat Begović.
Facebook Forum